ملاک مشروعیت در اندیشه سیاسی مقام معظم رهبری

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، نشست گروه تاریخ و اندیشه معاصر با موضوع "ملاک مشروعیت در اندیشه سیاسی مقام معظم رهبری" عصر دیروز در تالار اندیشه موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با حضور اعضای این گروه علمی برگزار شد.

در این نشست علمی حجت‏الاسلام عابدی‏نژاد با بیان اینکه مفهوم مشروعیت نظام اسلامی در معانی متعددی به کار رفته است گفت: یکی از معانی مشروعیت، قانونی بودن است، یعنی رفتار سیاسی مبتنی بر قانون و سؤالی که مطرح می‌شود این است که آیا خود این قانون مشروعیت دارد یا نه و اگر دارد بر چه مبنای فلسفی این قانون مشروعیت پیدا کرده است.

وی، وجه عقلانی اعمال قدرت و اطاعت را دومین معنی مشروعیت بیان کرد و افزود: خصوصیت این تعریف نسبی است چون برای هر حکومتی یک نوع تعریف دارد و اگر ما بخواهیم مشروعیت را در یک حکومت اسلامی تعریف کنیم باید بگوییم مشروعیت در حکومت اسلامی به معنای وجه عقلانی اعمال قدرت و منشأ حق در یک جامعه اسلامی است.

حجت‏الاسلام عابدی‏نژاد، مقبولیت را یکی دیگر از معانی مشروعیت برشمرد و ابراز داشت: مقبولیت به معنای پذیرش و رضایت مردم نسبت به یک حکومت است و این پذیرش یعنی مردم به لحاظ فلسفی و مبانی حقوقی این حکومت را قبول دارند و الزام امر حاکم را پذیرفته‏اند و گاهی مواقع پذیرش به دلیل منافع است و گاهی مواقع به معنی ترس است که این ترس هم دو نوع است که یا از خود حاکم می‏ترسند، یا از دشمن بیرونی و مجبورند برای مقابله با آن دشمن حاکم را قبول کنند.

وی با بیان اینکه مشروعیت نظام اسلامی دو نوع تعریف دارد اظهار داشت: یک تعریف انتخاب است و تعریف دیگر انتساب است که در تعریف اول مردم با انتخاب خود انشاء ولایت می‏کنند و در تعریف انتساب مردم قبول ولایت می‏کنند و نقشی در مشروعیت بخشی به حاکم ندارند.

حجت الاسلام عابدی نژاد با بیان این‌که تعریف انتخاب که یکی از تعاریف مشروعیت است، تصریح کرد: در انتخاب مردم، حکومت دارای دو پایه است که یکی پایه الهی و یکی پایه مردمی است و اگر یکی از این دو پایه نباشد حکومت مشروعیت خودش را از دست می‏دهد و گزینه انتخاب ناقص می‏شود

وی در ادامه افزود : در تعریف انتساب، مشروعیت وابسته به رای مردم نیست بلکه قوام و برپایی حکومت وابسته به رای مردم است و این دو تعریف اجمالی از مشروعیت نظام اسلامی است.

حجت‏الاسلام عابدی‏نژاد با بیان اینکه نظر مقام معظم رهبری در مورد مشروعیت حاکم اسلامی انتسابی یا انتخابی نیست و ایشان قائل به نظریه دیگری است عنوان داشت: مهم‌ترین ملاک مشروعیت حاکم اسلامی از نظر رهبر معظم انقلاب اعتقاد و عمل به اسلام است.

وی با اشاره به سخنان رهبر معظم انقلاب در مورد ملاک‌های دیگر مشروعیت حکومت اسلامی ابراز داشت: از دیدگاه نظری مقام معظم رهبری کار آمدی، مبارزه با فساد و عدالت‏خواهی، اقامه قسط، تربیت ملت، تکامل ملت، پیشرفت مادی و معنوی و نجات از محرومیت از شاخصه‏های بارز مشروعیت حکومت اسلامی است.

حجت‏الاسلام عابدی‏نژاد جمهوریت را یکی دیگر از شاخصه‏های مشروعیت حکومت اسلامی دانست و ابراز داشت: رهبر معظم انقلاب جمهوریت را در کنار اسلامیت قبول دارند و بارها فرموده‎اند جمهوریت از اسلامیت جدا نیست.

وی در پایان با بیان اینکه نظریه اصلی رهبر معظم انقلاب در تعریف مشروعیت حکومت اسلامی شبیه نظریه امام راحل(ره) است گفت: نظریه امام خمینی(ره) تفکیک میان حق ولایت و اعمال ولایت است یعنی مردم وجه اطاعتشان از ولایت تکلیف مطلق است و وجه اعمال حاکم شرعی متوقف می‏شود بر رضایت مردم و مردم با این رضایت مشروعیت می‏دهند به حاکم اسلامی و این رضایت شرط شرعی است./922/پ201/ن