شرحی از وضعیت فعلی آمریکا در کتاب «سلطنت ترس»

به گزارش سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، مارتا نوسبام، که به او لقب فیلسوف احساسات را نیز داده‌اند، می‌گوید نطفۀ کتاب «سلطنت ترس» زمانی شکل گرفت که خبر پیروزی ترامپ در انتخابات را شنید، روزی که ترس از دودستگی‌ها و سیاست‌های تبعیض‌آمیز واقعی‌تر از همیشه شده بود. به نظر نوسبام، هیچ سیاستی خالی از احساسات نیست و از این رو، فهم سیاست بدون اندیشیدن به احساسات کامل نخواهد بود.

او این بار سراغ ترس رفته است و در اثر خود شرح می‌دهد که چگونه این احساس بنیادین ما را از یکدیگر دورتر می‌کند و اجتماع را چندپاره می‌سازد و دموکراسی را می‌فرساید و آب به آسیاب خودکامگی می‌ریزد؛ و در نهایت می‌پرسد چگونه باید در برابر این سیل همه‌گیر ایستاد: چرا نباید ترسید و چطور نباید ترسید.

مارتا نوسبام، زادهٔ ۶ مه ۱۹۴۷ فیلسوف آمریکایی، مدرس و دارای مقام پروفسوری در دانشگاه شیکاگو است. او در زمینه حقوق زنان، فلسفه یونان باستان، حقوق حیوانات و فلسفه روم باستان، فعال است.

مارتا سی. نوسبام استاد حقوق و اخلاق در گروه فلسفه و نیز دانشکدۀ حقوق دانشگاه شیکاگوست. او سخنرانِ سال ۲۰۱۷ در موقوفۀ ملی انسانیات ایالات متحده بود و جایزۀ هنر و فلسفۀ کیوتو ۲۰۱۶، معتبرترین جایزه در حوزه‌های فاقد جایزۀ نوبل، و همچنین جایزۀ دان ام. راندل ۲۰۱۸ را به پاس دستاوردهایش در علوم‌انسانی دریافت کرده است. او بیش از ۲۲ کتاب را به رشتۀ تحریر درآورده که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از: طغیان اندیشه: ذکاوت احساسات؛ خشم و بخشش: کینه توزی، سخاوت، عدالت؛ نه در سودای سود: چرا دموکراسی به انسانیات نیاز دارد.

فهرست این کتاب عبارت است از:

مقدمه مترجم

تشکر و قدردانی

پیشگفتار

[۱] مقدمه

[۲] ترس؛ اولین و قدرتمندترین

[۳] خشم، فرزند ترس

[۴] انزجار برآمده از ترس: سیاست طرد

[۵] امپراطوری حسد

[۶] ملغمه ای مسموم: جنسیت زدگی و زن ستیزی

[۷] امید، محبت، بینش

مترجم این اثر در مقدمه در معرفی مؤلف و اثرش می‌نویسد: مارتا نوسبام، فیلسوف شناخته شده ای است که در آکادمی فلسفه ارج و قربی دارد اما از معدود فلاسفه‌ای است که در ساحلِ سلامتِ هیئت علمی و بی خبری از عالم آرام نگرفته است. نوسبام از فضای بسته و تکنسین گونۀ فلسفۀ معاصر فراتر رفته و به مسائل اساسی ترِ فلسفه می‌اندیشد و مهمتر از آن، دغدغۀ ترویج اندیشۀ فلسفی در میان عامۀ مردم را دارد.

کتاب حاضر ماحصل یکی از همین تلاش‌ها و تأمل‌های اوست، تأملی فلسفی درباب وضعیت افسارگسیخته ای که جامعۀ آمریکا با آن سروکله می‌زند. نمود متأخر این وضعیت (دست کم در زمان نشر و ترجمۀ این کتاب) ظهور دونالد ترامپِ سرمایه دار در قامتِ رئیس جمهور آمریکاست. در اینجا نوسبام معتقد است که «ترس» کلید تبیین وضعیتِ فعلی این جامعه است؛ ترس است که منجر به دیگری سازی شده و در مجموع به انشقاق اجتماعی ختم شده است. پس اگر داعیۀ حل انشقاق اجتماعی را داریم باید به «ترس» بپردازیم و با التفات به ویژگی‌ها و دسته بندی‌های آن، راهی برای حل معضلات فعلی پیدا کنیم.

با این اوصاف، ممکن است کسی توریست وار با این کتاب روبه رو شود و آن را صرفاً شرحی از وضعیت آمریکا - «جایی در آن سوی کرۀ زمین» - بینگارد و چه بسا در دلش از خدا تشکر کند که فرسنگ‌ها با بلبشوی آمریکا فاصله دارد.

چنین کسی احتمالاً آمریکا( به شکل خاص) و غرب (به شکل عام) را جایی غیر از موقعیت فعلی ما می‌انگارد و گمان می‌کند از بیرون به بحران‌های آنها، که غالباً بحران‌های عصر مدرن اند، می‌نگرد، که البته دیدگاه خامی است.

ما آن چنان با عصر مدرن درآمیخته ایم که بحران‌های آنها، همان بحران‌های ماست. بدین ترتیب، هر چیزی که به بحران‌های آنها بپردازد با اندکی تفاوت دربارۀ بحران‌های خود «ما» هم خواهد بود. به همین خاطر است که نباید این اثر را صرفاً تأملی در باب وضعیت آمریکا بدانیم و مثل توریست‌ها با آن مواجه شویم. همان اضطراب‌ها و همان استرس‌ها و همان خشم‌ها و صد البته همان ترس‌هایی که نوسبام به آنها اشاره کرده در وضعیت فعلی ما هم رسوخ کرده و منجر به دیگری سازی ها و انشقاق‌های اجتماعی متعددی شده است. بنابراین، شاید باید شروح و توصیفات این فیلسوف را شرح احتمالی وضعیت فعلی خودمان و راه حل‌های او را هم راه حل‌های احتمالی بحران‌های خودمان بدانیم.

البته دو قید «احتمالی» در جملات بالا را باید جدی بگیریم. خواهی نخواهی، نوسبام از بستری در ساحت اندیشه بر می‌آید که ممکن است موافقان و مخالفانی داشته باشد. مثلاً شاید نگاه‌های وقاد و نقادی باشند که بتوانند در تحلیل‌ها و راه حل‌های نوسبام ان قُلت بیاورند و نشان بدهند که خودِ آنها زایندۀ بحران‌های تازه ای اند.

با این حال، شأن کتاب نوسبام - فارغ از اینکه چنین نقدهایی به آن وارد باشد یا نباشد - شأنی مهم و کتمان‌ناپذیر است. شأن سلطنت ترس این است که می‌تواند
چونان سرمشقی برای نحوۀ تأمل در باب مشکلات جاری باشد و نشان مان دهد که چگونه می‌توانیم با مداقه و دغدغه به سراغ معضلاتمان برویم و ریشه‌های آنها را درعمق هزار توی جامعه بیابیم. شاید همین بتواند توجیهی معقول و مناسب برای ترجمه و نشر این کتاب در جامعۀ ایرانی باشد.

کتاب سلطنت ترس؛ نگاه یک فیلسوف به بحران سیاسی کنونی تألیف مارتا کریون نوسبام با ترجمهٔ حامد قدیری به همت انتشارات ترجمان علوم انسانی در ۳۲۸ صفحه به بهای ۴۹,۲۰۰ تومان در ابتدای شهریور ۱۳۹۹ به چاپ دوم رسید./826/د102/ق