نقد و بررسی کتاب «انقلاب اسلامی چرا؟»

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، جلسه نقد و بررسی کتاب «انقلاب اسلامی چرا؟» عصر امروز یک‌شنبه 25 بهمن با حضور مولف و جمعی از فعالان حوزه ادبیات و علوم سیاسی در کانون اندیشه جوان تهران برگزار شد.

در بخش ابتدایی این نشست سید مجید حسینی، مولف اثر با اشاره به ادبیان انقلاب گفت: در طراحی کتاب‌های حوزه انقلاب با سولان بنیادین جوانان و دانشجویان مواجه می‌شویم که ضرورت متادولوزی گفتمان سیاسی را مطرح می‌سازد.

وی افزود: این کتاب شامل دو بحث فلسفی و تاریخی است که در مبحث فلسفی از روش شناسی، علوم سیاسی استفاده کرده‌ام، و از نظریات دانشمندان غربی در مورد انقلاب ‌های جهان و بحران‌هایی که کشور مدنظر را مورد لطمه قرار می‌دهد بنا بر مناسبات فرهنگی سیاسی کشور استفاده کرده‌ام.

مولف کتاب یادآور شد: انقلاب اسلامی نه تنها حاصل تغییر مناسبات قدرت بود و این ارجاعی به عقلانیت جمعی اجتماع چه قبل از انقلاب و چه بعد از انقلاب دارد.
استاد دانشگاه با بیان این مطب که قدرت از منظر، فوکو تصریح کرد: منظور از قدرت در ادبیات فوکو امری امکان ناپذیر نیست بلکه به منظور امری اجتماعی است که در مناسبات قدرت اتفاق افتاده باشد.

در ادامه این نشست محمد شفیعی‌فر، منتقد ادبی در خصوص اهمیت بحث‌های فرهنگی و سیاسی گفت:  متاسفانه اکثر کتاب‌هایی که در مورد انقلاب اسلامی نوسته شده است بیشتر جنبه مادی و طبیعی داشته است اما این کتاب از این قضیه مبرا بوده است و از ابزار گفتمان استفاده کرده است که برای خوانندکان اثر بسیار مورد اهمیت واقع شده اشت.

وی گفت: یکی از نقاط مثبت کتاب پرداخت‌های زیبای این کتاب است که نقطه قوتی برای این اثر ادبی به شمار می‌رود و روش گفتمان سیاسی برای سهل نمودن واژه ‌های سیاسی برای علاقه‌مندان و دانشجویان از امتیازات بزرگ به شمار می‌رود.

استاد دانشگاه تهران پیرامون اصول ویرایش این کتاب خاطر نشان شد: کلماتی تکراری در نگارش این کتاب به کار رفته است که در چاپ‌های بعدی مولف به تصحیح آن باید اهنمام ورزد و از اشتباهات رایج در این کتاب بحث ارجاع دادن مطالب است که در برخی از فصلها رعایت نشده است.

منتقد ادبی با اشاره به پیش گفتارناشر ابراز داشت: متاسفانه ناشر نتوانسته پیشگفتارمناسبی داشته باشد که از نواقص بزرگ به شمار می‌آید و مقدمه طولانی کتاب که باعث پیچیدگی و مبهم بودن برای خواننده شده است.

شفیعی‌فر در ادامه گفت: بحث‌های گفتمان نتوانسته اطلاعات خوبی را برای مخاطب داشته باشد و در برخی از فصل ‌ها هیچ ارجاعی داده نشده یا ارجاعات دست دوم بوده است.

استاد دانشگاه تهران یادآور شد: یکی از نکات مثبت این کتاب  جواب دادن به شبه‌ای است که  بعضی از معاندان اسلام و انقلاب پرسشی  را مطرح ساخته‌اند که انقلاب اسلامی از لحظه پیروزی اسلامی بوده است یا در طول زمان اسلامی شده که مولف با جواب قاطع و استنادات مهم به خوبی این واقعیت تاریخی را بر همگان آشکار ساخته است .

