نشست نقد و بررسی کتب تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی برگزار شد
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، دکتر محسن کاظمی نویسنده و پژوهشگر تاریخ در نشست نقد و بررسی کتب تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی که بعدازظهر امروز در معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی برگزار شد با اشاره به اینکه انقلاب 57 مرهون یک سری کوشش‌ها توسط سازمان‌های مختلف بود که در دست هم توانستن یک رژیم را کنار بزنند، اظهار داشت: به خاطر وضعیت خاص انقلاب اسلامی و به وجود آمدن سریع جنگ ما نتواستیم به تاریخ‌نگاری انقلاب بپردازیم.
وی ادامه داد: جنگ نفس تاریخ‌نگاری انقلاب را گرفت، در همین وضعیت در مقابل در خارج دشمن( کشورهای غربی) گام‌های زیادی برای تاریخ انقلاب ایران برداشت و توانست انقلاب را از زاویه دید خود رقم بزند، بنابراین ما در حدود 10سال در سکون تاریخ انقلاب بودیم، زمانی هم که کار تاریخ‌نگاری انقلاب را آغاز کرده‌ایم در ابتدا امر ما یک حرکت واکنشی نسبت به آنچه غرب در رابطه با تاریخ انقلاب ایران نوشته است داشتیم.
نویسنده و پژوهشگر تاریخ تاکید کرد: در رابطه با تاریخ‌نگاری انقلاب ایران در ابتدا تاریخ شفاهی بسیار رشد کرد که دلیل آن هم وقوع جنگ بود، پیدایش تاریخ شفاهی در واقع به وقوع جنگ برمی‌گردد و این امر از جنگ جهانی دوم آغاز شد، در ایران هم کسانی که از جنگ بازگشتند آنچه در خاطرات‌شان باقی مانده بود به عنوان تاریخ شفاهی را بازگو کردند.
کاظمی یادآور شد: با وجود همه شرایط‌های سخت کتاب‌های زیادی در یک دهه گذشته از انقلاب ایران نوشته شد و کتاب‌ها و مقالات زیادی ارائه شده است، لازم به ذکر است که انقلاب اسلامی ایران عناصر خاص خود را داشته است که در آن رویدادها، سازمان‌ها، احزاب، شخصیت‌ها و ساختارهای مختلفی وجود دارد که باید هرکدام جداگانه بررسی شود.
وی افزود: حرکت‌های سازمانی زیادی در انقلاب ایران شکل گرفته است، تمام گروه‌های ملی و چپ همه در یک امر استراتژیک یعنی مبارزه با رژیم شاه نقطه اشتراک داشتند، آنچه امروز نیاز است برای تاریخ‌نگاری ما این است که تاریخ شفاهی از این شرایط نابه سامانی خارج شود.
تاریخ پژوهی انقلاب اسلامی ایران تک بعدی است
در ادامه سینا فورزش پژوهشگر تاریخ و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی گفت: منابع موجود امروز ما تاریخ نگاری نیست بلکه غیر تاریخ‌نگاری یا خاطرات تاریخی است، البته این خاطرات به عنوان اسناد تاریخی مورد استفاده قرار گرفت، ما در حال حاضر دچار آنارشیست علمی در مورد تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی هستیم.
وی ابراز داشت: تاریخ شفاهی تا حدودی می‌تواند به تاریخ کمک کند اما تاریخ شفاهی در حال حاضر از خود تاریخ واقعی بزرگتر شده است، تاریخ شفاهی درست در کشور ما تعریف نشده است، در تاریخ شفاهی تاریخ‌نگار باید تا حد زیادی نسبت به حادثه‌های مختلف تسلط داشته باشد و در بخش‌هایی که ابهام وجود دارد از تاریخ شفاهی استفاده کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه ما دو الگو سنتی و مدرن در تاریخ‌نگاری ایران داریم، خاطرنشان کرد: در بخش سنتی ما هیچ گروه و سازمان را نمی‌بینیم و فقط سیستم پادشاهی و نظامی مورد نظر است و در اصل بخش سنتی باور محور می‌باشد، در این سبک تاریخ نگاری همه چیز بر پایه قضا و قدر گذاشته می‌شود، در این سبک تاریخ‌نگاری نقد نداریم و همه تاریخ در مورد شاه نوشته می‌شود، در تاریخ‌نگاری سنتی همه اسناد موجود مدارک دولتی است.
