پاسخ الازهر به شبهه «قرآن؛ تنها منبع شریعت اسلامی»
به گزارش خبرگزاری رسا، اخیرا در برخی رسانه‌های مصر شبهه‌ای مبنی بر این که «تنها منبع شریعت اسلامی قرآن است و سنت نبوی را نمی‌توان دومین منبع اسلام دانست»، مطرح شده است.
در این شبهه که از سوی این رسانه‌ها منتشر شده، آمده است که سنت پیامبر(ص) عمل نبی مکرم اسلام به متن قرآن است و نمی‌توان آن را دومین منبع شریعت اسلامی دانست.
در این شبهه همچنین، آمده است که سنت پیامبر(ص) اعمال و رفتارهایی است که در زندگی واقعی اتفاق می‌افتد، به همین خاطر امری نیست که در کتاب‌ها نوشته و به مردم گفته شود.
در بخش دیگری از این شبهه به این موضوع اشاره شده که اگر در تمام قرآن جست‌وجو کنیم، آیه‌ای را نمی‌یابیم که مردم را به پیروی از کتاب تشریعی مستقلی غیر از قرآن دعوت کند، بلکه آیات زیادی را خواهیم یافت که ثابت می‌کند مسلمانان چیزی جز قرآن را به ارث نبرده‌اند و خداوند متعال همان‌گونه که از قرآن محافظت کرده، از سنت پیامبر(ص) محافظت نکرده است.
مرکز اسلامی الازهر با صدور بیانیه‌ای در واکنش به این شبهات مطرح‌شده اعلام کرد: «این سخنان باطل و بیهوده است، چرا که خداوند عزوجل قرآن را به عنوان معجزه پیامبر(ص) و برای راهنمایی و هدایت مردم بر ایشان نازل کرده است، و سپس سنت را نیز به صورت دقیق به ایشان عطا کرد، همان‌طور که در آیه 44 سوره نحل آمده است: «بالْبَیِّنَاتِ وَالزُّبُرِ وَأَنزَلْنَا إِلَیْکَ الذِّکْرَ لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَیْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ» (آنان را با دلایل آشکار و نوشتهها [فرستادیم] و این قرآن را به سوى تو فرود آوردیم تا براى مردم آنچه را به سوى ایشان نازل شده است توضیح دهى و امید که آنان بیندیشند)، پس سنت پیامبر(ص) پس از قرآن، اصلی از اصول دین است که از آن عقاید، احکام و اخلاق گرفته می‌شود.
الازهر در این بیانیه با اشاره به این که آیاتی در قرآن وجود دارد که مردم را به پیروی از پیامبر(ص) امر کرده است، به آیه 31 سوره آل عمران اشاره کرد که می‌فرماید: «قُلْ إِن کُنتُمْ تُحِبُّونَ اللّهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ اللّهُ وَیَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُمْ وَاللّهُ غَفُورٌ رَّحِیمٌ» (بگو اگر خدا را دوست دارید از من پیروى کنید تا خدا دوستتان بدارد و گناهان شما را بر شما ببخشاید و خداوند آمرزنده مهربان است).
این بیانیه افزود: همچنین آیاتی در قرآن وجود دارد که مردم را به اطاعت از پیامبر اکرم(ص) امر می‌کند که خداوند در آیه 13 سوره نساء نیز می‌فرماید: «تِلْکَ حُدُودُ اللّهِ وَمَن یُطِعِ اللّهَ وَرَسُولَهُ یُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا وَذَلِکَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ» (این‌ها احکام الهى است و هر کس از خدا و پیامبر او اطاعت کند وى را به باغ‌هایى درآورد که از زیر [درختان] آن نهرها روان است در آن جاودانهاند و این همان کامیابى بزرگ است) بنا بر این آیه، خدای عزوجل اطاعت از پیامبر را اطاعت از خود دانسته به دلیل اینکه پیامبر(ص) مبلغ آیات و دستورات خداوند بوده است.
