ضربه دوم به اعتبار سعودی در جهان اسلام

به گزارش خبرگزاري رسا، 22 سال از ابتکار اربکان در تأسیس گروه ۸ متشکل از کشور‌های اسلامی در حال توسعه با حضور ایران و مالزی و نادیده گرفتن عربستان می‌گذرد. در نشست اخیر سران کشور‌های اسلامی در کوالالامپور هم عربستان حضور نداشت. در واقع ریاض با طرح این بهانه که چنین اجلاسی مکان مناسبی برای طرح مشکلات بیش از یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون مسلمان در جهان نیست در این نشست شرکت نکرد. این در حالی است که کارشناسان، ترس از انزوای دیپلماتیک در پی حضور رقبای منطقه‌ای از جمله ایران، قطر و ترکیه را دلیل اصلی شرکت نکردن عربستان سعودی در اجلاس کوالالامپور عنوان کرده‌اند.

انعکاس خشم سعودی
سعودی‌ها اگرچه در ظاهر کوشیدند که این نشست را بی‌اهمیت نشان دهند، اما واکنش مقامات و رسانه‌های سعودی به وضوح نشانگر عصبانیت و نگرانی از پیامد‌های برگزاری چنین نشستی است. گفته می‌شود «ملک سلمان» شاه سعودی در جریان گفت‌وگویی تلفنی با «ماهاتیر محمد» نخست‌وزیر مالزی تأکید کرده که مسائل عمده جهان اسلام باید در جریان نشستی مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد که سازمان همکاری اسلامی آن را سازماندهی کرده باشد. پایگاه «العهد الجدید» لبنان نوشت که سعودی‌ها ماهاتیر محمد را تهدید کرده‌اند، اما ماهاتیر محمد زیر بار فشار‌های سعودی نرفت و پادشاه عربستان در جواب او گفت: «اگر این نشست را لغو نکنی تو را در فهرست تروریست قرار می‌دهیم.»

دو روزنامه سعودی «العرب» و «الشرق‌الاوسط» پرچمدار انتقاد از این نشست بودند. العرب این نشست را «کودتایی» علیه سعودی دانست. روزنامه الشرق‌الاوسط هم گزارش داد که نشست کوالالامپور، طرحی بود که قبل از اینکه نخستین اقدامات علنی خود را انجام دهد، شکست خورد. هدف آن نیز ایجاد یک نهاد جایگزین سازمان همکاری اسلامی است که کشور‌های غیرعربی عضو آن هستند که رهبران متأثر از افکار اسلام سیاسی حکومت آن را در دست دارند.»

«یوسف العثیمین» دبیرکل سعودی سازمان همکاری اسلامی نیز ساکت نماند و روز چهار شنبه گفت که به سود جامعه اسلامی نیست که نشست‌هایی خارج از چارچوب این سازمان برگزار کند.

فشار بر عمران خان
سعودی‌ها در شرایطی به هجمه به نشست سران کشور‌های اسلامی پرداختند که برخی مسئولان پاکستانی که نام‌شان فاش نشده، گفتند که «عمران خان» نخست‌وزیر پاکستان که به همراه رجب طیب اردوغان از برنامه‌ریزان و مشوقان برپایی این نشست بود، برای شرکت نکردن در نشست کوالالامپور تحت فشار عربستان سعودی، متحد نزدیک پاکستان بوده است.

نشست مالزی البته واکنش‌های مثبت برخی طرف‌ها را که به صورت غیرمستقیم در برگیرنده انتقاد از سعودی‌ها بوده به دنبال داشته است. «مهدی المشاط» رئیس شورای عالی سیاسی یمن ابراز امیدواری کرد نشست اسلامی کوالالامپور سرآغازی برای مرحله جدید گفتگو و عمل مشترک اسلامی درباره مسائلی از جمله تجاوز به یمن و معامله قرن باشد. ماهاتیر محمد هم گفت که برخی کشور‌های اسلامی، برای رفع نیاز، خود را وابسته به اربابان استعمارگر کردند، که آن‌ها را تحقیر و از آن‌ها عیب‌جویی می‌کنند.

عطوان: فقط اسم باقی مانده است
«عبدالباری عطوان»، سردبیر روزنامه رأی‌الیوم، معتقد است با برگزاری نشست اسلامی مالزی، کشور‌های عربی به‌ویژه عربستان سعودی به حاشیه رانده شدند و رهبری دنیای اسلام در راستای مرجعیت و رهبری جدید اسلامی از ریاض سلب می‌شود. وی افزود: شاید لغو حضور عمران خان، نخست‌وزیر پاکستان، در این نشست پس از سفر به پایتخت عربستان به دلایل نامعلوم و احتمالاً به دلیل وعده مالی اندکی از وزن این نشست کاست، اما حضور حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران، به آن وزنی دوباره بخشید و نمود وحدت اسلامی را با مشارکت هر دو طیف شیعی و سنی تعمیق کرد.»

این تحلیلگر عرب همچنین نوشت: از سازمان همکاری اسلامی که نشست مالزی درصدد عبور از آن و ایجاد جایگزین برای این سازمان است، اکنون چیزی جز یک اسم باقی نمانده و هیچ ارتباطی با همکاری اسلامی ندارد، چراکه به صورت یکجانبه به طرفدار کشور مقر آن یعنی سعودی و به یکی از ادارات وزارت خارجه این کشور تبدیل شده است. کسی که می‌خواهد رهبری جهان اسلام را برعهده داشته باشد باید در همه زمینه‌ها اعم از اقتصادی، توسعه‌ای، احترام به حقوق بشر، عدالت اجتماعی، پرهیز از طایفه‌گرایی، مبارزه با فساد، تلاش برای نزدیک کردن مسلمانان به یکدیگر و کمک به آن‌ها الگو باشد. نشست کوالالامپور زنگ هشداری برای سران کشور‌های عربی و به ویژه عربستان سعودی است تا از خواب غفلت بیدار شوند و در سیاست‌های خود تجدیدنظر کنند./1360//101/خ