وی گفت: ترتیب گفتمان‌ها به خوبی ساخته و پرداخته نشده است  و متن ساده کتاب اثر را از چارچوب خارج کرده است و ایراد اساسی که می‌توان از نظر محتوا بر این کتاب داشت نپرداختن به اندیشه مطهری در جریان انقلاب است.

شفیعی‌فر با اشاره به گفتمان مارکسیست و حزب توده تاکید کرد: حزب توده و مارکسیست و تغیرات و تحولات آنها درطول سالیان به خوبی بازگو نشده است و مولف به سادگی از آن عبور کرده است.

در ادامه این نشست محسن ردادی، منتقد و کارشناس با بیان این مطلبی در مورد ابزار گفتمانی گفت: ابزار گفتمانی به خوبی پرورش داده نشده است و در بحث  گفتمان لیبرالیسم موضوع سنت و مدرنیته را مولف نتوانسته است در ذهن مخاطب به درستی واکاوی کند.

وی افزود: گفتمان لیبرالیسم،ناسیونالیسم و مارکسیسم از مباحث مهم این کتاب است که نویسنده تنها به مبحث لیبرالیسم پرداخته است و دیگر احزاب و توده‌ها مغفول واقع شده است.

ردادی در ادامه گفت: نتیجه گیری کتاب صرفا خلاصه‌ای از بخش‌های قبل است و به سوالاتی که در سر آغاز هر مبحث مولف از آن نام برده است پاسخی مناسب داده نشده است.

استاد دانشگاه تهران با اشاره به طرح روی جلد کتاب ابرلز داشت: طرح روی جلد کتاب پیام انقلاب و اسم کتاب را به درستی بازگو نمی‌کند و از لحاظ نشانه شناسی به مفهوم اسلامی بودن نپرداخته است.

منتقد ادبی در خصوص چاپ مجدد این کتاب تاکید کرد: این کتاب با وجود اشکالات محتوایی و ویرایشی قطعا ارزش چاپ دوباره را داراست و به دلیل روش گفتمان که تنواسته به سوالات متداول  نسل دوم و سوم انقلاب جواب بدهد از امتیازات مهم این اثر ادبی است.

ردادی یاد آور شد: بخش نظری کتاب بسیار قوی ظاهر شده است و مولف خود را موظف به جواب دادن پرسش‌های مطرح شده در کتاب کرده است و حجم فعالیتهای شهر‌های مختلف در پیروزی انقلاب به درستی بستر سازی شده است.

استاد دانشگاه تهران با بیان این مطلبی در مورد مقدمه گفت: مفدمه طولانی کتاب باید به زبان ساده‌تر نوشته می‌شد و نتیجه‌گیری یک صفحه‌ای برای این اثر ادبی شایسته نبوده است.

ردادی تاکید کرد: روش شناسی و تحلیل گفتمان مورد علاقه دانشجویان علوم سیاسی است که در این روش مولف باید جانب احتیاط بیشتری داشته باشد.

وی گفت: داده‌های شناور، مرکزی و تنازع بین گفتمان‌ها ازنکات جذاب این کتاب است اما در برخی از بخش‌ها محدود شدن بحث مولف به گفتمان سلطنت طلبی از نواقص این اثر ادبی است.

در پایان این نشست نویسنده کتاب انقلاب اسلامی چرا؟ گفت: گفتمان اسلامی وقتی مقابل لیبرالیسم قرار می‌گیرد که معنایش نزدیک به نظام صدقی ما باشد لذا هنگامی که امام راحل رحمةالله علیه در مورد مفهوم کارگر حرف می‌زدند میفرمودند خدا کارگر است و این در لحاظ محتوایی به جرم افکار زمانه بسیار مناسب و اثر بخش بوده است/856/پ201/ق