با مبانی سکولاری نمی‌توان الگوی مناسبی برای پیشرفت جامعه ترسیم کرد
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، نشست تخصصی «مبانی دین شناختی الگوی اسلامی پیشرفت» با حضور حجت الاسلام حمید رضا شاکرین، معاون پژوهش مؤسسه آموزش عالی حکمت و ارائه دهنده مقاله، حجت الاسلام سید حسین میر معزی، رییس مؤسسه آموزش عالی حکمت و دبیر علمی این نشست حجت السلام ابوالفضل ساجدی و حجت الاسلام محمد حسن قدردان قراملکی به عنوان ناقد، در سالن معرفت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی قم برگزار شد.
حجت الاسلام شاکرین در این نشست به تفاوت میان فلسفه دین و دین شناختی پرداخت و گفت: مبانی، آرمان‌ها و ارزش‌های اسلامی که از مطالعه درون دینی و منابع اسلامی را به دست بیاوریم، فلسفه دین می‌گویند و اگر نگاه بیرونی به دین داشته باشیم و بررسی کنیم که دین صلاحیت بررسی برای ارزش‌گزاری و هدف‌گزاری در عرصه پیشرفت اجتماعی را داشته باشد، دین شناختی تلقی می‌شود.
معاون پژوهش مؤسسه آموزش عالی حکمت بیان کرد: اندیشمندان مسلمان دین را مجموعه عقاید و دستورهای علمی و اخلاقی نازل شده از طرف خداوند برای هدایت و سعادت انسان در دو جهان است و دین می‌تواند مبنای و الگوی برای پیشرفت جامعه قرار گیرد.
وی اظهار داشت: در جامعه‌های سکولاری دین را به عنوان یک ارزش اجتماعی قبول کرده است و دین را عامل بازدارنده از خطاهای فردی و اجتماعی پذیرفته‌اند ولی در پیشرفت جامعه توجهی به دین ندارند؛ در حالی که جامعه اسلامی نگاه بیرونی و اجتماعی به دین داشته و دین را مرجع و مبنای اصلی ارزش‌های و پیشرفت اجتماعی تلقی می‌کنند.
حجت الاسلام شاکرین ابراز کرد: دین با همه ابعاد و اجزایش برای الگوی پیشرفت اسلامی مرجعیت دارد و تنها احکامی از دایره آن خارج شده است که موقتی بودن و سپری شدن زمان و شرایط اجرای آن بر اساس مبنای و متد معتبر استنباط دینی محرز شده باشد.
وی به مبنای هرمنوتیک در عرصه دین اشاره کرد و گفت: در این فلسفه فهم و ادراک علمای گذشته و سلف را از احکام دینی حجت نمی‌دانند و اعتقاد دارند که اگر امروز آنها بودند باید فهم جدیدی از دین و ارزش‌های اجتماعی داشته‌اند؛ در حالی که فهم و تفسیر علمای سلف کاشف از قول معصوم است و قول معصوم کاشف از احکام و دین الهی است.
معاون پژوهش مؤسسه آموزش عالی حکمت تصریح کرد: در جامعه سکولاری مبانی دینی را مقابل پیشرفت الگوی جامعه تلقی کرده است و درک صحیحی از توسل، توکل و تقدیر دینی ندارند و دید عقلانی به الگوی پیشرفت جامعه دارند.
وی یادآور شد: عقل به تنهایی نمی‌تواند الگویی مناسبی برای پیشرفت جامعه ترسیم کند، هنجارها و ارزش‌های برای اجتماع ترسیم نکرده است و باید نگاه متافیزیکی به پیشرفت داشته باشیم و در حالی که دین می‌تواند مرجع برای الگوی پیشرفت جامعه است.
حجت الاسلام قدردان قراملکی، ناقد جلسه، با بیان این که در این مقاله فرق بین فلسفه دین و دین شناختی به درستی شناخته نشده است، گفت: دراین مقاله در تعریف دین به آیات و روایات و سخنان علما و فلاسفه اسلامی استناد کرده و نگاه عقلی و بیرونی به این دین نداشته است.
وی ابراز داشت: در این مقاله میان مبانی ایجابی، سلبی و اقتضائی فرقی ندارد و مشخص نیست که مبانی پیشرفت از چه وجهی به آن توجه کرده است.
حجت الاسلام قدردان قراملکی بیان کرد: سرفصل‌ها و مباحث این مقاله چینش منطقی ندارد و برخی از مباحث فصل که جدا آورده است در حالی که برخی از این فصل ها قابل تداخل و ادغام هستند.
وی گفت: در این مقاله دین یک امر فطری و سرشتی معرفی شده است در حالی که فطرت انسان وجود خداوند را اثبات می‌کند و نمی‌تواند جزئیات، صفات خداوند، اعتقاد بعد دستورات دینی و تلازم آن را اثبات کند و باید مبنای عقلی و درون دینی را اثبات کرد.
در بخش دیگر این نشست حجت الاسلام ساجد، ناقد دوم این جلسه بیان کرد: رابطه دین با الگوی پیشرفت جامعه به درستی تبیین نشده و بسیاری از مباحث این مقاله، کلیات کلامی و فلسفی بوده که در دیگر منابع اسلامی آمده است.
وی بیان کرد: رابطه فصل مبنای دین و پیشرفت با مباحث پیش از آن روشن نبوده و مبهم است؛ این مقاله شبهات مربوط به دین را پاسخ داده است و بیشتر به مباحث کلامی و فلسفی پرداخته شده است.
حجت الاسلام ساجد ابراز کرد: مؤلفه‌های پیشرفت اجتماعی همانند تمدن سازی؛ فرهنگ‌سازی و اخلاق سازی در این مقاله به درستی تبیین نشده است./998/پ201/ف