جریان شناسی فکری و فرهنگی سلفی گری معاصر در یک اثر
ظهور ابن‌تیمیه و تأسیس مکتب سلفیه، وهابیت از آغاز تا عصر حاضر، دیوبندیه در شبه‌قاره هند، اخوان‌المسلمین در شمال آفریقا و ... از موضوعات کتاب هستند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا مؤسسه انتشارات زمزم هدایت وابسته به پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق (علیه‌السلام) کتاب جریان شناسی فکری-فرهنگی سلفی گری معاصر نوشته مهدی فرمانیان را منتشر کرده است.
نگارنده کتاب را در پنج فصل نوشته که عناوین آن بدین شرح است:
ظهور ابن تیمیه و تأسیس مکتب سلفیه، وهابیت از آغاز تا عصر حاضر، دیوبندیه در شبه‌قاره هند، اخوان المسلمین در شمال آفریقا و سلفیه جهادی.
در دهه اخیر، به‌ویژه در سه سال گذشته، گروه‌های تکفیری زیادی ظهور یافته‌اند که ره‌آورد آن قتل، خشونت و تخریب چهره رحمانی اسلام بود. این گروه‌های تکفیری افراطی همچون فرقه وهابیت با کمک استکبار و استعمار، پایه‌های خود را قوت بخشیدند و اکنون این تفکر به اسلام سلفی به کشتار دیگران اعم از مسلمانان و مسیحی پرداخته و نه تنها به جنگ شیعه و سنی دامن می‌زنند؛ بلکه جنگ اسلام و مسیحیت را شعله‌ور می‌سازد لذا نگارنده در مقدمه در پاسخ به چگونگی پدیدار شدن این تفکر چنین می‌آورد:
هیچ اثری از این تفکر در قرون نخستین تاریخ اسلام وجود ندارد و تنها از قرن هشتم هجری است که با این تفکر با ظهور فردی حنبلی مذهب به نان ابن تیمیه تبلور یافت است، اما در همان زمان نیز یا مخالفت بزرگان اهل سنت روبه‌رو شد و به فراموشی سپرده شد، تا اینکه محمد بن عبدالوهاب در قرن دوازدهم هجری آن را با تأسیس وهابیت دوباره احیا کرد.
مؤلف در فصل اول کتاب به معنای سلفی گری و تأسیس مکتب سلفیه پرداخته و در صفحه ۱۴ کتاب چنین می‌نویسد:
سلف در برابر خلف به معنای پیشینیان و درگذشتگان است و به باور اهل سنت به معنای صحابه، تابعین و تابعینِ تابعین است. در نگاه اهل سنت، همه صحابه به عنوان سلف صالح شناخته می‌شوند. اهل سنت که پیروان مکتب خلفا هستند، در مقابل شیعه به عنوان پیروان مکتب اهل‌بیت به دو مکتب گوناگون تعلق دارند. آن‌ها اسلام خود را از خلفا و همراهانشان گرفته‌اند و شیعه، اسلام خود را از امام علی و فرزندان آن حضرت دریافت کرده است.
مؤلف در فصل سوم به پیدایش فرقه دیوبندیه در شبه‌قاره هند پرداخته و عناوین این فصل را چنین برشمرده است:
شیخ احمد سرهندی و پیش زمینه‌های پیدایش سلفی گری در هند، تقابل احمد سرهندی با اکبر شاه پادشاه مغول، ثمره مبارزاتی احمد سرهندی، تشابهات احمد سرهندی با ابن تیمیه، قرن دوازده و گرایش به حدیث با تأثیرپذیری از تفکرات ابن تیمیه در میان حنفیان هند، شاه، ولی الله دهلوی و اثرپذیری از اندیشه این تیمیه، عبدالعزیز دهلوی و رویکرد جهاد علیه کفار، تأسیس مدرسه دیوبندیه، انشعابات فکری درونی دیوبندیه، تقابل دیوبندیان با جماعت غیر مقلد و اهل حدیث، تقابل دیوبندیان با بریلوی ها، تقابل دیوبندیان با وهابیان، تقابل با شیعیان از زمان احمد سرهندی تا عصر حاضر، رویکرد ضد شیعه پس از تأسیس مدرسه دارالعلوم دیوبند، تأسیس سپاه صحابه و لشکر جهنگوی، فعالیت سیاسی دیوبندیان و طالبان.
وی در ادامه درباره تقابل با شیعیان از زمان احمد سرهندی تا عصر حاضر چنین توضیح می‌دهد:
برای جلوگیری از گسترش تفکر شیعی دولت صفوی و تعدادی از دولت‌های محلی شیعه هند، نگارش آثار ضد شیعه به‌طور گسترده در هند رواج داشت. وقتی ازبکان مشهد الرضا را محاصر کردند و به قتل‌عام شیعیان پرداختند، یکی از علمای شیعه در مشهد نامه‌ای به عبدالله خان ازبک نوشت و از او پرسید که چرا محاصره شهر مشهد و قتل‌عام و غارت اموال این شهر را برای خود حلال می‌داند در حالی که بیشتر آن‌ها از ذریه رسول‌الله هستند؟ عبدالله خان در پی این نامه از علمای اهل سنت ماوراءالنهر درخواست کرد کفر شیعیان را ثابت کنند تا در نتیجه کشتار و غارت اموال مشروع گردد. اما علمای ماوراءالنهر در پاسخ به نامه عبدالله خان ازبک با انصاف تمام شیعیان را مسلمان دانستند و مولانا محمد رستمداری مشکک با استناد به متون بزرگانی از اهل سنت مانند اشعری، غزالی، آمدی، نسفی و ابن اثیر، شیعه را از فرقه‌های اسلامی معرفی کردند و عقاید شیعه را سبب کفر آن‌ها ندانستند.
