نگاهي بر مواضع دموکراتها در قبال برجام
به گزارش خبرگزاری رسا, سرانجام همان‌گونه که پيش‌بيني مي‌شد، دو مجلس نمايندگان و سناي آمريکا بسته تحريمي خود عليه ايران (موسوم به مادر تحريم‌ها) را به تصويب رساندند. يکي از نکاتي که در اين خصوص بيش از هر مسئله ديگري توجه مخاطبان را نسبت به خود جلب مي‌کند، نقش پررنگ دموکراتهاي کنگره در تصويب بسته تحريمي مذکور عليه ايران بوده است. در مجلس نمايندگان آمريکا، تنها 3 نماينده جمهوري‌خواه با اين تحريم‌ها و وضع آنها عليه ايران، روسيه و کره شمالي مخالفت کردند و در سناي آمريکا نيز برني سندرز (دموکرات) و راند پال (جمهوري‌خواه) دو سناتوري بودند که مخالفت خود را با اين بسته تحريمي ابراز کردند. همان گونه که مشاهده مي شود، مخالفت جمهوري‌خواهان در خصوص بسته تحريمي جديد، نسبت به دموکراتها پررنگ تر بوده است! از سوي ديگر، برني سندرز به عنوان تنها سناتور دموکرات مخالف بسته تحريمي جديد نيز بيش از آنکه به عنوان يک دموکرات شناخته شود، به عنوان سناتوري مستقل مورد شناسايي افکار عمومي آمريکا قرار گرفته و حتي در برخي تقسيم بندي هاي سياسي از سوي رسانه‌هاي آمريکايي، از وي به عنوان سناتوري مستقل ياد مي شود. در خصوص رويکرد دموکراتها در تقابل با توافق هسته‌اي نکاتي وجود دارد که نمي توان به سادگي از کنار آنها گذشت:
1 -حدود دو سال قبل، زماني که مذاکرات هسته‌اي در وين به نتيجه رسيد و ايران و اعضاي 5+1 بر سر سندي به نام برجام به توافق رسيدند، سناتورهاي حزب دموکرات نقش بسزايي در تصويب توافق هسته‌اي در کنگره آمريکا داشتند. در آن زمان، 42 سناتور دموکرات موافقت خود را با توافق هسته‌اي اعلام کردند. همين مسئله سبب شد تا دموکراتها از ترفندي به نام "فيلي باستر" استفاده کرده و اساسا موضوع موافقت يا مخالفت با توافق هسته‌اي را از دستور کار سنا خارج کنند. موافقت 42 سناتور دموکرات با توافق هسته‌اي سبب شد تا باراک اوباما رئيس جمهور قبلي آمريکا مجبور به استفاده از اختيارات ويژه و حتي حق وتوي خود در قبال کنگره نشود. اين در حالي بود که حتي يک سناتور جمهوري‌خواه نيز حاضر نشد سند برجام را مورد تاييد قرار دهد. در آن برهه زماني، مخالفت 4 سناتور دموکرات با برجام از جمله بن کاردين و چاک شومر و منندز اساسا در ميان موافقت 42 سناتور دموکرات با برجام به فراموشي سپرده شد. در همان زمان، نوعي تصور نادرست در ميان برخي مخاطبان رابطه ايران و ايالات متحده آمريکا شکل گرفت: اينکه دموکراتها موافق رابطه با ايران و از حاميان توافق هسته‌اي محسوب مي‌شوند و در مقابل، جمهوري‌خواهان مخالف توافق هسته‌اي هستند! اين گزاره نادرست، از آنجايي که در ظاهر با رفتار سناتورهاي حزب دموکرات در مسير تصويب برجام مطابقت داشت مورد پذيرش بخشي از افکار عمومي کشورمان نيز قرار گرفت. با اين حال، گذشت زمان نشان داد که چنين تصوري کاملا باطل بوده است.
