دستاورد ریاض در اجلاس مکه «تقریبا هیچ»

خبرگزاری رسا ـ گروه بین‌الملل: انتخاب مکه مکرمه برای برگزاری اجلاسیه عربی ـ خلیجی ـ اسلامی، تنها اقدامی است که عربستان سعودی در شرایط کنونی منطقه می‌توانست انجام دهد. آل‌سعود امیدوار است که با شعار «حمایت از اماکن مقدسه» بتواند راهکاری را در برابر خطر زوال موجودیّت خود که ورای اعتبارات سیاسی و حتی استراتژی است، بیابد.

در این چهارچوب، عربستان سعودی نیازمند مظلوم‌نمایی و دشمن‌تراشی است. انگشت اتهام مانند همیشه متوجه جمهوری اسلامی ایران است. عربستان، تهران را به حمایت‌ تسلیحاتی از انصارالله یمن برای حمله به مکه مکرمه متهم ساخته و برای جلب توجه شرکت کنندگان در اجلاسیه مکه، قطعاتی از پهبادهای ساقط شده در عربستان را در معرض نمایش حاضران قرار داد.

ریاض مدعی شده است که این پهبادها ساخت ایران بوده و براین اساس ملک سلمان، پادشاه پیر و فرتوت آل‌سعود، از سران حاضر در اجلاسیه مکه درخواست کرده تا با «بهره‌گیری از تمامی ابزارها برای پاسخ به ایران» و «اتخاذ تدابیر قاطع برای توقف اقدامات خرابکارانه تهران در منطقه» به وظیفه خود در دفاع از حرمین شریفین و قبله مسلمانان عمل کنند.

سوال اینجاست که تدابیر قاطعی که ریاض از آن سخن گفته و کشورهای عربی را بدان فرا می‌خواند، چیست؟ با نظر به رویکرد آل‌سعود در این سال‌ها، استفاده از گزینه نظامی علیه جمهوری اسلامی ایران یکی از مهمترین خواسته‌های عربستان سعودی است. بی‌شک عربستانی که در باتلاق جنگ یمن فرو رفته، توانایی رویارویی مستقیم و به تنهایی را ایران را ندارد از این رو در تلاش است تا با دستاویز قرار دادن عواطف و احساسات مذهبی، کشورهای عربی را علیه ایران متحد سازد، از این روست که عبدالفتاح برهان، رییس شورای نظامی سودان تلویحا حمایت خود را از «تمامی تدابیر اتخاذی دوستان در خلیج برای حفظ امنیت و ثبات منطقه» اعلام کرده است.

هرچند که عربستان برای اقناع افکار عمومی و کشورهای عربی فریاد «وااسلاما» سرداده اما سران عربی حاضر در اجلاسیه مکه، واکنش سردی را به گزینه تلویحی جنگ با جمهوری اسلامی نشان دادند. سران کشورهای اسلامی ترجیح می‌دهند تا به پیشنهاد صباح الاحمد، امیر کویت گوش فرا دهند که بر لزوم استفاده از گزینه مذاکره و دوری از جنگ‌طلبی و آتش‌افروزی در منطقه تاکید داشت. حمایت مقتدرانه کشور دوست و برادر عراق از ایران نیز نقش بسزایی را در نقش برآب کردن طرح عربستان سعودی داشت. برهم صالح رییس جمهور عراق ضمن مخالفت با بیانیه پایانی اجلاس مکه تاکید کرد که تعرض به ایران، امنیت منطقه را به چالش می‌کشد.

سخن از آنچه که «دخالت‌ مستقیم و غیر مستقیم ایران در امور داخلی کشورهای عربی منطقه» نامیده می‌شود، پروپاگاندای رسانه‌ای  عربستان سعودی برای به رخ کشیدن «اقتدار پوشالی» خود در میان سران کشورهای اسلامی است. آل‌سعود در روزهای آغازین جنگ یمن هیچگاه گمان نمی‌کرد که پا در باتلاقی گذاشته که روز‌به‌روز بیشتر در آن فرو می‌رود. اکنون با گذشت چندسال از جنگ یمن، ریاض با صرف میلیون‌ها دلار، به دستاوردی تقریبا «هیچ» دست یافته است. در اجلاس مکه نیز جز امارات و شورای نظامی سودان، هیچ کشوری از نظریه تلویحی جنگ عربستان حمایت نکرد تا ریاض در سیاست‌های تنهاتر از همیشه بماند.

شرط‌بندی سعودی برای جنگ علیه ایران با ناکامی مواجه شد. عربستان تمامی گزینه‌های خود را یکی پس از دیگری در جنگ یمن، نابودی لیبی و سودان، آتش افروزی در سوریه و عراق، تشدید فشارها در بحرین، ایجاد تنش در مصر از دست داده است و اکنون خود را در برابر درهای بسته‌ می‌بیند.

به خلاف ادعاهای سعودی مبنی بر تلاش ایران برای دخالت در امور کشورهای منطقه، طرح تهران برای امضای پیمان «حسن همجواری و تضمین و حفظ امنیت مشترک در منطقه» راهکاری برای اثبات حسن نیت جمهوری اسلامی ایران برای تعامل سازنده با کشورهای اسلامی منطقه است. عربستان سعودی به جای اتهامه‌زنی به محور مقاومت، باید از رفتارهای نسنجیده خود عدول کرده و حمایت از فلسطین و مقدسات اسلامی در برابر تجاوزگری رژیم صهیونیستی را در دستور کار خود قرار دهد.