واکنش جامعه عربستان به تمایل بن‌سلمان برای نزدیک شدن به رژیم صهیونیستی
به گزارش خبرگزاری رسا، از سال 2015 و با معرفی بن سلمان به عنوان وزیر جنگ، عربستان سعودی سناریویی جدید را برای سریال ماجراجویی و قدرت طلبی‌های خود در دستور کار قرار داد و بن سلمان به عنوان بازیگر مرموزی ظاهر شد که بعدها و در سال 2017 به کارگردان اصلی ماجرا بدل شد. او که از همان ابتدا چندین ماموریت را به طور همزمان پیگیری می‌کرد با ظاهر شدن علائم شکست در یمن، مدیریت تروریست های عراق و سوریه و همچنین به زانو در آوردن قطر، خود را بازنده میدان می‌دید؛ تنها گزینه باقیمانده را که از سال 2015 محطاتانه دنبال می کرد علنا در رأس اقدامات خود قرار داد.
«به رسمیت شناختن و عادی سازی روابط با اسرائیل»؛ همان برگ باقیمانده از بازی قدرت بود که حالا و گستاخانه تر از قبل از آن دم می زند؛ اگرچه مدتی بود زمزمه هایی از برقراری روابط با رژیم صهیونیستی از منابعی مجهول و یا غیر رسمی به گوش می رسید و اخباری از قبیل «سفر انور عشقی بعنوان نماینده بن سلمان به اراضی اشغالی» ، «سفر شاهزاده سعودی به اسرائیل»، «مصاحبه رسانه های سعودی با مقامات رژیم صهیونیستی» و ... احتمال نزدیکی عربستان به اسرائیل را قوت می بخشید ؛ اما اظهارات چند روز پیش محمد بن سلمان ولیعهد خام عربستان سعودی در مصاحبه با «آتلانتیک » مبنی بر اینکه «من فکر می‌کنم که فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها حق دارند که دولت خاص خود شان را داشته باشند» خاتمه‌ای بود بر تمامی گمانه‌زنی‌ها که سرنوشت تمامی اخبار ضد و نقیض حول این موضوع را مشخص کرد.
او هم چنین در ادامه مطالبی صهیونیست پسند مطرح کرد تا موجبات خرسندی هرچه بیشتر اربابان خود را فراهم آورد و گفت : «اگر ما صلح می‌داشتیم، در این صورت شمار زیادی از منافع مشترک میان اسرائیل و شورای همکاری خلیج (فارس) شکل می‌گرفت».
وی همچنین در مصاحبه ای با «نشریه تایمز» پس از اینکه ایران را به عنوان دشمن مشترک عربستان و اسرائیل معرفی کرد اظهار داشت «به نظر می‌رسد بتوانیم در حوزه های بسیاری همکاری بالقوه اقتصادی (با اسرائیل) داشته باشیم» و اینگونه تمایل خود را در نزدیکی به اسرائیل رژیم صهیونیستی کرد.
اینگونه اظهارات همواره واکنش های بسیاری به همراه داشته است و در این میان مردم، نخبگان و جریانهای مختلف فکری- مذهبی سعودی جهت گیری های متفاوتی از خود بروز داده اند.
در این باب مردم عربستان به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ عده ای اندک بن سلمان را به عنوان فردی مقتدر و مصلح معرفی می کنند و اقدامات وی را در مسیر پیشرفت کشور می‌دانند؛ اما اکثریت مردم که تا پیش از این همواره دفاع از فلسطین اسلامی را در تریبون های مختلف شنیده اند و به عنوان وظیفه ای دینی می دانند واکنش منفی نشان داده اند و با نقد این دیدگاه در شبکه های اجتماعی مختلف، به همدردی با ملت مظلوم فلسطین مبادرت ورزیده اند و برخی دیگر نیز به تمسخر بن سلمان پرداخته و او را فردی وابسته معرفی کرده اند. بنابراین این اظهارات گسل فکری میان دو طیف وهابیت سنتی و وهابیت روشنفکر را فعال کرده است که در این میان وهابیت سنتی که در عربستان کنونی وظیفه مشروعیت بخشی به اقدامات سیاسی مقامات سعودی را دارد در تعارض کامل با جریان وهابیت روشنفکر است.
