دومین نشست علمی روش امام علی در برخورد با حاکمان

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا دومین نشست علمی روش امام علی(ع) در برخورد با حاکمان با نظریه پردازی حجت‌الاسلام والمسلمین محمد هادی یوسفی غروی، استاد حوزه علمیه قم و کارشناس تاریخ اسلام، صبح امروز در سالن اجتماعات پژوهشگاه باقرالعلوم(ع) قم برگزار شد.

بر اساس این گزارش حجت‌الاسلام والمسلمین یوسفی غروی در این نشست کیفیت روابط متقابل امیرمؤنان علی(ع) با خلفای سه‌گانه را جدای از تعامل دانست و گفت: شبهه‌ای مطرح شده بر این‌که رابطه صمیمانه اسماء بنت عمیس، همسر خلیفه اول و محمد پسر آن‌ها نشانه تعامل و دوستی امام علی(ع) با ابوبکر است.

وی در جواب به شبهه مطرح شده تصریح کرد: اسماء بنت عمیس قبل از این‌که با ابوبکر رابطه‌ای داشته باشد با خاندان بنی‌هاشم ارتباط داشته است چرا که یکی از خواهران وی همسر پیامبر(ص) و یکی دیگر زوجه عباس عموی پیامبر(ص) بوده است.

این محقق و کارشناس تاریخ اسلام خاطرنشان کرد: اسماء بنت عمیس قبل این‌که با ابوبکر رابطه‌ای داشته باشد، همسر جعفر ابن ابی طالب برادر امام علی(ع) بوده و پس از ابوبکر به سبب رابطه صمیمانه همسر اولش و امام علی(ع) با ایشان ازدواج کرد.

وی اضافه کرد: اسماء از ابوبکر فرزندی به نام محمد به دنیا آورد اما چون به تربیت امام علی(ع) و بر خلاف مقصود دیگران با ولایت امیرمؤنان(ع) بزرگ شد، به دست عمروعاص در مصر به شهادت رسید و امام علی(ع) در مورد وی جمله «محمد بن ابی‌بکر ابنی من صلب ابی‌بکر» را به کار بردند.

حجت‌الاسلام والمسلمین یوسفی غروی با اشاره به خطبه شقشقیه در نهج‌البلاغه افزود: این خطبه تعابیر سنگینی علیه خلفای سه‌گانه دارد که این موضوع با روش و سیره برخوردی امام علی(ع) در برخورد با حاکمان تعارض دارد.

وی ادامه داد: امیرمؤمنان علی(ع) از شهادت محمد بن ابی‌بکر، بسیار متأثر شدند و ابن عباس برای دلداری امام علی(ع) از بصره به کوفه آمده و با ایشان به شهر رُهبَة در نزدیکی کوفه رفت؛ در آن‌جا بود که امام علی(ع) با ابن عباس صحبت و حدیث شقشقیه را فرمودند.

مؤسس انجمن ایرانی تاریخ اسلام با اشاره به بیعت امام علی(ع) با خلیفه اول تأکید کرد: بیعت کردن امیرمؤمنان علی(ع) با ابوبکر ثابت است اما این بیعت به صورت اجبار و اکراه بوده؛ اختلاف در زمان بیعت کردن ایشان با خلیفه اول است.

وی ادامه داد: پیامبر اکرم(ص) پس از جنگ موته و شهادت زید بن حارث کلبی و جعفربن ابی‌طالب، اسامه پسر زید بن حارث که جوانی بیست ساله بود را فرمانده لشکر اسلام قرار می‌دهند تا به نقاط نزدیک موته یورش برده و انتقام خون پدر خود را بگیرد.

این استاد حوزه علمیه قم تصریح کرد: پس از این‌که پیامبر(ص) اسامه بن زید را فرمانده لشکر قرار دادند با مخالفت بعضی اصحاب مواجه شدند؛ بنابراین پیغمبر اکرم(ص) پیوستن به لشکر اسامه را وظیفه همه مردان مسلمان مدینه قرار دادند، اما با این وجود عده‌ای به بهانه بیماری پیامبر از پیوستن به این لشکر تخلف کردند.

وی ادامه داد: لشکر اسامه در روزهای آخر حیات پیامبر(ص) به سوی رومیان و عرب‌های غساسنه حرکت کرد و دو هفته طول کشید تا به مقصد رسید و مجموعا پس از بیست روز به مدینه رسیدند که با وفات رسول خدا(ص) و خلافت ابوبکر مواجه شدند.

حجت‌الاسلام والمسلمین یوسفی غروی اظهار داشت: هنگامی‌که لشکر اسامه به مدینه رسید، بریدة بن حصیب اسلمی پرچمدار لشکر، پرچم را به سمت قبیله خود بنی اسلم می‌برد و با 80 نفر از افراد قبیله با شعار «جز با علی بیعت نمی‌کنیم» به سمت مدینه حرکت کردند.

وی اضافه کرد: وقتی دستگاه خلافت متوجه حرکت افراد قبیله بنی اسلم و مخالفت اصحاب شد، مجبور به اخذ بیعت از امام علی(ع) شده و ایشان را دستگیر و به سمت مسجد کشیدند تا با بیعت اجباری و شعار «بیعت کرد» جلوی شورش‌ها را بگیرند.

این محقق و کارشناس تاریخ اسلام ابراز داشت: بر اساس شواهد تاریخ از جمله نماز خواندن امام علی(ع) پشت سر خلیفه و وارد شدن ابوبکر و عمر به خانه امیرمؤنان برای گرفتن رضایت از حضرت فاطمه زهرا(س) مشخص می‌شود که امام علی(ع) غیر از آن بیعت اجباری که دست بسته ایشان را به دست ابوبکر کشیدند،‌ بیعت دیگری داشتند تا در شرایط پیش آمده از اسلام محافظت کنند اما این بیعت هم برای امام علی(ع) اکراه داشته است.

وی در پایان با اشاره به فتح ایران گفت: هیچ‌وقت نمی‌توان گفت که اگر خلافت را از امام علی(ع) غصب نمی‌کردند، ‌ایران به دست امیرمؤنان(ع) فتح نمی‌شد و یا ایرانیان اسلام نمی‌آوردند چرا که در تاریخ آمده است عمر با مشورت امام علی(ع) ایران را فتح کرد./997/پ201/پ