نکته ها و زمینه های موفقیت در پژوهش
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در اصفهان، حجت الاسلام محمدعلی رضایی، پژوهشگر برتر قرآنی کشور، پیش از ظهر امروز در نشست ترویج فرهنگ پژوهش که به همت پژوهشکده الهیات و خانواده وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان در مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران استان اصفهان برگزار شد، با اشاره به آیات آغازین سوره قلم، گفت: در مورد پژوهش بهترین آیات آیات آغازین سوره قلم می باشد.
وی ادامه داد: سیزده دیدگاه در مورد حروف مقطعه و کاربردشان وجود دارد، امام رضا(ع) می فرماید قرآن با همین حروف معمولی نوشته شده است اگر می توانید شما مثلش را بیاورید، قرآن معجزه است اگر شما هم می توانید با همین حروف معجزه بسازید.
پژوهشگر برتر قرآنی کشور افزود: بعضی از مفسرین «نون» را به معنای دوات گرفته اند، مثل خودنویس قلم را می زدند داخل دوات و با آن می نوشتند، عرب به دواتی که درآن جوهر هست «نون» می گوید، «نون و القلم» به معنای دوات و قلم است.
حجت الاسلام رضایی اظهار داشت: خداوند قلم را آنقدر مقدس میداند که به آن قسم می خورد و از این رو کسی که می خواهد بنویسد باید خیلی حواسش جمع باید که نوشتنی چیز عادی نیست، امری ست که بسیار مقدس است و لذا نکات و حرف هایی که می نویسد باید ارزشمند باشد.
وی ابراز داشت: «و ما یستطرون» یعنی آنچه که می نویسد این هم ارزشمند است و آنقدر ارزشمند است که می توان به آن قسم خورد، یعنی به تمام چک نویس ها و دفترها می توان قسم خورد، این اهمیت علم و دانش را در اسلام می رساند.
پژوهشگر برتر قرآنی کشور تصریح کرد: پیامبر اسلام(ص) امی بود، اگر پیامبر(ص) می خواند و می نوشت به ایشان تهمت می زدند که پیامبر(ص) مطالب را در کتاب دیگران پیدا کرده است، اما خود پیامبری که نمی نوشت با «اقرأ» شروع کرد، اینجا خداوند به قلم سوگند یاد کرده است.
حجت الاسلام رضایی افزود: یکی از دانشمندان فرانسوی گفته بود که اگر پیامبر اسلام(ص) بر حق نبود و اسلام بر حق نبود او جرأت نمی کرد که دعوت به دانش بکند کسانی دعوت به تعقل و تفکر و دانش و قلم و خواندن می کنند که به خودشان خیلی مطمئنن باشند، افرادی که می خواهند سر مردم را کلاه بگذارند معمولاً مردم را در جهل نگاه می دارند تا راحت تر آن ها را فریب دهند.
وی بیان داشت: خدایی که هزاران کهکشان را آفریده به پیامبر(ص) می فرماید که خُلق شما عظیم است معلوم می شود که خلق پیامبر خیلی جایگاه بلندی داشته است، در بعضی از روایات آمده است که «کان خلقه قرآن»، خلق پیامبر(ص) قرآنی است.
پژوهشگر برتر قرآنی کشور درباره شیوه پژوهش در قرآن گفت:کتابی تحت عنوان «سیر مطالعات قرآنی» در این زمینه نوشتم و قم چاپ کرده است که در آنجا سیر مطالعات عمومی نیمه تخصصی و تخصصی با مراحل و منابع و روش توضیح داده شده است.
حجت الاسلام رضایی درباره راه های موفقیت در پژوهش، اظهار داشت: اخلاص در کار طلاب بسیار مؤثر است، اینکه از ریا به دور باشد و کاری که می کند مثلاً با نیابت از حضرت زهرا(س) باشد، توسل و رسالت مداری نکات بسیار مهم دیگر هستند.
وی تصریح کرد: یک نقطه ضعف در حوزه های علمیه این است که همه چیز غیر از متن اصلی که همان قرآن است خوانده می شود، انس با قرآن و حدیث خیلی مهم است، قرآن باید تلاوت بشود و در آن تدبر شود، نورانیت در همین موارد است، سحرخیزی نقش عمده ای در نورانیت دارد.