تاحدودی می توان گفت که هر دو جریان تا پیش از این اظهارات، نوعی جهتگیری مشابه داشته اند که به تعبیر پایگاه خبری «رأی الیوم» اقدامات بن سلمان باعث بروز تفاوت های فکری عمده میان این دو گروه شده است.
این خبرگزاری تاکید می‌کند که رهبران وهابیت روشنفکر، نخبه‌ها و اساتید دانشگاه عربستانی به دلیل جهت گیری ها و اظهارات بی تعارف در حمایت از آرمان اسلامی فلسطین و همچنین انتقاد به سیاستمداران وابسته سعودی اکنون در زندان هستند. رای الیوم به عنوان مثال به ماجرای بازداشت «سلمان العودة» استاد دانشگاه و متفکر سعودی پس از اینکه در ویدیویی به تمسخر صهیونیستها اقدام کرده و اظهار داشته بود که « برای صهیونیست ها هیچ جایی در سرزمین فلسطین نیست » اشاره می‌کند. افراد دیگری نیز از جمله «جمیل فارس »، « عوض القرنی »، « عبد العزیز الطریفی » و ... پس از اظهارات ضد صهیونیستی به زندان محکوم شده اند. اما در این میان شخصیت‌های منسوب به جریان وهابیت سنتی از جمله «صالح بن حمید»، «عبدالعزیز آل شیخ »، «صالح الفوزان» و «سعد بن ناصر الشثری» که تا پیش از این اظهاراتی در حمایت از مردم مظلوم فلسطین داشته اند با چرخشی 180 درجه به آرمان فلسطین پشت کرده اند که نشانگر ظاهری بودن حمایت ها است و تایید می کند که حمایت از فلسطین جنبه ایدئولوژیکی برای آنها نداشته و صرفا راهبردی کوتاه مدت در حمایت از دولت های سعودی بوده است؛ در حالی که جریان روشنفکر بدون توجه به اقتضائات سیاسی خود را موظف به دفاع از فلسطین عربی می دانند.
اظهارات جدید بن سلمان در عربستان جرقه ای بود برای شعله ور شدن آتش تعارضات فکری؛ با این تفاوت که این بار مردم سعودی و نخبگان نیز به عمق نیت و سیاست عربستان در قبال فلسطین پی برده‌اند و به عنوان وزنه ای قدرتمند در این تعارضات حضور خواهند داشت. در همین زمینه در روزهای اخیر و پس از اظهارات صهیونیست‌پسند بن سلمانی کلیپی در فضای مجازی بین کاربران سعودی دست به دست شد که در آن اظهارات قبلی برخی از علمای سنتی در حمایت از فلسطین را با سکوت کنونی آنها مقایسه می‌کند و می‌پرسد «آیا هنوز بر مواضع خود هستید؟»
تجربه پیشین نشان می‌دهد از آنجا که تصمیم عربستان سعودی برای نزدیکی به رژیم صهیونیستی قطعی است؛ رهبران این کشور به گونه‌ای قصد ساکت کردن مخالفان را خواهد داشت. اما آیا بازداشت و سرکوب گسترده مردم، نخبگان و علما ساده خواهد بود؟ مسلم است عربستان متحمل هزینه‌های این تصمیم خطرناک خواهد شد.
این اظهارات و دیگر سخنان صهیونیست پسند بن سلمان که در سفر او به آمریکا مطرح شده بود طوفانی در فضای سیاسی – اجتماعی عربستان به پا کرده است که آرام کردن آن نیاز به تصمیمات سخت و حساس دارد؛ چرا که علاوه بر فعال کردن گسل بین جریانهای مذهبی، چرخش های عربستان در سیاست‌ها، چهره ای وابسته و غیر قابل اعتماد از بن سلمان و حاکمیت عربستان در ذهن شهروندان عربستان ترسیم کرده است./۸۴۷/ب۱۰۲/ف
سید امیررضا فغانی ازغدی