منتشر شد؛
چهارمین شماره فصلنامه پژوهش‌های مهدوی
خبرگزاری رسا - چهارمین شماره فصلنامه پژوهش‌های مهدوی فصلنامه علمی- تخصصی مهدویت از سوی موسسه آینده روشن انتشار یافت.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، چهارمین شماره فصلنامه پژوهش‌های مهدوی فلصنامه علمی – تخصصی مهدویت به چاپ رسید.
این فصلنامه از هفت مقاله با این عناوین تشکیل شده است: «دوره‌های مهدویت‌پژوهشی مستشرقان»، «مهدویت و سنت‌های رهبری الهی در قرآن»، «تحلیل آیات و روایات مهدوی (1)»، «نقش انتظار در استمرار و تقویت بیداری اسلامی»، «اصول مذهب الشیعة در ترازوی نقد (2)»، «تمدن‌سازی و هنر زمینه‌ساز؛ تصمیمی موعود گرا، راهبردی فعال» و «مبانی تحقق توسعه عدالت جهانی؛ عدالت مهدوی یا عدالت غربی؟»
دوره‌های مهدویت‌پژوهشی مستشرقان
علی‌اکبر جعفری
عبدالعلی ترابی ورنو سفادرانی
چکیده: با تشکیل حکومت شیعی توسط صفویه در ایران، مستشرقان به اعتقادات مکتب تشیع و از جمله مهدویت توجهی ویژه کردند و با انگیزه گوناگون به مطالعه آن پرداختند.
با تثبیت تشیع در ایران و غلبه تفکر اصولی در حوزه‌های دینی تشیع – که بر اساس آن فقها برای خود در دوران غیبت، نیابت عام از طرف امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف قائل شدند و مرجعیت و زعامت اجتماعی شیعیان را به عهده گرفتند و در برهه‌هایی در مقابل استعمار و استبداد ایستادند – غرب بیش از پیش به خطرآفرینی و توانایی آموزه مهدویت و لوازم آن پی برد. این هراس وقتی بیشتر شد که در سودان، احمد سودانی با ادعای مهدویت برای منافع غرب در آفریقا مشکلاتی پدید آورد. ضربه سنگینی که غرب از پرتو اندیشه مهدوی خورد، انقلاب اسلامی ایران و برپایی نظام جمهوری اسلامی است که بر پایه اندیشه ولایت فقیه در دوران غیبت، برپایی عدالت و رفع ظلم و استضعاف در جهان و فراهم‌آوری زمینه منجی شکل یافت. در این میان مستشرقان به عنوان اتاق‌های فکر غرب و استعمار، به ظاهر برای شناخت تفکر مهدوی و به واقع برای خدشه‌دار کردن آن و تخطئه اندیشه سیاسی و انقلابی اسلام و تشیع و اندیشه نیابت عام فقهای اصولی شیعه در زمان غیبت و حمله به مبانی فکری انقلاب اسلامی و نظام برآمده از آن، به مطالعه و نگارش پیرامون مهدویت پرداختند تا چگونگی تخریب این اندیشه خطرآفرین و یا بدل‌سازی ازآن و گماشتن غرب در جایگاه منجی را بیاموزانند و از ضرباتی که تفکر مهدوی و لوازم آن، به منافع استعمار وارد می‌آورد، جلوگیری کنند و یا از شدت آن بکاهند. در این مقاله با مطالعه نوشتارهایی که مستشرقان از دوره صفویه تاکنون درباره مهدویت و لوازم آن داشته‌اند، با روش کتابخانه‌ای و توصیفی – تحلیلی، نگرش و اهداف آنان نمایان خواهد شد.
مهدویت و سنت‌های رهبری الهی در قرآن
آیت الله محسن اراکی
مترجم: سید محمد رضی آصف آگاه
چکیده: این نوشتار درصدد بررسی غیبت امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در پرتو سنت‌های تاریخی از منظر قرآن کریم است. از این رو ابتدا چهار سنت از سنت‌هایی که بر ارتباط بین رهبر و جامعه انسانی حاکم است را برمی‌شمریم که عباتند از: سنت امامت مستمر، سنت جانشینی الهی با آغازی فردی و انتهایی جمعی، سنت حضور و سنت غیبت رهبری.