صاحب تفسیر مهر افزود: اگر می خواهید مطالعه داشته باشید باید منظم باشد و ساعاتی خاص را صرف اعمالی خاص کنید، ما خودمان همین «تفسیر مهر» را که با دوستان نوشتیم عمده ی آن را از نماز صبح تا ساعت 9 نوشتیم و این کار در روزهای تعطیل هم انجام می شد، مداومت و نظم به کارتان برکت می دهد.
حجت الاسلام رضایی ابراز داشت: مورد بعدی آموزش در حین پژوهش است، تحقیق افزون بر علم فن است، تنها با آیین نامه نمی توان رانندگی را یاد گرفت و نیاز به تمرین عملی رانندگی دارد، تحقیق، آموزش می خواهد و پژوهش باید هدفمند باشد.
وی اظهار داشت: فرصت ها را باید غینمت دانست و نباید از زیرتحقیق های کلاسی فرار کرد، همان تحقیق ها را باید جهت داد، انسان در آموزش باید دنبال پژوهش بدود، موضوع را بگیرد و پرورش دهد و کار کند ، نکته بعدی تمرکز بر تحقیق است، کسی که می خواهد درس بخواند کارهای متفرقه را باید کنار بگذارد.
پژوهشگر برتر قرآنی کشور افزود: امکان ندارد که انسان هم تحقیق بکند و هم کارهای دیگر انجام دهد، در دعای عرفه می خوانیم که خدایا پناه می برم به تو از کارهای پراکنده، انسان باید متمرکز باشد، انسان وقتی که درس میخواند فقط درس بخواند و وقتی که مدیریت می کند، فقط مدیریت کند.
حجت الاسلام رضایی گفت: نکته بعد زمان شناسی است، مثلاً نشست و همایش ها و نمایشگاه های علمی مهم هستند، مجلات علمی ذهن انسان را باز می کند، همایش ها گاهی نکته و موضوع و راهکاری به انسان می دهد و ما را با مباحث جدید آشنا می کند و راهبرد و منبع به ما می دهد، باید در این مراسمات شرکت کنید.
وی ابراز داشت: نکته بعدی فرصت طلبی است، هر کس در حوزه ها به جایی رسید از روزهای تعطیل رسید، من این را همیشه اول دفترچه هایم می نوشتم، فرصت طلبی این است که فرصت ها را از دست ندهیم.
پژوهشگر برتر قرآنی کشور تصریح کرد: مورد بعدی ثبت علوم و اطلاعات است، ذخیره سازی اطلاعات مهم است، انسان باید کوچکترین مطلب را ذخیره و دسته بندی کند، در روایات ما هست که بنویسید و ثبت بکنید تا برای آیندگان هم بماند.
حجت الاسلام رضایی بیان داشت: مورد مهم بعدی ارتباط با اساتید است، گاهی برای مشاوره با اساتید وقت بگذارید، آیت الله حسن زاده آملی جایی در خاطراتش نوشته که مرحوم علامه شعرانی هر روز غیر از روز عاشورا و بیست و یکم رمضان درس می گفتند، قبل از اذان صبح یک درس می گفتند بعد اذان تا ظهر پشت سر هم درس می گفتند.
وی اظهار داشت: موضوع بعدی تخصص محوری و هدف گذاری برای آینده و جهت دهی به تحقیقات است، گذشت آن زمان که انسان دریایی به عمق ده سانتی متر بشود، البته در چند سال طلبگی طلبه باید همه چیز بخواند و چند سال اول عمومی است، اما بعد باید کم کم استعداد خودش را کشف کند و این مسأله را برای خود حل بکند که علامه ذی فنون متعلق به دوره ما نیست.
پژوهشگر برتر قرآنی کشور افزود: نکته بعدی کار جمعی علمی است، در حوزه ها فقط کار فردی می کنند، اما نمونه های بسیار خوب و موفق از کار جمعی در حوزه ها وجود دارد که باید از آن ها درس بگیریم، انسان باید یاد بگیرد که روحیه کار جمعی داشته باشد، امروزه به مقالاتی که جمعی نوشته شده باشد نمره بیشتری می دهند.
