وجوه اشتراک و افتراق صدقات واجب و مستحب
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام ربانی کارشناس مسائل مذهبی و شرعی امروز در برنامه بیان احکام نماز جمعه قم که در مصلای قدس برگزار شد، با بیان این که صدقات به دو دسته تقسیم می شوند، گفت: برخی صدقات واجب و برخی دیگر مستحب هستند.
وی افزود: صدقات واجب شامل زکات مال، زکات فطره، خمس و کفارات می شود و بقیه صدقات مستحب به شمار می روند، بین صدقات واجب و مستحب وجه مشترکی وجود دارد و در روایات آمده صدقه قبل از این که به دست فقیر برسد به دست خدا خواهد رسید.
استاد حوزه علمیه قم با بیان این که صدقات واجب و مستحب باید برای تقرب به خداوند باشد و الا باطل است، اظهار داشت: اگر کسی برای ریا صدقه بدهد باطل است، انسان نمی تواند مالی را که صدقه داده پس بگیرد؛ افراد تا مالک مال نباشند نمی توانند صدقه دهند از این رو زکات مال و فطره باید از مال حلال باشد.
وی ادامه داد: کسی که از مال حرام صدقه می دهد همانند این است که انسان جایی با لجن بنویسد که بهداشت را رعایت کنید یا همانند وضو گرفتن با شراب است، صدقات واجب و مستحبت ابتدا باید به همسایگان و نزدیکان فقیر بدهند.
حجت الاسلام ربانی با اشاره به تفاوت های صدقه واجب و مستجب ابراز داشت: صدقه واجب همانند زکات را باید به مسلمان داد اما صدقه مستحبی را می توان به کافر هم پرداخت کرد، البته نه کافری که علیه دین قیام می کند؛ صدقه واجب باید به شیعه دوازده امامی داده شود از این رو به اهل سنت صدقه واجب تعلق نمی گیرد اما صدقه مستحب اشکال ندارد.
وی عنوان کرد: در صدقه واجب مستحب است که انسان به صورت علنی عمل کند، اما در صدقه دیگر مستحب است که انسان صدقه را مخفیانه پرداخت کند؛ اگر کسی صدقه واجبی داشت و فوت کرد از اصل مال او برداشت می شود نه از ثلث، در این مسأله لازم نیست که ورثه راضی باشند چون دین به شمار می رود.
کارشناس احکام شرعی خاطرنشان کرد: صدقه مستحبی را نمی توان از اصل مال برداشت، تنها اگر متوفی وصیت کرده باشد می توان از ثلث مال او برداشت و بیش از آن اجازه ورثه را لازم دارد؛ غیر سید نمی تواند صدقه واجب را به سید بدهد اما در صدقه مستحبی این گونه نیست البته به شرط این که همراه با تحقیر و توهیم نباشد.
وی اضافه کرد: در صدقه واجب طرف حتما باید فقیر باشد و صرف گفتن فایده ندارد اما در صدقات مستحب انسان می تواند به غیر فقیر هم بدهد؛ صدقه واجب را نمی توان به واجب النفقه یعنی فرزند، همسر و پدر و مادر داد اما در صدقه مستحبی اشکال ندارد./1323/پ۲۰۲/ج