تحلیل آیات و روایات مهدوی (1)
مهدی حسنیان قمی
چکیده: از ارزشمندترین و به روزترین کارهای تحقیقی، تحلیل آیات و روایات مهدوی است. در این نوشتار، برای دفاع از حدیث، به تحلیل آیات مهدوی و روایات تفسیری ذیل آن می‌پردازیم و بر این باوریم که این تلاش درایتی و تحلیلی در آیات و روایت در کنار هم، ژرفا و لایه‌هایی قرآن و روایت را یکجا در برابر ما می‌گشاید. با تامل در مقاله، این کار بر خوانندگان ارجمند بیش از پیش نمایان می‌شود. در این مقاله، آیه سی از سوره ملک بررسی می‌گردد و روایت مهدوی آن در کنار دیگر آیات، پرده از مفاد مهدوی آیه مهدوی برمی‌دارد.
نقش انتظار در استمرار و تقویت بیداری اسلامی
محمد رضایی
چکیده: بیداری اسلامی بر مبنای خیزش جوانان مسلمان در مقام اعتراض به وضع موجود و جست و جو از آینده متفاوت باعث ایجاد تحولاتی در کشورهای اسلامی شده است. اینک پرسش اصلی ناظر به آینده نگری سیاسی و اجتماعی مطلوب جوانان مسلمان، این است که آیا در اسلام، طرح و گفتمانی آیندهنگر وجود دارد که تبدیل به قدرت و راهبرد نرم بیداری اسلامی گردد؟ و آیا ردپای این گفتمان آیندهنگر را در بین گفتمان‌های سیاسی - فکری رایج در میان اندیشه‌وران که سال‌ها به حاشیه رفته بود، اکنون می تواند به عنوان طرحی برای جهانی‌سازی عدالت و آینده‌نگری بر مبنای نگرش اسلامی مطرح کرد؟ در این نوشار، اثبات خواهد شد که با نفی آینده‌گرایی سلفی و آینده‌گرایی سکولار، تنها گفتمان آینده‌نگری اسلامی، گفتمان آینده‌نگری جهانی‌سازی عدالت بر محور فرهنگ انتظار است.
اصول مذهب الشیعة» در ترازوی نقد (2)
نصرت‌الله آیتی
چکیده: کتاب «اصول مذهب الشیعة الامامیة، عرض و نقد» نوشته دکتر ناصر القفاری، از کتاب‌های تفصیلی در نقد اعتقادات شیعه است که در سال‌های اخیر نوشته شده و در محافل وهابیت شأن والایی یافته است. نویسنده این کتاب کوشیده است همه باورهای شیعه و از جمله اندیشه مهدویت را به نقد بکشد. مقاله پیش رو تلاشی است برای پاسخ گویی به برخی دیگر از شبهاتی که نویسنده یاد شده درباره اندیشه غیبت مطرح کرده است. وی در این قسمت ادعا می‌کند باور به وجود امام غایب در میان شیعیان باعث شده است که از یک سو شیعه عمل به برخی از احکام اسلامی را تعطیل نماید و از سوی دیگر بدعت‌ها را در دین ایجاد کند. به گمان وی اندیشه غیبت امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف سبب تعطیلی نماز جمعه و اجرای حدود و جهاد در میان شیعه شده است و نیز همین باور، تقیه را به عنوان یک آموزه به دین وارد کرده است. برخورد گزینشی با روایت، استناد رای فقهی برخی از فقها شیعه به کلیت مذهب تشیع، غفلت از دیدگاه مشابه دانشمندان سنی مذهب و نداشتن فهمی درست از دیدگاه عالمان شیعه، برخی از مهم ترین نقدهایی هستند که بر سخنان قفاری وارد است.
