برخی احکام فردی دین رویکرد اجتماعی دارد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام علی صدوقی، کارشناس و پژوهشگر مبانی تربیتی و فرهنگ مهدوی، در برنامه شبستان که از رادیو معارف پخش می‌شد، گفت: عبادت هم فردی است و هم اجتماعی، اما عبادات فردی هستند که برای اجتماعی شدن آن‌ها تاکید فراوانی شده است.

وی ادامه داد: بعضی از دستورات عبادی تاکید بر اجتماعی بودن دارد مثل حج، بعضی از دستورات تاکید بر ارتباط فردی دارد، مثل نماز شب و نمازهای نافله که نمی‌شود به جماعت خوانده شود، بعضی از دستورات است که در عبادت مستقیم تاکید نشده که به جماعت باشد ولی تشویق به بحث اجتماعی بودن آن است، مثل نماز یومیه، اگر ما نمازمان را فرادا هم بخوانیم نمازمان درست است ولی جماعت آن تاکید شده است.

این کارشناس حوزوی بیان داشت: این که خداوند نگفته نماز را به جماعت بخوانیم، برای این است که می‌خواسته خود فرد به یک شعور و بینش اجتماعی برسد، که بگوید این نماز من اگر در حالت جماعت خوانده شود ارزش بالایی خواهد داشت و بیمه می‌شود.

حجت‌الاسلام صدوقی ابراز داشت: ما برای ارزش جماعت احادیث فراوانی داریم، یدالله مع الجماعه؛ یعنی دست خدا با جماعت است یا در روایت دیگر داریم که اگر ما وارد جماعت شویم رحمت خدا وارد صحنه زندگی ما می‌شود، در حدیثی از رسول گرامی اسلام (ص) نقل شده است که می‌فرماید «در جماعت رحمت است و در فرادا عذاب»؛ وقتی جامعه دچار تفرقه شود، راه نفوذ شیاطین در این جامعه باز می‌شود و این جامعه آسیب پذیر و شکننده می‌شود.

وی اظهار داشت: تک تک دستورات فروع دین ما هویت جمعی هم دارد، اسلام می‌گوید که بعضی از رابطه های فروع دین ما باید فردی باشد اما در مغز و روح حاکم در این احکام فردی رویکرد اجتماعی وجود دارد، مثلاً نماز شب که می‌خوانیم ارتباط فردی است اما در این خلوت در قنوت برای همه مسلمین دعا می‌کنیم و در روز ارتباطات اجتماعی خودمان را تعالی می‌بخشد، یعنی کسی که رابطه عمودی‌اش میزان باشد، قطعاً رابطه افقی‌اش هم میزان است.

این کارشناس مبانی تربیتی ادامه داد: خمس یک هویت اقتصادی و فردی دارد، اما وقتی با دقت به آن نگاه می‌کنیم در حقیقت خمس یک برنامه اجتماعی است تا جامعه اسلامی از بیماری فقر مصون شود، زکات و امر به معروف و نهی از منکر نیز همین طور است.

حجت‌الاسلام صدوقی تاکید کرد: بعضی از احکام برای انسان تشویقی است، خدا می‌خواهد فرد را به شعوری برساند که خودش بفهمد، اما بعضی اوقات احکام امری می‌شود که باید این کار را بکنی، این الزام برای این است که اگر فرد را به حال خودش بگذارد تا انتخاب کند، انسان به خاطر تعلقات مادی وارد این صحنه های اجتماعی نمی‌شود و ارتباطش قطع می‌شود.

وی افزود: بعضی احکام صادره از ناحیه دین رویکرد فردی دارد، اما این رویکرد فردی زمینه ساز رویکرد اجتماعی است، مثل حج، جهاد، زکات، خمس و حتی روزه، دعاهای ماه مبارک رمضان همه اجتماعی است، به نظر می‌رسد که روزه یک عبادت فردی است اما جنبه های اجتماعی فراوانی دارد، ریاضتی که فرد روزه دار می‌کشد و روح حاکم در این ریاضت به مسائل اجتماعی برمی گردد. /9194/پ202/ن