حجت الاسلام رضایی گفت: مورد بعدی تدریس سطوح پایین تر است، تدریس انسان را قوی می کند، کتاب های موفق ما حاصل تدریس هستند، تدریس که می کردم بعد اشکالات را به من می گفتند و دوباره تکمیل میشد.
وی افزود: تدریس محقق را قوی می کند، اما روزی که تدریس دارید تحقیق نکنید و روزی که تحقیق دارید تدریس را تعطیل کنید ، چون اگر ذهن در دوجا درگیر باشد هر دوجا ضعیف می شود، نباید تدریس را با تحقیق مخلوط کنیم.
پژوهشگر برتر قرآنی کشور بیان داشت: موضوع دیگر این است که پرسشگری و پرسش محوری در تحصیل انسان را پژوهشگر می کند، در ایران اساتید بیشتر حرف می زنند و لازم است تا به پرسشگری شاگردان توجه بیشتری شود.
حجت الاسلام رضایی ابراز داشت: مورد بعدی نگارش محققانه، مؤدبانه و منصفانه است، خیلی ها می نویسند و بعد از مدتی قلمشان از کار می افتد، اگر هم چاپ کنند کسی نمی خواند، دلیلش اینست که محققانه نمی نویسند و مطالب را مستند نمی کنند، گاهی هم مودبانه نمی نویسد و توهین می کنند.
وی اظهار داشت: شجاعت در نظریه پردازی و دفاع و نقد داشته باشید، انسان باید شجاع باشد و از قرآن و اهل بیت(ع) دفاع کند، مخالفین را نقد کنید و رودربایستی نداشته باشد، اما نقد مؤدبانه باشد.
پژوهشگر برتر قرآنی کشور تصریح کرد: مورد بعدی زمینه هاست، یکی از زمینه های مهم برای تحقیق راضی کردن خانواده و همراه کردن آن هاست، باید کاری کنیم که خانواده نسبت به پژوهش ما احساس تعلق بکنند، تفریح و ورزش هم برای خانواده لازم است.
حجت الاسلام رضایی گفت: مورد بعدی موضوعات نوآمد و کاربردی برای پایان نامه و تحقیق است، سعی کنید موضوعات روز و نو را موضوع تحقیق قرار دهید و روی موضوعاتی کار کنید که نیاز جامعه باشد، امروزه مهم ترین مسأله جهان اسلام خانواده است و مهم ترین رکنی که می تواند به این مسأله بپردازد شما هستید.
وی افزود: مقاله نویسی برای همایش ها و کنگره ها خیلی زمینه ی خوبی است، کسی که قلم می زند باید به فکر چاپ و نشر آثارش نیز باشد، اگر کسی به فکر چاپ نباشد بیهوده و لغو می نویسد و اینکه بگذاریم وراث این کار را بکنند آرزوهای بیهوده است.
پژوهشگر برتر قرآنی کشور بیان داشت: توجه به مباحث روشی خیلی مهم است، روش شناسی، تفسیر و کلام محقق را قوی می کند، نکته بعدی تبلیغ در راستای رشته و تحقیق علمی یعنی هم افزایی اطلاعات است،به عنوان مثال اگر رشته من قرآن است و ماه رمضان می خواهم بروم جایی سخنرانی این ها هم افزایی است وانسان قوی می شود.
حجت الاسلام رضایی افزود: رعایت نکات بهداشتی برای شیوه مطالعه را دقت کنید، مثلاً نشستن مهم است، از میزهای شیب دار استفاده کنید، صندلی باید مناسب باشد و مهره چهار وپنچ کمر را بگیرد، در مطالعه نور باید سفید و قرمز باشد.
وی اظهار داشت: اطلاعات تنها کافی نیست، طلبه باید انقلابی باشد و احساس مسؤولیت کند، طلبه باید مسؤولیت شناس و دشمن شناس باشد و اسراییل و مکر آمریکا را بشناسد، نمی گویم وارد جناح بازی بشوید جناح بازی ذهن را پر می کند و انسان درگیر شبکه های مجازی و روزنامه ها می شود و دست آخر متوجه می شوند که هر دو دروغ می گویند./869/پ203/ب1