یادداشت | آغاز فصل جدیدی در روابط قاهره ـ حماس

خبرگزاری رسا ـ گروه بین‌الملل: فلسطین، در منظومه مقامات مصری، سرزمینی استراتژیک و مهم و در نگاه مردم مصر، سرزمینی مقدس است که از سوی رژیم صهیونیستی اشغال شده است. اهمیت استراتژیک فلسطین برای مصر تا بدانجاست که جمال حمدان نویسنده سرشناس جهان عرب معتقد است که محدوده امنیتی مصر از بخش‌های شرقی آغاز و با عبور از صحرای سینه به عمق فلسطین می‌رسد چه آنکه بیشتر هجوم‌ها و جنگ‌هایی که مصر متحمّل آن شده را باید در منطقه سینا ریشه‌یابی کرد.

اهمیت فلسطین در جغرافیای استراتژیک مصر تا بدانجا است است که تا پیش از توافق کمپ دیوید، مصر با استفاده از فلسطین، چندین نوبت به رژیم جعلی اسرائیل حمله کرده است با این حال به دلیل تحولات منطقه‌ای مانند ترور یاسر عرفات، که پیمان اسلو را در 1993م برای پایان دادن به نزاع فلسطینی ـ اسرائیلی به امضا رساند، مصر به مرور به سوی رژیم صهیونیستی کشانده شد.

در 1987م حرکت مقاومت اسلامی به نام حماس، تاسیس شد و انتفاضه اول شکل گرفت. این انتفاضه رژیم صهیونیستی را وادار به عقب نشینی از غزه و امضای توافقنامه اسلو ساخت. مصر در آن زمان با احتیاط به رابطه فلسطین و اسرائیل نظر افکنده و حماس را به چشم یک گروه رادیکال با داعیه اسلامی می‌دانست اما همزمان تلاش کرد تا میان فلسطین و اسرائیل آشتی پایدار برقرار کند.

با آغاز بیداری اسلامی و شکل‌گیری انقلاب معروف 2011م میدان التحریر مصر، قاهره با اتهامه‌زنی به گروهی از فلسطینی‌ها آنان را به دست داشتن در آزادی فعالان سیاسی اخوان المسلمین از زندان‌ها متهم ساخت. مقامات مصری به بهانه آنکه قرضاوی در دیدار با مقامات جنبش حماس، علیه مصر موضع‌گیری کرده است، حماس را به عنوان بازوی مسلّح اخوان! و دشمن دولت و مردم به شمار آورد و رابطه تیره و تار حماس و مصر تا سال 2013م ادامه داشت.

ازسرگیری روابط حماس ـ مصر
با سقوط اخوان المسلمین از عریکه قدرت، جنبش حماس تلاش کرد تا بار دیگر رابطه خود را با مصر از سرگیرد. مصر بسان یک کشور قدرتمند و تاثیرگذار در معادلات منطقه‌ای، با بستن گذرگاه رفح، نبض حیاتی نوار غزه را در دستان خود گرفت. مصر که شریک استراتژیک اسرائیل به شمار می‌آید، عبور هرگونه مساعدات انسانی، کالاهای ضروری و حتی عبور و مرور مقامات و مسؤولان فلسطینی از رفح را وابسته به کسب اجازه از اسرائیل کرده و از این اهرم فشار برای برقراری سازش و وادار ساختن ملت فلسطین به تسلیم و سازش استفاده کرد.

به مرور و با افزایش قدرت گروه‌های مقاومت جهادی فلسطین از جمله حماس، مصر به خوبی دریافت که نمی‌تواند در معادلات منطقه‌ای از نقش حماس چشم‌پوشی کند از این رو با این انگیزه که حماس ارتباط خود را با اخوان المسلمین قطع ساخته و قاهره نیز در خط مقدم مبارزه با تروریسم در مرزهای مشترک با فلسطین، به همکاری حماس نیازمند است، سیگنال برقراری روابط با حماس را ارسال کرد.

گویا روابط حماس و مصر رو به بهبود می‌گراید. با نزدیکی حماس به مصر و هنگامی که دادگاهی در قاهره، خواستار قرار دادن حماس در لیست سازمان‌های تروریستی شد، دولت مصر با انتقاد از این درخواست تاکید کرد که جلوگیری از این اقدام، گامی مثبت برای جبران خطای تاریخی است که پیش از این قاهره انجام داد.

اسماعیل هنیه نیز در بازدید سه هفته‌ای خود از مصر و با اشاره به بحث و بررسی چالش‌ها و موضوعات مرتبط با معامله قرن، آخرین تحولات سیاسی منطقه و نقش آن بر مسأله فلسطین، مسأله بازگشت آوارگان، چگونگی ایستادگی و مقابله با تصمیم‌های آمریکا و خطرات و مشکلات ساکنان کرانه باختری، با مقامات دستگاه اطلاعاتی مصر اعلام کرد که هیچ ارتباطی میان حماس و اخوان المسلمین وجود ندارد.

فصل جدیدی از روابط حماس ـ قاهره آغاز شده است به ویژه آنکه موضع هر دو طرف در مسأله معامله قرن یکسان است. عبدالفتاح السیسی رییس جمهور مصر به مناسبت‌های مختلف تاکید داشته است که برقراری امنیت پایدار در منطقه بدون توجه به حل مسأله فلسطین امکان‌پذیر نیست و موضع مصر همان موضع ملت فلسطین است. قاهره نیز برای نشان دادن حسن نیت خود، تعدادی از زندانیان جنبش حماس را که در 2015م بازداشت شده بودند، آزاد کرد تا اعتمادسازی متقابل بیشتر و بیشتر شود.

فرهنگ مقاومت نشان داده است که کشورهای سازشگر با اسرائیل نیز سرانجام مجبور به مراوده و برقراری روابط با محور مقاومت خواهند بود. مصر به حماس جهادی و مقاومت نیازمند است. هر تلاش و کوششی برای نادیده انگاشتن محور مقاومت و عادی سازی روابط با اسرائیل محکوم به شکست است. حاکمان کشورهای عربی باید بدانند که سرانجام دیکتاتورهایی مانند قذافی، صدام حسین، حسنی مبارک و ... در انتظار آنان است مگر آنکه به راه اسلام بازگشته و از خیانت به امت اسلامی دست بکشند.