2 - در همان دوران رياست جمهوري اوباما، سناتورهاي دموکرات دو بار در پروژه نقض برجام نقش آفريني کردند. به عبارت بهتر، سناتورهايي که خود موجبات تصويب توافق هسته‌اي در ايالات متحده آمريکا را فراهم کرده بودند، مفاد صريح و عيني اين توافق را نقض کرده و در اين مسير ،با جمهوري‌خواهان همراهي کاملي داشتند. نخستين مورد نقض برجام که در آن سناتوهاي دموکرات دخيل بودند، مربوط به وضع قانون محدوديت صدو ويزا براي کساني بود که به ايران سفر مي کردند. اين قانون، ناقض صريح بند 29 برجام محسوب مي شد. بديهي بود که وضع اين قانون از سوي سناتورهاي دموکرات و جمهوري‌خواه ( که براي جلوگيري از وتوي آن توسط اوباما در قانون بودجه آمريکا گنجانده شد!) به مثابه ايجاد خللي بزرگ در عادي سازي روابط تجاري و اقتصادي شرکتهاي خصوصي و حتي دولتي با ايران محسوب مي شد. اين در حالي بود که واشنگتن مطابق برجام تعهد داده بود که از وضع تحريم‌هاي جديد عليه ايران که منجر به ايجاد خلل در مسير اجراي برجام شود خودداري کنند. اين موضوع، نقطه آغاز عهد شکني رسمي دموکراتها در قبال برجام بود. پس از آن، اکثريت قريب به اتفاق دموکراتهاي سنا به همراه سناتورهاي حزب جمهوري‌خواه به تمديد قانون آيسا راي دادند. اين در حالي بود که جان کري وزير امور خارجه آمريکا در جريان مذاکرات هسته‌اي تعهد داده بود قانون آيسا تمديد نشود. اگرچه جان کري پس از تمديد قانون آيسا نسبت به اجراي مفاد ناقض توافق هسته‌اي در اين قانون ابراز تعهد کرد، اما کليت تمديد اين قانون توسط کنگره به مثابه تقابل دموکراتها با اصل برجام محسوب مي‌شد. از سوي ديگر، سناتورهاي حزب دموکرات، بارها از عملکرد وزارت خزانه داري ايالات متحده آمريکا در جلوگيري از مراودات بانکي و تجاري با ايران حمايت کرده و آن را مورد تاکيد و تمجيد قرار دادند. حتي سناتورهاي حزب دموکرات بارها از جک لو وزير خزانه داري سابق آمريکا خواستند تا در اين مسير، جدي تر از گذشته حرکت کند تا مبادا عوايد پيش بيني شده در برجام به جمهوري اسلامي ايران برسد!
3 - در جريان رقابتهاي انتخابات رياست جمهوري آمريکا، هيلاري کلينتون نامزد حزب دموکرات مدعي شد که در صورت حضور در کاخ سفيد به سند برجام پايبند خواهد ماند! اين در حالي بود که نحوه پايبندي دموکراتها به توافق هسته‌اي از همان ابتدا مشخص شد! سرانجام رقابتهاي انتخاباتي آمريکا با پيروزي جمهوري‌خواهان به پايان رسيد و اکثريت سنا و مجلس نمايندگان نيز در اختيار اين حزب قرار گرفت. با اين حال، همچنان برخي مخاطبان تصور مي کردند که حضور نسبتا پررنگ دموکراتها در سنا سبب خواهد شد تا آنها از سند برجام صيانت کرده و مانع از نقض توافق هسته‌اي توسط رئيس جمهور جديد آمريکا شوند! هم اکنون اين تصور به صورت کامل رنگ باخته است. در جريان تصويب تحريم‌هاي اخير عليه ايران، دموکراتهاي سنا و مجلس نمايندگان به صورت يکپارچه و حتي سخت تر از جمهوري‌خواهان، برجام را مورد حمله قرار داده و راي به تحريم‌هاي جديد عليه ايران دادند. اين در حالي بود که سناتور برني سندرز نسبت به اقدام کنگره در مواجهه با برجام هشدار داد. آنچه مسلم است اينکه دموکراتها در آزمون صيانت از برجام براي بار سوم مردود شده و نشان دادند که اساسا تفاوتي ميان دو حزب دموکرات و جمهوري‌خواه در بي تعهدي نسبت به توافقنامه هاي بين المللي وجود ندارد. هم اکنون، ماهيت حزب دموکرات آمريکا بيش از پيش براي مخاطبان ايراني روشن شده است. بديهي است که در چنين شرايطي نمي توان نقض برجام از سوي ايالات متحده آمريکا را صرفا معلول حضور دونالد ترامپ و همراهانش در راس معادلات سياسي و اجرايي اين کشور دانست. در اين معادله، حزب دموکرات آمريکا نقش پررنگ تري نسبت به حزب جمهوري‌خواه دارد .موضوعي که هضم آن از سوي افکار عمومي و مخاطبان برجام در برهه زماني فعلي آسان تر است./۹۱۶/ ۱۰۲/ع
حسين ياري