در این بیانیه عنوان شد: کسی که قرآن را با تدبر می‌خواند متوجه می‌شود که دعوت به تمسک به سنت پیامبر(ص) در قرآن سه موضوع را در بر‌می‌گیرد: موضوع اول، اطاعت از خدا و پیامبر(ص) به صورت همزمان که در آیه 20 سوره انفال «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ أَطِیعُواْ اللّهَ وَرَسُولَهُ وَلاَ تَوَلَّوْا عَنْهُ وَأَنتُمْ تَسْمَعُون» (اى کسانى که ایمان آوردهاید خدا و فرستاده او را فرمان برید و از او روى برنتابید در حالى که [سخنان او را] میشنوید) به این موضوع اشاره شده است.
تصویر دوم اطاعت، اطاعت از خدا و سپس اطاعت از پیامبر(ص) است که آیه 54 سوره نور «قُلْ أَطِیعُوا اللَّهَ وَأَطِیعُوا الرَّسُولَ فَإِن تَوَلَّوا فَإِنَّمَا عَلَیْهِ مَا حُمِّلَ وَعَلَیْکُم مَّا حُمِّلْتُمْ وَإِن تُطِیعُوهُ تَهْتَدُوا وَمَا عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلَاغُ الْمُبِینُ» (بگو خدا و پیامبر را اطاعت کنید پس اگر پشت نمودید [بدانید که] بر عهده اوست آنچه تکلیف شده و بر عهده شماست آنچه موظف هستید و اگر اطاعتش کنید راه خواهید یافت و بر فرستاده [خدا] جز ابلاغ آشکار [ماموریتى] نیست) به این موضوع اشاره دارد.
اما تصویر سوم اطاعت، اطاعت مستقل از پیامبر(ص) در مسائلی است که خداوند مأموریت تبلیغ و شرح آن را بر عهده پیامبر(ص) گذاشته است، در حالی که هیچ پیامی برای آن در قرآن بیان نشده و این آشکارترین دلیل برای پیروی از پیامبر(ص) و اطاعت از ایشان است که در آیه7 سوره حشر آمده است: «مَّا أَفَاء اللَّهُ عَلَى رَسُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُرَى فَلِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِی الْقُرْبَى وَالْیَتَامَى وَالْمَسَاکِینِ وَابْنِ السَّبِیلِ کَیْ لَا یَکُونَ دُولَةً بَیْنَ الْأَغْنِیَاء مِنکُمْ وَمَا آتَاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاکُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ» (آنچه خدا از [دارایى] ساکنان آن قریهها عاید پیامبرش گردانید از آن خدا و از آن پیامبر [او] و متعلق به خویشاوندان نزدیک [وى] و یتیمان و بینوایان و در راهماندگان است تا میان توانگران شما دست به دست نگردد و آنچه را فرستاده [او] به شما داد آن را بگیرید و از آنچه شما را باز داشت بازایستید و از خدا پروا بدارید که خدا سخت کیفر است).
این بیانیه در ادامه افزود: این آیات بر مجازات بسنده‌کردن به قرآن تأکید دارد و نسبت به شدت مجازات در روز قیامت هشدار می‌دهد، بنابراین قرآن اعلام می‌کند که انسان هیچ وقت مؤمن محسوب نخواهد شد، مگر اینکه به حکم پیامبر خدا نیز ایمان بیاورد.
در پایان بیانیه مرکز اسلامی الازهر آمده است: آیات ذکر شده به وضوح تصریح می‌کند که سنت پیامبر(ص) منبع دوم شریعت اسلامی پس از قرآن است و دین و شریعت حق تعالی کامل نمی‌شود، مگر این که در کنار قرآن کریم، به سنت نبوی نیز به‌عنوان اصل دوم شریعت اسلام عمل شود./982/ب102/د
منبع: ایکنا