بیانیه پایانی هفتمین گفت‌وگوی اسلام و كلیسای ارمنی لبنان
به گزارش خبرگزاری رسا، در مراسم اختتاميه هفتمين دور گفت‌وگوي ديني اسلام و كليساي ارمني حوزه سيليسي كه عصر روز چهارشنبه آذر در محل سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي برگزار شد، ابوذر ابراهيمي‌تركمان، رييس اين سازمان، جاثليق آرام كشيشيان، رهبر ارامنه حوزه سيليسي جهان، ژرژيك آبراهاميان، نمانيده ارامنه اصفهان و جنوب ايران در مجلس شوراي اسلامي، اسقف اعظم سيبوه سركيسيان، خليفه ارامنه تهران و شمال ايران و جمعي از انديشمندان مسلمان و مسيحي از ايران و لبنان، حضور داشتند.
ابوذر ابراهيمي‌تركمان، رييس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي در سخنراني خود در اين آيين، با اظهار اينكه افلاطون نظريه‌اي دارد مبني بر اينكه نزاع در جهان بر سر خير قليل است و بر سر خير كثير نزاعي صورت نمي‌گيرد، گفت: اتفاقي كه امروز در دنيا رخ داده، اين است كه عده‌اي احساس مي‌كنند؛ چيزي كه دنبالش هستند خير قليل است و بايد با خشونت و جنگ آن را به دست بياورند. يعني فكر مي‌كنند كه نمي‌توانند با آرامش و صلح آن را به دست بياورند.
وي افزود: انسان هميشه فكر مي‌كند كه «داشتن» مي‌تواند جاي «بودن» را بگيرد. به همين دليل وقتي چيزي ندارد، ناراحت است و هنگامي كه به آن خواسته‌اش مي‌رسد باز هم ناراحت است. اريك فروم، فيلسوف آلماني كتابي دارد به نام «داشتن يا بودن». در اين كتاب عنوان مي‌كند؛ انسان نخستين به دنبال «بودن» بود؛ اينكه عادل باشد، صلح‌جو باشد، خوشرفتار باشد و ... اما انسان، امروز به دنبال «داشتن» است. داشتن ثروت، مدرك و داشتن قدرت.
رييس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي ادامه داد: نزاعي كه امروز در دنيا ايجاد شده، براي داشتن قدرت است. قدرت هم تنها چيزي است كه نمي‌تواند در خارج، خير كثير باشد. چون هر قدرت بيروني، محدودكننده قدرت ديگري است. قدرت بيروني در عالم ماده و در خارج، حتماً قدرت ديگري را محدود مي‌كند. همين موضوع براي حل كردن اين مسأله، ما را به داشتن قدرت دروني دعوت مي‌كند؛ يعني اينكه از درون انسان قدرتمندي باشيم و قوي باشيم.
وي افزود: همه رهبران اديان در توصيه به پيروان خود، آنها را دعوت مي‌كنند به عمل به دانسته‌هاي خودشان. اما آيا همه دينداران در جهان به آنچه مي‌دانند عمل مي‌كنند؟ پاسخ منفي است. شرايطي به وجود مي‌آيد كه انسان نمي‌تواند به همه دانسته‌هاي خود عمل كند. اين عمل نكردن به آموزه‌هاي ديني گاهي در حوزه‌هاي فردي و برخي اوقات هم در حوزه‌هاي اجتماعي است.
به نوشته سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي در ادامه اين بخش از سخنانش اظهار كرد: امروز خشونت‌گرايان در مرحله «عمل» مشكل ندارند، مشكل آنها در مرحله «دانستن» است. يعني دين را اشتباه فهميده‌اند و به آن اشتباه عمل مي‌كنند. بنابراين كار خيلي مشكل‌تر از زماني است كه كسي درك صحيحي داشته باشد؛ اما عمل نكند. ارتباط گيري با كسي كه درست مي‌فهمد و عمل نمي‌كند، آسان است و مي‌توان عمل او را اصلاح كرد؛ اما ما در جهان با يك جهالت مواجهيم و سخت بتوان شخص جاهل را اصلاح كرد.
ابراهيمي‌تركمان سپس با گفتن اين موضوع كه؛ كسي كه بد مي‌فهمد يا درست نمي‌فهمد، حس دانستن مطلق دارد، ادامه داد: گروهي در دنيا به وجود آمده‌اند كه دانسته‌هايشان هم كم و هم اشتباه است؛ اما در عمل كردن بسيار جدي رفتار مي‌كنند. اين گروه‌ها مانند داعش، دچار بيماري هستند و ما بايد به معالجه آنها بپردازيم.
