کتاب سلسله گفتگوها در باب فقه هنر منتشر شد

به گزارش خبرگزاری رسا، انتشارات «پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات» و «مدرسه اسلامی هنر» کتابی را با عنوان «سلسله گفتگوها در باب فقه هنر» از حجت الإسلام همازاده(معاون پژوهشی مدرسه اسلامی هنر) که در بردارنده­ی شش گفتگوی انجام گرفته توسط ایشان، با شش تن از اساتید و پژوهشگران فقه هنر در حوزه­ ی علمیه می باشد منتشر کرده است.

این اثر شامل شش گفت‌وگوست که چهار مورد در چارچوب فقه خرد (ناظر به یک قالب خاص هنری مانند مجسمه‌سازی، شعر، غنا و...) صورت گرفته و دو مورد دیگر در چارچوب فقه کلان؛

در چهار گفت‌و‌گوی اول، ترسیم شمایی از فضای بحث فقهی موجود در ذیل موضوعات خاص هنری مدنظر بوده و سپس، نقد برخی برداشت‌های کم اعتنا به زمینه‌ها و شرایط تاریخی صدور این احکام و نیز پرسش و پاسخ‌های جدی در باب مفهوم‌شناسی غنا، لهو، آلات لهو، تخیل در شعر، و…

در دو گفت‌وگوی آخر نیز به بحث پیرامون «فقه کلان هنر» پرداخته شده است. بدین معنا که قبل از ترسیم و تنسیق قواعد و ضوابط کلان در فقه هنر که از نصوص مبیّن اهداف و مقاصد کلی و همچنین با نگاه به نظریات بالادستی شارع در حوزه ‌های مرتبط با این باب، استخراج می ‌شود، ورود به استظهار و استنباط از روایات خاص، ضابطه‌مند نخواهد بود.

کتاب شناسی این اثر را در ذیل ملاحظه می فرمایید:

معرفی کتاب

اثر حاضر مشتمل بر شش گفتگو بترتیب زیر می باشد:

بخش اول: هنر از منظر فقه خُرد

مصاحبه با استاد محمّد اسماعیل نوری

مصاحبه با استاد سید عبّاس کریمی

مصاحبه با استاد سید احمد حسینی خراسانی

مصاحبه با استاد یقوب علی برجی

بخش دوم: فقه کلان هنر

مصاحبه با استاد ابوالقاسم علیدوست

مصاحبه با استاد احمد مبلّغی

در مقدمه ی این کتاب نگارنده بیان می کند: باب فرهنگ و هنر در میان ابواب تخصصی فقه، جایگاهی والا و خطیر دارد و ساده انگاری یا بی اعتنایی به این أمر مهم، پاسخ هایی نامناسب و احیانا انحرافی، به ااین مسائل را در پی خواهد داشت. پاسخ هایی که با موضوع شناسی ابتدایی و فرمول های استنباط فردی، اگرچه در نگاه اول وجیه و مستدل بنظر می آیند، اما اوّلین نتیجه ی چنین رویکردی از سوی فقه به فرهنگ و هنر، تصوّر ناکارآمدی شریعت در شناخت و پاسخگویی به مسائل جدید است.

در ادامه، در چهار گفت و گوی اوّل، ادلّه و فتاوا درباره ی غنا، شعر، مجسّمه سازی و هنرهای نمایشی مورد بررسی قرار گرفته است. در این بخش، بررسی فضای بحث فقهی موجود ذیل همین موضوعات هنری بر اساس روایات خاص و سپس، نقد برخی برداشت های کم اعتنا به زمینه ها و شرایط تاریخی صدور این احکام مدّ نظر بوده است؛ شرایطی که کارکردهای اجتماعی موضوع را به عنوان جزء مقوّم آن، شکل می داده و با تغییر این شرایط، ماهیت موضوع هم تغییر می یابد. در نتیجه، تعمیم حکم چنین موضوعی به شرایطی که کارکردهای اجتماعیش تغییر کرده، نوعی قیاس و خلاف احتیاط است. ضمن اینکه پرسش و پاسخ های جدّی در باب مفهوم شناسی غنا، لهو، آلات لهو، تخیّل در شعر و محورهای خاصّ دیگر نیز مطرح شده است.

در دو گفتگوی آخر(بخش دوّم)، به بحث درباره «فقه کلان هنر» پرداخته شده است. بدین معنا که پس از ترسیم و تنسیق قواعد و ضوابط کلان فقه هنر _ که از نصوص مبین اهداف و مقاصد کلّی و نیز با نگاه به نظریّات بالادستی شارع در حوزه های مرتبط با این باب، استخراج می شود_ به سراغ استظهار و استنباط از روایات خاص برویم.

مصاحبه شوندگان در این بخش، بر این باورند که تا قبل از سازمان دادن نظریات کلّی شارع درباره ی تمایلات زیبایی شناسانه ی آدمی و تعیین تکلیف فطری بودن یا اولویّت فطری آن، میزان تأثیرگذاری این تمایلات در کشش به سمت عبودیّت و جمال مطلق، تبیین روح مطلق، تبیین جمال گرایی در مجموعه احکام شریعت، تعریف جمال و زیبایی مطلوب از دید شارع و تبیین قیودات احتمالی، نحوه تأمین خواسته ی فطرت زیبایی گرا، نوع رویکرد تربیتی به تخیبل و قوّه ی خیال و ...، استخراج حکم در فروعات فقه هنر، به صورتی جامع و اطمینان بخش، بعید بنظر می رسد. چنانکه نگاه به نصوص مبیبن مقاصد کلان شریعت، می تواند یاری رسان متکفّل استنباط در مواجهه با روایات خُرد باشد.

برخی از ویژگی­ های کتاب حاضر:

1- روش این اثر، استدلالی و تحلیلی است؛ لذا مخاطب آن بیشتر فضلاء، طلاب و دانشجویان می­ باشند. مطالعۀ این کتاب برای عموم مردم توصیه نمی­ شود.

2- از نقاط قوت این کتاب، گفتگو با اساتیدی است که در حوزه های علمیه از اعتبار علمی والایی برخوردارند.

3- ویژگی دیگر این کتاب، نگاه به بحث هنر با از دو زاویه ی فقه کلان و فقه خُرد و آسیب شناسی روش فقهی مرسوم در این ابواب است.

اطلاعات کتاب­ شناختی این اثر:

سلسله گفتگوها در باب فقه هنر ، به اهتمام مهدی همازاده ابیانه، قم، «پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات» و «مدرسه اسلامی هنر»، چاپ اول، 1394.

این اثر 144 صفحه­ ای در قطع رقعی، با تیراژ1000 نسخه و به قیمت 10000 تومان روانۀ بازار شده است.

مراکز پخش:

تهران، پایین تر از میدان ولی عصر(عج)، خیابان دمشق، شماره 9، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، تلفن: 02188902213

قم، بلوار بسیج(سی متری هنرستان)، نبش کوچه 20، مدرسه اسلامی هنر، تلفن: 02537838500

/929/د102/ق

منبع: پایگاه اطلاع رسانی فقه حکومتی وسائل