بیکاری ۴ هزار نفری با طرح وزارت نفت

به گزارش خبرگزاري رسا، چند روز پیش خبری روی خروجی فارس قرار گرفت که می‌گفت برنامه حفاری تعمیری شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب به تصویب نرسیده و به همین دلیل، دستور ترخیص ۲۰ دکل حفاری و بیکارشدن بیش از ۳ هزار نفر صادر شده است. وزارت نفت پس از انتشار این خبر سعی کرد توپ را در زمین شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب بیندازد که این شرکت باید درخواست استفاده از دکل‌ها را ارائه دهد و وقتی این شرکت تولیدی درخواستی برای استفاده از دکل‌های حفاری نداد، چنین موردی طبیعی است. شرکت ملی مناطق نفتخیز بزرگ‌ترین و مهم‌ترین زیرمجموعه وزارت نفت است که حدود ۸۰ درصد از تولید نفت ایران را بر عهده دارد.

این شرکت از دیرباز وزیرنفت و خط مشی مدیریتی وی زاویه داشت، ولی در نهایت از فرامین وزیر نفت پیروی می‌کند؛ آنچه وزارت نفت را عصبانی کرده، باز شدن پای زنگنه به این دستور است و بر همین اساس سعی دارد این‌گونه القا کند که وزیر نفت هیچ نقشی در این باره ندارد! اما گفته می‌شود شخص وزیر همه موارد مربوط به این شرکت را راهبری کرده و بر امور آن نظارت دارد.

با توجه به اینکه چاه‌های نفتی کشور در محدوده فعالیت شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب در نیمه دوم عمر خود قرار دارند، برای تثبیت تولید و حتی افزایش باید سالانه حفاری تعمیری روی چاه‌ها صورت گیرد و در صورت عدم تعمیر چاه‌ها میزان تولید نفت کاهش می‌یابد و بر همین اساس، این شرکت همواره در حال تعمیر چاه‌های خود به وسیله دکل‌های شرکت ملی حفاری است.

روال کار هم به این صورت است که شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب برنامه تولیدی و توسعه‌ای خود را به شرکت ملی نفت ارائه داده تا تصویب شود، اما در نامه‌ای که در تاریخ ۵ فروردین ۹۹ نوشته شده، نکات جالبی ذکر شده و رسماً از بیکاری دکل‌های حفاری گفته شده است.

در نامه شماره ۹۹- ۱۰۸ شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب به شرکت ملی حفاری به صراحت قیدشده که علت ترخیص ۲۰ دکل حفاری شرکت ملی حفاری ایران، تصویب نشدن برنامه تولید سال ۹۹ شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب توسط شرکت ملی نفت ایران است. شایان ذکر است که بعد از گذشت ۵/۱ ماه از سال ۱۳۹۹ هنوز این برنامه تولید تصویب نشده است! خبرگزاری فارس هم در این باره نوشته است: در سال ۹۶ دستوری مشابه دستور بالا صادر شد و حدود ۳۰ دکل در آستانه ترخیص قرار گرفت. تجربه سال ۹۶ نشان داده که با گذشت دو سال از شروع این طرح‌ها از مجموع ۲۸ بسته کاری صرفاً شش بسته شروع به‌کار کرده و هشت دکل حفاری در این شش بسته به‌کارگیری شده‌اند که فقط یکی از آن‌ها مربوط به شرکت ملی حفاری است و آن هم در پروژه گچساران خامی که پیمانکار آن خود شرکت ملی حفاری است، به‌کارگیری شده است. با پیگیری‌های شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب از شرکت ملی نفت ایران مشخص شد که وزیر نفت با ادامه کار دکل‌های حفاری در روال جاری شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب مخالف بودند و دستور دادند که فعالیت‌های توسعه میادین در میادین موضوع طرح ۲۸ مخزن صرفاً از طریق EPC/EPD و در خارج از حوزه طرح نیز صرفاً حفاری به‌صورت EPD انجام شود که این موضوعات به معنای توقف روال جاری مناطق نفتخیز جنوب و ترخیص دکل‌های حفاری و بلاتکلیفی نیرو‌ها تا زمان شروع به‌کار تعداد زیادی از بسته‌های طرح‌های ۲۸ مخزن و ایجاد ظرفیت جهت به‌کارگیری دکل‌های شرکت ملی حفاری است.

اگر سال ۹۶ مقاومت مدیران وقت و ورود دستگاه‌های نظارتی به موضوع رخ نمی‌داد و به‌دستور وزیر نفت عمل شده بود، حدود ۳۰ دکل حفاری ترخیص می‌گردید و قطعاً شاهد بیکاری گسترده در استان خوزستان بودیم. با توجه به تجربه سال ۹۶ احتمال به کارگیری ۲۰ دکل ترخیص شده شرکت ملی حفاری در پروژه‌های طرح ۲۸ مخزن بسیار ضعیف است. در حال حاضر حدود ۴ هزار نفر از پرسنل دکل‌های حفاری بلاتکلیف هستند و حدود ۱۰ هزار نفر که شغلشان مرتبط با دکل‌های حفاری است، بیکار شده‌اند که حقوق آن‌ها قطعاً توسط وزارت نفت پرداخت نمی‌شود.
طرح زنگنه

در ارتباط با طرح ۲۸ مخزن باید توجه کرد که از مجموع ۲۸ بسته کاری فقط شش بسته آغاز به کار کرده که در آن شش بسته نیز طبق اطلاعات واصله از مسئولان این طرح دارای عقب افتادگی حدود ۸۰ درصد نسبت به برنامه است. هیچ‌کدام از ۲۲ بسته دیگر از طرح ۲۸ مخزن شروع به‌کار نکرده و از لحاظ اجرای در مرحله صفر درصد قرار دارند. اکثر آن‌ها حتی به مرحله برگزاری مناقصه نیز نرسیده‌اند.

از ابتدای سال ۹۷ تا پایان سال ۹۸ مناطق نفتخیز جنوب با روال جاری خود در حوزه طرح ۲۸ مخزن بیش از ۴۰ میلیون بشکه نفت انباشتی تولید کرده، در حالی که پیمانکاران طرح حتی یک قطره نفت تولید نکرده‌اند. در همین مدت مناطق نفتخیز جنوب با روش جاری خود بیش از ۵۰ حلقه چاه در حوزه طرح حفاری کرده و حدود ۳۴ حلقه چاه راه‌اندازی کرده است که این میزان برای پیمانکاران طرح برابر با صفر است. این طرح اشتغال چندانی نیز ایجاد نکرده و بخشی از اشتغال ایجادشده توسط آن مربوط به پیمانکارانی است که در اثر شروع این طرح مجبور به ترک مناطق نفتخیز جنوب شده بودند و مجدداً بعد از گذشت حدود دو سال به‌کارگیری شده‌اند؛ نظیر دکل‌های شرکت تأمین دکل صبا که اکنون در طرح ۲۸ مخزن به‌کارگیری شده‌اند. روش اجرایی طرح به‌شدت دچار اشکال است که بخش عمده آن در حوزه طراحی و نظارت بر اجرای عملیات است که کارفرما را تبدیل به یک ناظر عالیه که صرفاً نقش تأییدکننده دارد، تبدیل کرده است. در بعضی موارد این عدم نظارت دقیق سبب بروز موقعیت‌های بسیار خطرناکی شده بود که اگر بعضی از مدیران دلسوز با اصرار خود در قضیه ورود نمی‌کردند، امروز شاهد حوادث تلخی در حوزه این طرح بودیم./1360/