وي در بخش پاياني سخنانش با تأكيد بر اينكه گفت‌وگوهاي ديني كه با همديگر انجام مي‌دهيم، براي اصلاح فهم بد، خيلي مفيد است، بيان كرد: ما امروز از برخي افراد بشر به دليل اعمال و رفتاري كه دارند، متنفر شده‌ايم، اما نبايد عشق ما به بشريت كاهش يابد، بايد اين عشق را در خود افزايش دهيم.
قدرداني از سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي براي تداوم گفت‌وگوهاي ديني
جاثليق آرام كشيشيان، رهبر ارامنه حوزه سيليسي جهان ديگر سخنران اين آيين اختتاميه نيز در سخنراني خود با تأكيد بر اينكه در جهان، زندگي در انزوا امكان ندارد و نمي‌توان گفت‌وگوي صرفاً يك‌جانبه را انجام داد، انجام گفت‌وگوهاي دوجانبه و چندجانبه را شرط رسيدن به دانش و ايجاد حس مسؤوليت و افزايش مسؤوليت‌هاي مشترک، دانست.
وي گفت: گفت‌وگو، صحبت كردن راجع به موضوعات نظري نيست؛ بلكه ايجاد و توسعه يك درك مشترك و تعميق زمينه مشترك است كه آن را از گذشته در اختيار گرفته‌ايم و آن اديان توحيدي است. گفت‌وگو ما را به چالش مي‌كشد براي ديدن آينده، براي رسيدن به فهم عميق و دريچه‌اي مي‌گشايد براي درك ديگران.
رهبر ارامنه حوزه سيليسي جهان در بخش ديگري از سخنان خود بر استمرار برگزاري گفت‌وگوهاي ديني با ايران تأكيد كرد و ضمن گفتن اين نكته كه با آغاز گفت‌وگوهاي ديني با ايران در 15 سال پيش، شناخت ما از اسلام به طور عام و از شيعه به طور خاص و از مردم ايران، زياد شده است، گفت: بدون اغراق مي‌گويم كه كشيشان ما در تهران و اصفهان و تبريز، سفراي قابل اعتماد و اطمينان ايرانيان، مسلمانان و شيعيان در ديگر نقاط جهان هستند.
جاثليق آرام كشيشيان در پايان با تشريح اهميت انجام گفت‌وگوهاي ديني و با تمجيد از اقدامات جمهوري اسلامي ايران در پرداختن عملي به موضوع گفت‌وگوهاي بين‌الادياني، گفت: برگزاري اين دور از گفت‌وگوها فرصت مناسبي است تا از دكتر ابوذر ابراهيمي‌تركمان، رييس سازمان فرهنگ و ارتباطات براي تداوم گفت‌وگوهاي ديني با كليساي حوزه سيليسي تشكر كنم.
سخنان جاثليق آرام كشيشيان با اهداي كتاب «تاريخ كليساي ارمني حوزه سيليسي» به ابراهيمي‌تركمان، تمام شد.
قرآن‌خواني خليفه ارامنه تهران
اسقف اعظم سيبوه سركيسيان، خليفه ارامنه تهران و شمال ايران، سخنران بعدي اين آيين هم سخنراني خود را با بيان اين عبارت كه به عنوان انسان، بدون توجه به اينكه از چه مذهبي هستيم، بايد همديگر را بشناسيم، آغاز كرد.
وي سپس با قرائت آيه 13 سوره حجرات، گفت: خداوند در قرآن كريم مي‌فرمايد: «يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ أُنْثَى وَ جَعَلْنَاکُمْ شُعُوباً وَ قَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاکُمْ إِنَ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ» (ای مردم! ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم و شما را تیره‌ها و قبیله‌ها قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید؛ (اینها ملاک امتیاز نیست،) گرامی‌ترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست؛ خداوند دانا و آگاه است). پس ما همه متعلق به يك خدا هستيم با هر مذهبي داشته باشيم. وظيفه ما اين است كه همديگر را بشناسيم و همديگر را بفهميم و بتوانيم مشكلاتي كه با آن مواجهيم را به چالش بكشانيم.
اسقف اعظم سيبوه سركيسيان در بخش ديگري از سخنان خود با بيان اينكه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، پنجره بازي است به روي دنيا، گفت: تلاش ما اين است كه شناخت خارجي‌ها از ايراني‌ها بيشتر شود و ايراني‌ها هم خارجي‌ها را بيشتر بشناسند.