حمله به عراق و اشغال این کشور با رهبری آمریکا با ایجاد زمینه برای جذب نسل دوم مبارزان به القاعده جانی دوباره بخشید و یک جولانگاه قدرتمند برای گسترش اقدامات ایدئولوژیکی آنان برای مسلمانان در سراسر دنیا به وجود آورد لذا نگارنده در فصل پنجم به چگونگی حضور و به وجود آمدن داعش در عراق پرداخته و چنین توضیح می‌دهد:
در فوریه ۲۰۰۳-م بن‌لادن در نامه‌ای به مردم عراق هشدار داد که خود را برای یک جنگ صلیبی، با اهداف اشغال یکی از پایتخت‌های قدیمی جهان اسلام، چپاول ثروت‌های مسلمانان روی کار آوردن یک رژیم دست نشانده برای پیروی از دستورات واشنگتن آن هم پنج هفته پیش از تهاجم نیرو‌های آمریکایی و انگلیسی به عراق، با اقدامات فعالانه‌تری همراه شد. هم‌زمان با نزدیک شدن به تهاجم، هزاران داوطلب عرب به عراق سفر کردند. مهم‌ترین این افراد «احمد فیصل نزال الخلایه» مشهور به «ابومصعب الزرقاوی»، دستیار قدیمی بن‌لادن بود که برای آماده‌سازی زمینه‌های مقاومت در برابر تهاجم آمریکا عراق وارد شد.
مؤسسه انتشارات زمزم هدایت وابسته به پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق (علیه‌السلام) کتاب جریان شناسی فکری-فرهنگی سلفی گری معاصر را در ۲۷۲ صفحه و با شمارگان ۵۰۰ نسخه به قیمت ۱۲۷۰۰۰ ریال روانه بازار نشر کرده است.
علاقه‌مندان نیز می‌توانند جهت تهیه این کتاب به آدرس قم خیابان دور شهر نبش کوچه سوم پلاک هشتاد و یک مراجعه و یا با شماره تلفن: ۳۷۷۳۰۷۳۵- ۰۹۱۰۲۰۴۲۰۷۱ تماس حاصل نمایند. /۹۲۵/ن ۶۰۲/ش
نگارنده کتاب را در پنج فصل نوشته که عناوین آن بدین شرح است:
ظهور ابن تیمیه و تأسیس مکتب سلفیه، وهابیت از آغاز تا عصر حاضر، دیوبندیه در شبه‌قاره هند، اخوان المسلمین در شمال آفریقا و سلفیه جهادی.
در دهه اخیر، به‌ویژه در سه سال گذشته، گروه‌های تکفیری زیادی ظهور یافته‌اند که ره‌آورد آن قتل، خشونت و تخریب چهره رحمانی اسلام بود. این گروه‌های تکفیری افراطی همچون فرقه وهابیت با کمک استکبار و استعمار، پایه‌های خود را قوت بخشیدند و اکنون این تفکر به اسلام سلفی به کشتار دیگران اعم از مسلمانان و مسیحی پرداخته و نه تنها به جنگ شیعه و سنی دامن می‌زنند؛ بلکه جنگ اسلام و مسیحیت را شعله‌ور می‌سازد لذا نگارنده در مقدمه در پاسخ به چگونگی پدیدار شدن این تفکر چنین می‌آورد:
هیچ اثری از این تفکر در قرون نخستین تاریخ اسلام وجود ندارد و تنها از قرن هشتم هجری است که با این تفکر با ظهور فردی حنبلی مذهب به نان ابن تیمیه تبلور یافت است، اما در همان زمان نیز یا مخالفت بزرگان اهل سنت روبه‌رو شد و به فراموشی سپرده شد، تا اینکه محمد بن عبدالوهاب در قرن دوازدهم هجری آن را با تأسیس وهابیت دوباره احیا کرد.
مؤلف در فصل اول کتاب به معنای سلفی گری و تأسیس مکتب سلفیه پرداخته و در صفحه ۱۴ کتاب چنین می‌نویسد:
سلف در برابر خلف به معنای پیشینیان و درگذشتگان است و به باور اهل سنت به معنای صحابه، تابعین و تابعینِ تابعین است. در نگاه اهل سنت، همه صحابه به عنوان سلف صالح شناخته می‌شوند. اهل سنت که پیروان مکتب خلفا هستند، در مقابل شیعه به عنوان پیروان مکتب اهل‌بیت به دو مکتب گوناگون تعلق دارند. آن‌ها اسلام خود را از خلفا و همراهانشان گرفته‌اند و شیعه، اسلام خود را از امام علی و فرزندان آن حضرت دریافت کرده است.
