خوداتکایی معرفتی رمز حیات انقلاب اسلامی

حجت الاسلام محمدصالح مازنی، مدیرگروه نیازسنجی پژوهش معاونت پژوهش حوزه‌های علمیه، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا، با اشاره به اهمیت فرهنگ و نقش آن در انقلاب اسلامی اظهار داشت: هر جامعه‌ای دارای هویت و شناسنامه‌ای است و مهم‌ترین عنصر هویتی هر جامعه فرهنگ و هنر مردم آن جامعه است و در کل هیچ تمدنی بدون محتوای فرهنگی نمی‌تواند حیات داشته باشد.

مهم‌ترین عنصر هویتی هر جامعه فرهنگ و هنر مردم است

وی افزود: در نمودار رشد و افول تمدن‌ها، نوسان وجود دارد و این فراز و نشیب‌ها نشان دهنده این است که تمدن‌ها با رشد فرهنگی توسعه یافته و با تنزل فرهنگی افول پیدا کرده است؛ بنابراین مسأله فرهنگ، اهمیت داشته و ترجمان شخصیت، هویت، اندیشه و تفکر جوامع است.

حجت الاسلام مازنی انقلاب اسلامی را انقلاب فرهنگی خواند و ابراز داشت: این جمله محتوای عمیقی دارد و یکی از اشارات این جمله این است که ما در یک مرحله گذار تاریخی برای تمدن سازی اسلامی قرار داریم که مهم‌ترین مؤلفه این تمدن «فرهنگ» است.

وی تأکید کرد: اگر چه در نسبت میان تمدن و فرهنگ مطالب و سخنان زیادی مطرح شده است که طیفی از این‌همانی تا تضاد میان این دو را دربرمی‌گیرد؛ اما واقعیت این است که فرهنگ اگر همان تمدن نباشد، لااقل یکی از عناصر اصلی شکل دهنده تمدن به شمار می‌رود و انقلاب اسلامی نیز از یک بعد ریشه در آگاهی‌های زمان مشروطه دارد که با تفکرات نخبگان فرهنگی سیاسی و هدایت علمای دین شروع شد.

سلطه فرهنگی مهم‌ترین بعد سلطه و زیربنای سلطه سیاسی و اقتصادی است

عضو هیأت مدیره انجمن علمی تبلیغ و ارتباطات حوزه به دستاوردهای فرهنگی انقلاب اسلامی اشاره و خاطرنشان کرد: انقلاب ما مبتنی بر نفی سلطه بود و مهم‌ترین بعد سلطه نیز در سلطه فرهنگی است که زیربنای سلطه سیاسی و اقتصادی است.

وی افزود: انقلاب ما متکی بر باور و اعتقادی بود که از یک اعتماد به نفس بالا در رأس رهبری و تزریق این باور در سطح جامعه برخوردار بود و این هم مسأله مهمی است که اگر یک تمدنی بخواهد شکل بگیرد، باید در ساختار قدرت اعتماد به نفس لازم ملاحظه شود؛ چرا که هر تمدنی سه مؤلفه زیر ساختی، میان ساختی و برساختی دارد.

حجت الاسلام مازنی یادآور شد: این تمدن که در حال «شدن» است و در آغازین حرکتش یعنی انقلاب اسلامی زیرساخت نظری قابل اتکایی داشته است؛ این بعد از ابعاد بی‌نقص جنبش اسلامی به شمار می‌رود.

سه عنصر توحید، وحدت مردم و رهبری واحد، مثلث موفقیت سیاسی فرهنگی

وی گفت: در بعد میان ساختی روش مبارزه را ملاحظه می‌کنیم که  از عنصر مردم و هیئات مذهبی و منبر استفاده می‌شود و سه عنصر توحید، رهبری واحد و نیز وحدت مردم، اضلاع مستحکمِ مثلثِ موفقیت سیاسی فرهنگی را شکل می‌دهد و در ادامه مسیر نیز تغییر حکومت موروثی به حکومتی که از یک بعد ریشه در ولایت الهی دارد.

مدیر گروه نیازسنجی پژوهش معاونت پژوهش حوزه‌های علمیه، نظام اسلامی را برخاسته از آرای مردم خواند و تأکید کرد: برگزاری انتخابات‌های متعدد در سی‌و‌هفت بهار انقلاب به معنای بروز شدن انگیزه و اراده و خواست ملت است که به صورت مستقیم نهادهای قانونی را از خبرگان رهبری، نمایندگان مجلس شورای اسلامی تا نمایندگان شوراها انتخاب می‌کنند.