سخنان خليفه ارامنه تهران و شمال ايران در اين مراسم اينگونه پايان يافت: اعتقاد داريم كه رييس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي و رييس مركز بين‌المللي گفت‌وگوي اديان اين سازمان، در بحث گفت‌وگوهاي ديني، ما را به خوبي رهبري خواهند كرد و با كمك اين سازمان، به سمت بهبودي‌ها و شكوفايي بيشتر و فعاليت‌هاي بهتر و تحقق اهداف نهايي خود يعني شناخت از همديگر حركت خواهيم كرد.
جديت جمهوري اسلامي ايران براي انجام گفت‌وگوهاي ديني
ژرژيك آبراهاميان، نمانيده ارامنه اصفهان و جنوب ايران در مجلس شوراي اسلامي، آخرين سخنران اين مراسم بود كه هم‌انديشي جمعي در قابل گفت‌وگوهاي ديني اسلام و كليساي ارامنه حوزه سيليسي در زماني كه در اتاق فكر ديگري در گوشه‌اي از دنيا براي از بين بردن ابناي بشر همفكري مي‌كنند را قابل تقدير ارزشمند دانست.
وي همچنين گفت: نبايد تعجب كرد كه گفت‌وگوهاي ديني در جمهوري اسلامي ايران برگزار مي‌شود؛ زيرا ايران در زمينه گفت‌وگو و تعامل با اديان ديگر، پيگيري‌هاي بسياري دارد. امروز هم نمايندگام مسيحيان و زرتشتيان و روحانيون در اين اجلاس گرد هم آمده‌اند كه اتفاق بسيار مثبتي است.
آبراهاميان همچنين با ذكر اينكه اغييرات دنيا سبب شده تا پيروان اديان به هم نزدي‌تر شوند، بيان كرد: البته در اين گفت‌وگوها از مذاكره كه كار سياستمداران است، اجتناب مي‌كنيم و از همچنين از مجادله هم اجتناب مي‌كنيم؛ چون قبلاً توافق كرده‌ايم كه اين گفت‌وگوها براي ديدن درون هم برگزار مي‌شود.
وي هم‌انديشي پيروان اديان براي مقابله با يورش‌هايي كه از سوي دشمنان اديان و تفكر ديني انجام مي‌شود را طبيعي دانست و افزود: كج‌فهمي يك گروه كوچك كه شايد عمل‌كننده‌هاي كمي داشته باشد ولي پيروان آن بسيار و در تمام جهان پراكنده‌اند، اتفاق ساده‌اي نيست.
نمانيده ارامنه اصفهان و جنوب ايران در مجلس شوراي اسلامي در پايان گفت: بايد با اين افكار نادرستي كه به خون انسان تزريق مي‌شود، با استفاده از همفكري، همدلي و ايجاد منافع مشترك، مبارزه كرد.
قرائت بيانيه
بنا بر اعلام اين گزارش، هفتمين دور گفت‌وگوي ديني اسلام و كليساي ارمني حوزه سيليسي كه در روزهاي 23 و 24 آذر و با عنوان نقش عقلانيت و اخلاق ديني در جلوگيري از خشونت و افرا‌گرايي در تهران برگزار شد، با قرائت بيانيه، به كار خود پايان داد.
متن اين بيانيه كه از سوی حجت‌الاسلام محمدمهدي تسخيري، رييس مركز بين‌المللي گفت‌وگوي اديان سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي قرائت شد، به اين شرح است:
«هفتمين اجلاس گفت‌وگوهای مشترك اسلام و كليساي ارمني حوزه سيليسي با موضوع «نقش عقلانيت و اخلاق ديني در جلوگيري از خشونت و افراط‌گرايي» طي دو روز در تاريخ 23 و24 آذر ماه 1395 برابر با 13و 14 دسامبر 2016 در تهران برگزار شد. نشست مذكور با حضور عاليجناب آقاي دكتر ابوذر ابراهيمي‌تركمان، رييس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي از جمهوري اسلامي ايران و عاليجناب جاثليق آرام كشيشيان، رهبر ارامنه حوزه سيليسي لبنان انجام گرفت.
