رویارویی شیخ تقریبی الازهر با «مدرسه دیوانگان سلفی»

به گزارش بین الملل خبرگزاری رسا، فصل جدیدی از نزاع میان احمد کریمه استاد فقه مقارن و شریعت اسلامی الازهر با جریان سلفیّت مصر آغاز شده است. احمد کریمه که به عنوان یک شیخ اعتدالی و حامی اصلی تقریب مذاهب اسلامی در مصر شناخته می‌شود، بارها از سوی سلفیّت مورد تهدید قرار گرفته و میان وی و سردمداران سلفیّت مصر بحث و گفتگوهای چالش برانگیزی نیز به وقوع پیوسته است.

جریان سلفیت مصر به ویژه حزب «الدعوة السلفیة» که به صدور فتواهای شاذّ، افراطی و مخالفت با رویکرد اعتدالی الازهر معروف است، در سال‌های اخیر نفوذ خود در الازهر را گسترش داده و توانسته با جذب برخی دانش آموختگان و فارغ التحصیلان الازهری، لشگرکشی خیابانی در درون این نهاد دینی به راه بیندازد که همین دخالت‌ها نیز به عاملی برای نقد و انتقاد شدید سلفیان از سوی شیخ کریمه مبدّل شده است.

شیخ کریمه به تازگی و در حاشیه دیدار با جمعی از شخصیت‌های دینی منطقه اسوان با ابراز تاسف از جولان دهی سلفیّت در الازهر شریف تاکید کرد که سلفیان مصر با جهل نسبت به اصول و احکام تشریع اسلامی و بدون حتی فهم تمایز میان بدعت و مصالح مرسله، به صدور فتواهای مخالف مشهور مبادرت ورزیده و الازهر نیز در این میان سکوت اختیار کرده است.

 وی با توصیف سلفیّت به «مدرسه دیوانگان تحت نظارت دولت» گفت: سلفیّت به دلیل منافع شخصی و حفظ موجودیت خود از کشتی مخالفت با حاکمیت پیاده شده و بی‌شک با رخداد کوچکترین حادثه‌ای علیه حکومت مرکزی مصر شورش خواهند کرد.

شیخ تقریبی الازهر خاطر نشان کرد: سلفی‌های مصر به برادران اخوانی خود خیانت کرده و از حمایت آنان دست کشیدند با آنکه از نظر مبانی بسیار به اخوانی‌ها نزدیک بودند. این رویکرد نشان دهنده آن است که سلفیان تنها به فکر سود و زیان خویش بوده و دین خدا نیز برای آنان اهمیت ندارد.

داعش تکامل یافته اندیشه سلفیت
این اولین باری نیست که شیخ کریمه علیه سلفیت مصر موضع شدیدی اتخاذ می‌کند. وی بارها در موارد مختلف با هجمه به جریان‌های سلفی، خطر اندیشه رادیکالی این جریان را گوشزد کرده و حتی اخوان المسلمین و حزب النور را نیز مورد شدیدترین انتقادات قرار داده است.

شیخ کریمه با انتقاد از ائتلاف اخوان و حزب النور با عنوان «ائتلاف حمایت از شریعت» و با ابراز تاسف از بینش کم و سطح اندک معلومات رهبران سلفی مصر تصریح می‌کند: «بخش اعظم فتواهای سلفیّت مصر محصور در بانوان است زیرا فرهنگ آنان در شهوت طعام و شهوت جنسی خلاصه می‌شود. مفتیان سلفی عرصه فتوا را ترک کرده و امر فتوا را باید به علما واگذار کنند.»

استاد فقه مقارن الازهر، داعش را تکامل یافته طبیعی اندیشه سلفی و اخوانی می‌شمارد. وی معتقد است که سلفیّت مصر به زودی گوی سبقت افراط گرایی را از اخوانی‌ها خواهد ربود و برای حفظ موجودیت خود حاضر است که حتی با اسرائیل نیز رابطه برقرار کند هرچند که این امر چندی پیش نیز به وقوع پیوسته و یکی از رهبران اصلی حزب النور با یک خاخام یهودی صهیونیستی دیدار و از آمادگی جریان سلفیت برای حمایت از اسرائیل خبر داده است.

ضرورت طرح راهکار مبارزه با افراط گرایی
با آنکه خطر نفوذ اندیشه رادیکالی به ویژه آموزه‌های وهابیت و سلفیّت در الازهر از مدت‌ها قبل آغاز و امروز به بالاترین سطح خود رسیده است تا آنجا که استاد بزرگ فقه مقارن و عضو هیأت کبار علمای الازهر آشکارا به مقابله فکری و عملی با این جریان‌های افراطی روی آورده است اما به نظر می‌رسد که باید راهکار مشخص و طرحی جامع برای مقابله با نفوذ افراط گرایان در الازهر ارائه داد.

شیخ کریمه نیز مانند الازهر تنها به رویکرد انتقادی و هشدار نسبت به خطرات گفتمان وهابیت و سلفیّت اکتفا کرده و طرح یا راهکاری برای مواجهه با پدیده افراط‌گرایی سلفی ارائه نداده است. این وظیفه الازهر و علمای ذی‌نفوذ آن است که ضمن نقد علمی مواضع و نقطه نظرات علمی جریان‌های سلفیّ به فتواهای بدون پشتوانه مفتیان سلفیت پاسخ علمی جامع داده و در ساختارهای کلان موسسه‌های دینی تجدید نظر جدی کنند.

آگاهی بخشی به جوانان و تشریح مغالطات و کج روی‌های اندیشه‌ای جریان‌های سلفی در مسائل متعددی نظیر احکام بانوان، تعامل با سایر ادیان، مسأله اقلیت‌های دینی، معاملات بانکی، خشونت و افراط‌گرایی و بسیاری از مسائل دیگر سبب می‌شود تا رفته رفته پایگاه اجتماعی تندرویان در مصر متزلزل شده و مردم از افتادن در دام جریان وهابیت و سلفیّت در امان بمانند./981/ب951/ر