تلاش تازه ریاض برای رهایی از بحران های خود ساخته

به گزارش خبرگزاری رسا، سفر پادشاه عربستان به روسیه مورد توجه رسانه ها و تحلیلگران مسائل خاورمیانه قرار گرفت؛ بسیاری تحلیلگران معتقدند عربستان که در بسیاری از سیاست‌های منطقه‌ای، خود را در مقابل بن‌بست می‌بینند به حمایت های مسکو احساس نیاز کرده و برای کاهش اختلافات و خروج از باتلاق ها به تکاپو افتاده است.

«سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه عربستان سعودی طی یک سفر رسمی و با هیاتی شامل هزار نفر از وزیران و کارشناسان روز چهارشنبه 12 مهرماه وارد مسکو شد.

سلمان بن عبدالعزیز نخستین پادشاه عربستان است که به روسیه سفر کرده و تا 15 مهرماه در مسکو حضور خواهد داشت. سلمان بن عبدالعزیز 13 مهرماه در کرملین با «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه دیدار و با او درباره مسائل منطقه ای گفت و گو کرد. او همچنین با «دیمتری مدودف» نخست وزیر روسیه ملاقات کرد و همکاری های اقتصادی دوجانبه موضوع اصلی رایزنی های وی بود.

این گزارش دربردارنده برجسته محور تحلیل هایی است که در رسانه های عربی درباره سفر پادشاه عربستان و هیات همراه او به روسیه در رسانه های عربی منتشره شده است.

منافع روسیه از سفر پادشاه عربستان به مسکو

تارنمای «النشره» لبنان با اشاره به سفر پادشاه عربستان و هیات همراه او به روسیه پیش بینی کرد مسکو بیشترین سود را از این سفر ببرد. به نوشته تارنمای النشره، ناظران معتقدند روسیه بیشترین سود را به ویژه در عرصه اقتصادی از سفر سلمان بن عبدالعزیز به مسکو می برد.

مسکو و ریاض در این سفر قرار داد سلاح به ارزش بیش از 3 میلیارد دلار امضا می کنند. روسیه مدتهاست برای ورود به بازار سلاح عربستان تلاش می کند.

به گفته ناظران افزون بر منافع سیاسی، بعد اقتصادی سفر سلمان بن عبدالعزیز به روسیه بسیار مهم است. توافق نامه هایی که در این سفر میان دو کشور منعقد می شود به قراردادهای سلاح محدود نخواهد شد. بلکه امضای قراردادهای تاسیس صندوق سرمایه گذاری به ارزش یک میلیارد دلار در زمینه فناوری، همکاری در زمینه شیرین کردن آب و هدفمند سازی به کارگیری انرژی در استفاده از وسایل سرمایشی بخشی از تفاهم نامه های است که دو کشور بر سر آن به توافق خواهند رسید.

به باور کارشناشان، «الکساندر نوواک» وزیر انرژی روسیه، نسبت سفر سلمان بن عبدالعزیز و هیات همراه او به مسکو احساس خوش بینی کرده است.

وی اعلام کرد توافقی میان شرکت پتروشیمی روسیه «سیبور» و عربستان به ارزش 1.1 ریال برای ساخت کارخانه در عربستان امضا خواهد شد.

تلاش ریاض برای رهایی از بحران های خودساخته

روزنامه «الرای الیوم» و «العربی الجدید» چاپ لندن با اشاره به گرفتاری های عربستان در یمن و سوریه هدف پادشاه عربستان از سفر به مسکو را تلاشی برای رهایی از این گرفتاری ها دانستند.

به نوشته روزنامه رای الیوم، اهمیت سفر سلمان بن عبدالعزیز به مسکو به دلیل آن نیست که این نخستین سفر در این سطح در تاریخ حکومت عربستان است. بلکه اهمیت این سفر به دلیل تغییر موضع عربستان در منطقه و عرصه بین الملل است که زمینه رسیدن به تفاهم درباره بحران های سوریه و یمن را فراهم می کند.

روسیه به سرمایه گذاری عربستان در زمینه های انرژی و بازرگانی چشم دوخته است. در بعد سیاسی سلمان به نقش روسیه در زمینه های مختلف چشم دوخته است. بحران یمن و سوریه، روابط پرتنش میان عربستان و یمن از این موارد است. نقش عربستان در بحران سوریه بسیار کم رنگ شده است. «عادل الجبیر» وزیر امور خارجه عربستان به هیات عالی مخالفان سوریه گفته است باید با رویکرد تازه ای با بحران سوریه برخورد کنند تا «بشار اسد» رئیس جمهوری سوریه در قدرت باقی بماند. اما مساله مهم برای عربستان چگونگی کمک مسکو به ریاض برای رهایی از باتلاق یمن با کمترین هزینه است.