پژوهشگر تاریخ در رابطه با سبک مدرن تاریخ‌نگاری گفت: در تاریخ نگاری مدرن تمام موضوعات از زوایا مختلف مدنظر است و عقل‌محور می‌باشد، سبک مدرن انسان محور است و در این سبک نقد و بررسی وجود دارد، در تاریخ‌نکاری مدرن در مورد همه چیز نوشتار صورت می‌گیرد و در راستای اسناد تاریخی از همه چیز می‌توان به عنوان اسناد استفاده کرد.
وی افزود: از دولتمردان انتظار می‌رود کاری کنند که تاریخ یک جامعه آرمانی ایجاد کرده و حالت کاربردی پیدا کند، در واقع خوب است که اسناد تاریخی که خارج از مسائل امنیتی است در دست محققان تاریخی قرار گیرد تا آسیب‌شناسی لازم در مورد زوایا مختلف انجام شود تا دیگر این اتفاق‌ها تکرار نشود.
فورزش بیان کرد: متاسفانه جناحی، حزبی و صنفی سراغ تاریخ می‌رویم، عمده تاریخ پژوهی انقلاب اسلامی ایران تک بعدی است، در واقع یکسری از گروه‌ها در کتاب تاریخی هستند اما بقیه وجود ندارند، این در حالی است که رسالت یک محقق تاریخی این است که به دنبال واقعیت باشد، در واقع باید با سند و مدرک حرف بزنیم که هر کسی با هر نوع طرز فکر یا جریانی بتواند از خواندن کتاب به واقعیت برسد، البته نباید فراموش کرد که ما هیچ‌گاه نمی‌توانیم به صدرصد حقایق برسیم.
تاریخ انقلاب اسلامی ایران به مرحله بلوغ نرسیده است
علیرضا بهرامی پژوهشگر و مدرس دانشگاه نیز با اشاره به بحث تکثرگرایی تصریح کرد: تکثرگرایی یکی از موضوعاتی است که امروز جهان را فرا گرفته است، وقتی تاریخ به تکثر می‌رود باعث می‌شود که انسان بهش حقیقت و سرانجام کار برسد، تاریخ انقلاب اسلامی نیز دچار این تکثرگرایی شده است.
وی یادآور شد: عدم مکتب‌گرایی نیز مشکل دیگر تاریخ‌نگاری امروز ما است، انقلاب اسلامی ایران هنوز مکتب خود را مشخص نکرده است، همچنین دیگر مشکل ما در تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی ایران این است که همه نظرات با طی شدن انقلاب گفته نشده است و ممکن است با گذشت زمان همه اظهار نظرها را ببینیم.
پژوهشگر و مدرس دانشگاه اضافه کرد: کتاب‌هایی که در مورد تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی ایران نوشته شده است بیشتر از کتاب‌های تاریخ اسلام است، یکی از مشکلات تاریخ‌نگاری در ایران این است که هنوز تئوکراتیک می‌باشد.
بهرامی در رابطه با اینکه چرا تاریخ انقلاب اسلامی خوانده نمی‌شود در پایان گفت: یکی از امتیازات تاریخ شفاهی ساده‌نگاری آن است و افراد بیشتر رغبت می‌کنند تا آن را مطالعه کنند، هنوز کتاب‌های تاریخ انقلاب اسلامی ایران به مرحله بلوغ نرسیده است، به این معنا که تاریخ‌نگاری ما در مورد موضوعات انقلاب اسلامی به یک جامعیت نرسیده است، در واقع هنوز ساده‌نگاری در تاریخ انقلاب اسلامی ما رخ نداده است./816/پ201/ق