مؤلف در فصل سوم به پیدایش فرقه دیوبندیه در شبه‌قاره هند پرداخته و عناوین این فصل را چنین برشمرده است:
شیخ احمد سرهندی و پیش زمینه‌های پیدایش سلفی گری در هند، تقابل احمد سرهندی با اکبر شاه پادشاه مغول، ثمره مبارزاتی احمد سرهندی، تشابهات احمد سرهندی با ابن تیمیه، قرن دوازده و گرایش به حدیث با تأثیرپذیری از تفکرات ابن تیمیه در میان حنفیان هند، شاه، ولی الله دهلوی و اثرپذیری از اندیشه این تیمیه، عبدالعزیز دهلوی و رویکرد جهاد علیه کفار، تأسیس مدرسه دیوبندیه، انشعابات فکری درونی دیوبندیه، تقابل دیوبندیان با جماعت غیر مقلد و اهل حدیث، تقابل دیوبندیان با بریلوی ها، تقابل دیوبندیان با وهابیان، تقابل با شیعیان از زمان احمد سرهندی تا عصر حاضر، رویکرد ضد شیعه پس از تأسیس مدرسه دارالعلوم دیوبند، تأسیس سپاه صحابه و لشکر جهنگوی، فعالیت سیاسی دیوبندیان و طالبان.
وی در ادامه درباره تقابل با شیعیان از زمان احمد سرهندی تا عصر حاضر چنین توضیح می‌دهد:
برای جلوگیری از گسترش تفکر شیعی دولت صفوی و تعدادی از دولت‌های محلی شیعه هند، نگارش آثار ضد شیعه به‌طور گسترده در هند رواج داشت. وقتی ازبکان مشهد الرضا را محاصر کردند و به قتل‌عام شیعیان پرداختند، یکی از علمای شیعه در مشهد نامه‌ای به عبدالله خان ازبک نوشت و از او پرسید که چرا محاصره شهر مشهد و قتل‌عام و غارت اموال این شهر را برای خود حلال می‌داند در حالی که بیشتر آن‌ها از ذریه رسول‌الله هستند؟ عبدالله خان در پی این نامه از علمای اهل سنت ماوراءالنهر درخواست کرد کفر شیعیان را ثابت کنند تا در نتیجه کشتار و غارت اموال مشروع گردد. اما علمای ماوراءالنهر در پاسخ به نامه عبدالله خان ازبک با انصاف تمام شیعیان را مسلمان دانستند و مولانا محمد رستمداری مشکک با استناد به متون بزرگانی از اهل سنت مانند اشعری، غزالی، آمدی، نسفی و ابن اثیر، شیعه را از فرقه‌های اسلامی معرفی کردند و عقاید شیعه را سبب کفر آن‌ها ندانستند.
حمله به عراق و اشغال این کشور با رهبری آمریکا با ایجاد زمینه برای جذب نسل دوم مبارزان به القاعده جانی دوباره بخشید و یک جولانگاه قدرتمند برای گسترش اقدامات ایدئولوژیکی آنان برای مسلمانان در سراسر دنیا به وجود آورد لذا نگارنده در فصل پنجم به چگونگی حضور و به وجود آمدن داعش در عراق پرداخته و چنین توضیح می‌دهد:
در فوریه ۲۰۰۳-م بن‌لادن در نامه‌ای به مردم عراق هشدار داد که خود را برای یک جنگ صلیبی، با اهداف اشغال یکی از پایتخت‌های قدیمی جهان اسلام، چپاول ثروت‌های مسلمانان روی کار آوردن یک رژیم دست نشانده برای پیروی از دستورات واشنگتن آن هم پنج هفته پیش از تهاجم نیرو‌های آمریکایی و انگلیسی به عراق، با اقدامات فعالانه‌تری همراه شد. هم‌زمان با نزدیک شدن به تهاجم، هزاران داوطلب عرب به عراق سفر کردند. مهم‌ترین این افراد «احمد فیصل نزال الخلایه» مشهور به «ابومصعب الزرقاوی»، دستیار قدیمی بن‌لادن بود که برای آماده‌سازی زمینه‌های مقاومت در برابر تهاجم آمریکا عراق وارد شد.
مؤسسه انتشارات زمزم هدایت وابسته به پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق (علیه‌السلام) کتاب جریان شناسی فکری-فرهنگی سلفی گری معاصر را در ۲۷۲ صفحه و با شمارگان ۵۰۰ نسخه به قیمت ۱۲۷۰۰۰ ریال روانه بازار نشر کرده است.
علاقه‌مندان نیز می‌توانند جهت تهیه این کتاب به آدرس قم خیابان دور شهر نبش کوچه سوم پلاک هشتاد و یک مراجعه و یا با شماره تلفن: ۳۷۷۳۰۷۳۵- ۰۹۱۰۲۰۴۲۰۷۱ تماس حاصل نمایند. /۹۲۵/ن ۶۰۲/ش
ارسال نظرات