شرکت کنندگان مسلمان و مسيحي مقالاتي با موضوعات فرعی زیر ارايه دادند و با طرح پرسش و پاسخ، اين موضوعات مورد بررسي و تبادل نظر قرار گرفت:
1- دين و خشونت؛ برداشت‌هاي متفاوت و تأثيرگذاري اجتماعي
2- رسانه و آموزش و نقش آنها در ريشه‌كن‌سازي خشونت از جامعه و خانواده با بهره‌گيري از اخلاق و عقلانيت
3- نقش رهبران ديني در اشاعه صلح و احترام متقابل و پذيرش يكديگر و مقابله با افراطي‌گري و خشونت
4- احترام به حقوق بشر براي جلوگيري از برداشت‌هاي نادرست از دين
طرفين گفت‌وگو پس از ارايه مقالات بر موارد زير تأكيد كردند:
- هر خشونتی که به دنبال توجیه دینی باشد بايد محکوم شود چرا که خداوند متعال، خواهان زندگی و صلح شرافتمندانه است. بنابراين استفاده از دین یا استفاده ابزاری از مفاهیم دینی را برای مشروعیت بخشیدن به اعمال غیر عادلانه و خشونت‌زا به نام دین، محکوم مي‌كنيم.
- متأسفانه امروزه شاهديم كه برخي دين را عامل تنش و خشونت مي‌دانند در حاليكه اشاعه جهالت و استكبار مدرن در جهان است كه موجب خشونت و افراط‌گرايي مي‌شود و بر رهبران ديني است كه با دعوت پيروانشان به اصول اوليه ديني به آنان يادآوري كنند كه دين منشأ خدايي دارد و بنابراين چيزي جز محبت، عشق، عدالت و صلح نيست.
- يكي از مهم‌ترين مسؤوليت های رهبران ديني تلاش براي آشكار كردن زیبایی‌های واقعی و جنبه‌های حقیقی همه ادیان است تا این هدیه خدادادی به جایگاه واقعی‌اش برگردانده شود.
- از همه جوامع ديني درخواست مي‌شود تا براي استقرار صلح عادلانه و فراگير و پايدار در سرزمين مقدس، که خاستگاه سه دین ابراهیمی و شاهدی بر وحدت در کثرت و نماد پیام گفت‌وگو، همزیستی و احترام است، تلاش بيشتري معمول دارند.
- خشونت‌هاي كور و اعمال تروريستي گروهك داعش و ديگر گروه‌هاي افراطي در عراق و سوريه موجب آسيب جدي به انسان‌هاي بي‌گناه و اماكن عبادي و ميراث مشترك بشريت شده است و اين مسأله مسؤوليت ما را براي همکاری‌هاي مشترك در زمينه مقابله با انديشه‌ها و رفتارهاي افراطي خشونت‌زا و نيز ارايه کمک‌های انسان‌دوستانه افزایش مي‌دهد تا بتوانیم ضمن از بين بردن انديشه‌هاي افراطي خشونت‌زا، فقر، بیماری و عدم دسترسی به نیازهای اساسی را برطرف و شبکه‌ای برای همکاری میان مسیحیان و مسلمانان در زمینه کمک‌رسانی ایجاد کنیم.
- شركت‌كنندگان در اين اجلاس حمایت از اقلیت‌ها به ويژه اقوام ديني را كه در اغلب جوامع مختلف در معرض خشونت و تبعيض هستند، مورد تدكيد قرار دادند و اتخاذ هرگونه سياست نابرابر، توهين و تحقير، تغيير در تركيب جمعيتي و كوچ اجباري، جلوگيري از انجام مراسم و فرايض ديني را كه عوامل زمينه‌ساز خشونت‌هاي قومي و مذهبي است، محكوم كردند.
- شركت‌كنندگان هرگونه اقدام خشونت‌آميز يا تروريستي را كه منجر به آوارگي گسترده مردم، كشتار آنها و يا نسل‌كشي شود قوياً محكوم كردند.
شركت‌كنندگان در اين نشست فضاي اين دور از گفت‌وگو را بسيار مثبت و سازنده ارزيابي كردند. هر دو طرف بر لزوم توسعه همكاري‌هاي ديني و علمي به منظور آشناسازي مسلمانان و مسيحيان با اصول ديني، اخلاقي، تاريخي و الهيات و آيين ديني تأكيد كردند.
دو طرف رضايت خود را از گفت‌وگوي بين جامعه مسلمان جمهوري اسلامي ايران و جامعه مسيحي ارمني حوزه سيليسي كه با موفقيت همراه بوده است، ابراز كردند و خواستار ادامه گفت‌وگوي براي همكاري در عرصه جهاني و منطقه‌اي هستند و اعلام مي‌دارند كه هشتمين دور گفت‌وگوي ميان انديشمندان مسلمان ايران و كليساي ارمني حوزه سيليسي در سال 2018 در بيروت برگزار خواهد شد.»/847/ب904/د