تمدن‌سازی و هنر زمینه‌ساز؛ تصمیمی موعود گرا، راهبردی فعال
غلام‌رضا گودرزی
چکیده: امروزه در دنیایی زندگی می کنیم که «هنر» شاهد انواع تعارضات در قول و عمل است و میان اندیشه ناب در هنر با جلوه‌های جذاب آن در صحنه عمل، تفاوت‌هایی وجود دارد. نمونه‌ای از این تعارضات را می‌توان در نوع نگاه و تعامل ارزش های غربی با هنر دانست. در این نگاه افکار از یک‌سو هنر یک ابزار مقدس و محترم برای گسترش افکار انسان‌ها به شمار می رود و آزاد محسوب می‌شود و از سوی دیگر، همین هنر ابزاری برای انتقال مفاهم ناب و ارزش‌های اصیل ادیان الهی باشد، مورد نکوهش قرار می‌گیرد. با وجود تمام این نکات، بی‌تردید هنر یکی از کارآمدترین و ماندگارترین شیوه‌های گسترش عقاید و تاثیرگذاری بر افکار انسان ها بوده و به اعتباری می توان آن را از مهم ترین الزامات تمدن‌سازی به شمار آورد. امروزه غرب نیز با درک اهمیت راهبردی این موضوع، از هنر در همه قالب‌ها استفاده می‌کند تا تمدن خویش را استحکام بخشیده و آن را در سطح جهان گسترش دهد. نمونه‌های متعددی از کاربردهای هنر در این زمینه مشهود و معلوم است که با توجه به چنین جایگاه ویژه‌ای، در این نوشتار نقش هنر در تمدن‌سازی و تعالی هنر زمینه‌ساز را را به عنوان تصمیمی موعودگرا و راهبردی فعال در اندیشه ناب مهدوی معرفی می‌نماییم.
مبانی تحقق توسعه عدالت جهانی؛ عدالت مهدوی یا عدالت غربی؟
سهرابعلی افروغ
چکیده: این نوشتار در پی بررسی تطبیقی جایگاه عدالت از منظر اسلام و اندیشه‌های غربی است و در سه محور مفهوم‌شناختی، مبنا شناختی و بررسی شاخصه‌های عدالت از منظر اسلام و غرب بدان می پردازد. نخست به بحث کنکاش درباره مفهوم چیستی عدالت می‌پردازیم، سپس جایگاه و ضرورت آن را از دیدگاه اسلام، تبیین می‌کنیم و رابطه عدالت با حق و ارزش‌های الهی را بررسی خواهیم کرد. در ادامه با طرح مبانی عدالت در رویکرد اسلامی و ارائه راهبردهای تضمین عدالت در جامعه به عنوان انیر متعالی، درمی‌یابیم که مکاتب غربی با مبانی عدالت لیبرالیستی یا سوسیالیستی خود نمی‌توانند عدالت حقیقی و همه جانبه را محقق سازند و عدالت حقیقی با آموزه‌های چنین مکتبی سازگار نیست، بلکه تنها ادیان الهی می‌تواند داعیه عدالت به مفهوم واقعی آن را داشته باشند. نظریه «عدالت- مهدوی» بر پایه جهان بینی الهی و باورهای توحیدی و تعالیم الهی محقق می شود و بین عدالت گرایی و اعقاد به ارزش‌های الهی و کرامت انسانی رابطه عمیق، ضروری و منطقی وجود دارد و با ارائه مدراک و شواهد عقلی، قرآنی و روایی، بر این رویکرد تاکید می‌شود که عدالت جز بر مبانی الهی و جز با حاکمیت انسان صالح و عادل در این زمینه محقق نمی‌شود و با توجه به مقدمات و پیش‌فرض‌های الهی و دینی عدالت از نظر اسلامی می‌توان عدالت اسلامی و مهدوی را تنها راهبرد معقول، اجتناب‌ناپذیر و تحدی‌گرایانه برای همه فرهنگ های بشری در عصر حاضر دانست. پس از نگاه تطبیقی به نظریه عدالت غربی عدالت اسلامی، «عدالت مهدوی» به عنوان نظریه‌ای مبتنی بر عقل، فطرت و حقایق وحیانی، قدسی و منطبق با حکمت الهی تبیین شده و به عنوان تنها رهیافت ضروری اجتناب‌ناپذیر، برای رشد و کمال ترسیم می گردد.
چهارمین شماره فصلنامه پژوهش های مهدوی به صاحب امتیازی مؤسسه آینده روشن با مدیر مسؤولی سید مسعود پورسیدآقایی ویژه بهار 1392 در 176 صحفه و به قیمت 2000 تومان به زیور چاپ آراسته شده است. /998/ت302/ق
ارسال نظرات