به نوشته این روزنامه، روسیه نقش بزرگی در بسیاری از مسائل خاورمیانه بازی کرده است. این کشور به دلیل اصول خود در سوریه به همسایه کشورهای منطقه تبدیل شده است. محوری که از سوی روسیه، ایران، حزب الله و سوریه رهبری می شود، موفق شد طرح آمریکا را در سوریه با شکست روبر سازد. همچنین روسیه بر خلاف آمریکا ثابت کرد برای کمک به همپیمانان خود آمادگی لازم را دارد و در صورت نیاز، جنگنده و نیروهای خود را ارسال خواهد کرد.

این کشور همپیمانان خود را به سلاح های مدرن مجهز کرده است. ایران را به سامانه موشکی اس 300 و ترکیه را به موشک های اس 400 مجهز کرده است.

به نوشته روزنامه رای الیوم، مسکو می تواند یکی از بزرگترین پل ها برای عربستان باشد تا بحران یمن را از راه سیاسی حل کند. زیرا روسیه با ایران و گروه مردمی انصارالله، حزب کنگره به ریاست «علی عبدالله صالح» ارتباط بالایی دارد. همچنین مسکو می تواند پلی برای گفت و گو میان ایران و عربستان باشد.

روزنامه العربی الجدید به نقل از «گریگوری کوساچ» استاد دانشکده تاریخ، علوم سیاسی و حقوق دانشگاه دولتی روسیه نوشت: عربستانی برای توسعه روابط اقتصادی با روسیه تلاش می کند و معتقداست این روابط در حل مشکلاتی که در نتیجه سیاست آنها در منطقه به وجود آمده است، کمک می کند.

آیا موضع عربستان و روسیه درباره سوریه تغییر خواهد کرد؟

روزنامه «البناء» لبنان پافشاری روسیه در حمایت از سوریه در نبرد به تروریسم را مورد توجه قرار داد و پیش بینی کرد سفر سلمان بن عبدالعزیز به مسکو نتواند تغییری در موضع روسیه در این زمینه به وجود آورد.

به نوشته روزنامه البناء، هیچ گونه تغییر برجسته ای در موضع عربستان درباره سوریه به وجود نخواهد آمد. عربستان یکی از اعضای ائتلافی است که به سردمداری آمریکا از جنگ تروریستی علیه سوریه حمایت کرد. عربستان حتی اگر هم بخواهد درباره سوریه موضع خود را تغییر دهد نمی تواند خارج از چارچوب این ائتلاف عمل کند.

از این رو، هرگونه تغییر در موضع عربستان درباره تحولات سوریه از تغییر مواضع کشورهای غربی فراتر نخواهد رفت؛ کشورهایی که به این نتیجه رسیده اند که طرح های آنان برای سقوط نظام سوریه و تبدیل سوریه به همپیمان کشورهای غربی در نتیجه پیروزی های ارتش سوریه در میدان های نبرد با شکست روبرو شده است. در نتیجه، واقعیت های سیاسی اقتضا می کند عربستان از درخواست های بلندپروازانه خود چشم پوشی کند.

اظهارات «ترکی فیصل» رییس سابق سازمان اطلاعات عربستان در گفت و گو با رسانه های روسی در آستانه سفر سلمان به روسیه که در آن گفته است ریاض با باقی ماندن اسد در قدرت موافق نیست بلکه این موضوعی است که مردم سوریه باید درباره آن تصمیم بگیرند ، نشان دهنده آن است که امکان تغییر موضع عربستان وجود دارد. به ویژه این در شرایطی است که پوتین در صورتی که ریاض از مسکو بخواهد دست از حمایت سوریه در مبارزه با تروریسم بردارد به این درخواست توجهی نخواهد کرد. آن هم در شرایطی که سطح حمایت روسیه از سوریه افزایش یافته است.

روسیه خطرات تروریسم بر امنیت خود را مورد ارزیابی قرار داده و از راه حضور در جنگ علیه تروریسم در سوریه دستاوردهای سیاسی داشته است و جایگاه روسیه در عرصه بین المللی تقویت شده است. بلکه سوریه تنها میدانی است که آمریکا مجبور است به جای به کارگیری سیاست قطع روابط و اعمال تحریم علیه روسیه با مسکو سیاست گفت و گوه را به کار گیرد.

اعتراف عربستان به قدرت یابی روسیه

تارنماهای «البدیل» مصر و «النشره» لبنان و روزنامه «العربی الجدید» و «القدس العربی» چاپ لندن با اشاره به اختلاف های روسیه و عربستان درباره برخی مسائل منطقه، سفر سلمان بن عبدالعزیز به مسکو را بیانگر اعتراف ریاض به قدرت مسکو دانستند.

به نوشته تارنمای البدیل، سفر سلمان بن عبدالعزیز به روسیه در شرایطی که جنگ سوریه رو به پایان است نشان دهنده افزایش نقش روسیه در اوضاع ژئوپلتیک منطقه خاورمیانه است.