وی افزود: انقلاب اسلامی در بعد برساختی نخستین ثمره‌اش پیروزی بر طاغوت بوده است و در ادامه بر خلاف فشارهای داخلی و خارجی و جنگ تحمیلی، شاهد دستاوردهایی در عرصه‌های مختلف بودیم و هستیم.

علم و دانش ابعاد اصلی در رشد تمدن و فرهنگ

حجت الاسلام مازنی علم و دانش را از مهم‌ترین ابعاد رشد تمدن و فرهنگ برشمرد و خاطرنشان کرد: پایین آمدن نرخ بی‌سوادی، رشد چشم‌گیر تولید دانش، بالارفتن خروجی دانشگاه‌ها و موفقیت قابل ملاحظه در بعد پزشکی، موفقیت در عرصه‌های علمی بین‌المللی نظیر المپیادهای علمی در کشور ما از برکات انقلاب به شمار می‌رود.

وی گفت: این دستاورد با الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و نقشه راه جمهوری اسلامی و اسناد بلند مدت و راهبردی، چشم به افق‌های روشن داشته است؛ اما تاکید می‌کنم که تمدن اسلامی در آغاز راه است.

عضو هیأت مدیره انجمن علمی تبلیغ و ارتباطات حوزه افزود: اگر با دقت به سی و شش سالی که در انقلاب زندگی کردیم، بنگریم، گرچه زمان کمی نیست؛ اما با توجه به موانع راه، دستاوردهای قابل ملاحظه‌ای داشته است و البته این تمدن در نیاز به وقت و زمان بیشتری دارد؛ فرزندان انقلاب، نسل‌های جدید انقلاب باید با شناخت اهداف انقلاب، حرکت نسل اول انقلاب را تا استقرار تمدن اسلامی پیش ببرند.

وی خطاب به افرادی که دستاوردهای انقلاب را کم فروغ می بینند، تصریح کرد: اگر ما با تراز وضعیت مطلوب بخواهیم به دستاورد انقلاب بنگریم، احتمالا خیلی با آن فاصله داریم؛ اما اگر با توجه به امکانات و موانع به کارآمدی نظام بنگریم، دستاوردهای آن قابل توجه است؛ البته نباید مغرور شویم؛ بلکه در عصری که سرعت دانش و فناوری اعجاب انگیز است، باید  با توجه به شناخت رقیب و رصد جنب و جوش و سرعت رقیب، با حوصله و برنامه راه را ادامه دهیم.

ضرورت توجه به سه عنصر مغزافزاری، نرم‌افزاری و سخت افزاری تمدن و فرهنگ اسلامی

مدیرگروه نیازسنجی پژوهش معاونت پژوهش حوزه‌های علمیه به عناصر و مؤلفه‌های اصلی فرهنگ در انقلاب اسلامی اشاره و تأکید کرد: ما باید به سه عنصر مغزافزاری، نرم افزاری و سخت افزاری تمدن و فرهنگ اسلامی توجه داشته باشیم.

وی تصریح کرد: اگر تمدنی در زیرساخت مغزافزاری خویش به داشته‌ها، توانایی‌ها و عناصر معرفتی درون ذات خود اعتماد و اتکای لازم را نداشته باشد، ناچار است آن را  از جای دیگر دریافت کند و وقتی خوداتکایی معرفتی جای خویش را به دریافت‌های وارادتی بدهد؛ دیگر نمی‌توان به آن نام تمدن نهاد و در این صورت واردکننده معرفت و مروج تمدنی دیگر خواهد شد.

حجت الاسلام مازنی افزود: با توجه به این‌که عنصر مغزافزاری که شأن فرماندهی نیز دارد، باید زمینه‌های تولیدگری را برای عنصر نرم افزاری فراهم کند، در تولید علم و بالا رفتن نرخ تولید دانش بسیار اهمیت دارد.

وی افزود: در داد و ستد با فرهنگ هر دو بخش تولید علم و بالا رفتن نرخ تولید دانش فربه می‌شوند؛ زیرا فرهنگ، فربه کننده دانش و دانش موجب رونق بازار فرهنگ می‌شود؛ اما از سوی دیگر در فعالیت سخت افزاری نیز امکانات لازم باید در اختیار نخبگان قرار گیرد./908/ت301/س