دو سال پیش هنگامی که روسیه در جنگ سوریه دخالت نظامی کرد پیش بینی نمی شد سلمان به روسیه سفر کند. نیروهای روسیه با نابود سازی تروریست ها روند جنگ را تغییر دادند. این در شرایطی بود که عربستان و دیگر کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس از مخالفان مسلح حمایت می کردند. اما اکنون کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس با یکدیگر در حال رقابت و درگیری هستند و همه به این واقعیت اعتراف می کنند که اسد در قدرت باقی خواهد ماند.

از نظر روسیه سفر سلمان بن عبدالعزیز به این کشور به منزله اعتراف به قدرت رهبری روسیه در خاورمیانه است؛ به طوری که با رهبری پوتین، روسیه به میانجیگر اصلی در جنگ لیبی تبدیل شده است. این کشور برای بهبودی روابط خود با کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس تلاش می کند و کشورهای عربی هم برای دریافت کمک روسیه تلاش می کنند. پوتین با نادیده گرفتن خطوط سنتی گذشته و توسعه روابط خود با گروه های فلسطینی و مصر قدرت شگفتی از خود نشان داد.

به نوشته البدیل،«یوری بارمین» کارشناس روابط روسیه در خاورمیانه گفت روس ها برای نشان دادن قدرت بالای خود در خاورمیانه تلاش خواهند کرد. آنها برای به وجود آوردن فرصت ها و همکاری های تازه تلاش خواهند کرد تا به کنگشری موثرتر تبدیل شوند.

به نوشته البدیل، پیش بینی می شود در سفر پادشاه عربستان به روسیه روابط نفتی این دو کشور گسترش یابد.

پیش بینی می شود شرکت آرامکو با شرکت های روسیه درباره انرژی چندین قرار داد امضا کند. این سفر نشان می دهد دولت عربستان شیوه متوازن تری برای رقابت آمریکا و روسیه در پیش گرفته است. این اقدامی است که سوال های راهبردی بسیاری را برای واشنگتن مطرح می کند. زیرا عربستان یکی از نزدیکترین همپیمانان آمریکا در جهان عرب است. این ائتلافی سنتی علیه روسیه بود که سبب شد عربستان در دهه هشتاد از تکفیری های علیه شوروی سابق در افغانستان حمایت کند.

«جرالد ویرستاین» سفیر سابق آمریکا در یمن و مدیر کنونی امور خاورمیانه در مرکز خاورمیانه ای واشنگتن گفت برقراری روابط عربستان با روسیه ضرورتا به این معنا نیست که آنها از آمریکا دور می شوند. اما من معتقدم آنها در شرط بندی های خود کمتر بر آمریکا تکیه خواهند کرد. آنها می خواهند بر روی این موضوع تاکید کنند که می توانند با اقدام ها و سفرهای مختلف منافع ویژه خود را تامین کنند.

به نوشته روزنامه العربی الجدید به نقل از روزنامه «نیزاویسیمایا گازیتا» هدف از سفر سلمان بن عبدالعزیز به مسکو نیاز عربستان برای تقویت روابط با روسیه در شرایطی است که نفوذ آمریکا در منطقه کاهش یافته و نفوذ ایران افزایش یافته است.

به نوشته این روزنامه، با وجود اختلاف های سیاسی بسیار این دو کشور اما آنها به تازگی نشان داده اند برای تقویت روابط آمادگی دارند و ابعاد اقتصادی روابط این دو کشور با روابط سیاسی در ارتباط است.

به نوشته النشره، «عماد آبشناس» کارشناس ایرانی معتقد است که خیلی سخت است عربستان را از محور آمریکا خارج کرد. زیرا بقای خاندان حاکم عربستان در گرو روابط با آمریکا است و عربستان در شرایطی به سر می برند که این شرایط اجازه نمی دهند ریاض مانند ترکیه به دنبال بازی تاکتیکی و محور تازه باشد.

به نوشته روزنامه القدس العربی به نقل از روزنامه «گاردین»، «پاتریک وینتور» تحلیلگر مسائل سیاسی درباره سفر سلمان بن عبدالعزیز به روسیه گفت سفر پادشاه عربستان بیانگر تغییر در ساختار قدرت جهانی است. نشست روسیه و عربستان بیانگر نقشی است که مسکو به عنوان یک قدرت مستقل در شکل بخشی به سیاست های انرژی جهانی و جنگ های منطقه ای در عراق و سوریه دارد. روسیه امیدوار است سفر سلمان بن عبدالعزیز به روسیه سبب تشکیل ائتلاف قدرتمندی در منطقه شود که ایران، ترکیه و عربستان عضوی از آن باشند.

دو سال پیش نمی شد پیش بینی کرد که پادشاه عربستان به مسکو سفر کند زیرا ریاض و مسکو درباره همه جنگ های منطقه از افغانستان تا اخوان گروه اخوان المسلمین دیدگاه متفاوتی داشتند. اما اکنون این دو کشور تصمیم گرفته اند اختلاف ها را به کنار گذارند. به نظر می رسد اسد از قدرت کنار نخواهد رفت./۸۴۷/ب۱۰۱/ف

منبع: ایرنا