دو هزار نسخه نفیس از آثار «فيض کاشانی» در کتابخانه آستان قدس رضوی

به گزارش خبرگزاری رسا، رییس اداره مخطوطات این سازمان، با اشاره به نسخه خطی نفيسی از کتاب «مفاتيح الشرايع» که 50 سال پيش از درگذشت ملا محسن فيض کاشانی، تأليف و کتابت شده، گفت: «اين کتاب، بهترين متن فقهی براساس مشرب اخباری بوده و از زمان تأليف پيوسته به‌دست مجتهدان شيعه شرح شده و تاکنون 14 شرح و حاشيه بر آن نوشته‌اند که بهترين شرح آن، به قلم آقا محمدباقر بهبهاني مشهور به وحيد بهبهانی است. نسخه موجود در کتابخانه مرکزی آستان قدس از «مفاتيح الشرايع» در سال 1042 قمری کتابت شده است.

حجت‌الاسلام نوری‌نیا افزود: اثر ديگر وی در موضوع فقه و اخبار «اصول الأصليه» نام دارد که نسخه‌ای از آن که در سال 1067 قمری از سوی ابوالعلی حسينی کتابت شده، در آستان قدس موجود است. همچنین نسخه‌ای از «عين اليقين» که از کتاب‌های کلامی و عرفانی فيض بوده و در سال 1085 قمری به دست محمدعلی قائم‌مقام کتابت شده، نیز به کتابخانه آستان وقف شده است. 

وی با اشاره به اثر مشهور فيض در حوزه اخبار با عنوان «الوافی»، ادامه داد: دو نسخه از این کتاب در گنجینه نسخه‌های آستان قدس وجود دارد که در سال‌های 1080 و 1087 قمری در زمان حیات مولف کتابت شده است. «محدث کاشانی برای نوشتن اين کتاب، چهار کتاب معتبر حديث شيعه («کافی»، «تهذيب»، «استبصار» و «من لايحضره الفقيه») را در سال 1068 قمری، تنقيح و با حذف احاديث مکرر، آن‌را يکجا در اجزای متعدد جمع و حل و تفسير کرده که بعدها فرزندش علم الهدی با نوشتن يک جزء ديگر شامل معرفی رجال حديث، کشف رموز و... آن‌را تکميل کرده است.

رییس اداره مخطوطات کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی، با بيان اينکه از کتاب‌های معتبر فيض در تفسير قرآن، «تفسير صافی» است، بیان کرد: وی اين تفسير را در سال 1075 قمری با مطالعه بیشتر تفسيرهای قرآن (سنی و شيعه) نوشته و در ضمن بيان آيات، روايات معتبر و مستند شيعه را گرد آورده است. نسخه موجود در آستان قدس در سال 1088 قمری در مشهد کتابت شده است.

نوری‌نیا گفت: از ديگر نسخه‌های خطی ارزشمند در اين گنجينه می‌توان به «تفسير السبيل بالحجه» در حوزه اخلاق به کتابت 1075 قمری، «عين اليقين في اصول الدين» به کتابت 1085 قمری، «من لا يحضره الفقيه» در زمینه علم هيأت و نجوم به کتابت 1160 قمری و ديوان اشعار فيض اشاره کرد.

ملا محمد محسن بن مرتضی فيض کاشانی، مشهور به ملا محسن و تخلص‌اش «فيض» بوده (1007-1090 هجری قمری درکاشان)، حکيمِ فيلسوف، محدث و عارف دوره صفوی و از دانشمندان شيعه است. در فقه، اصول، فلسفه، کلام، حديث، تفسير و شعر و ادب، بيش از 200 اثر از خود به يادگار گذاشته که در حال حاضر به‌صورت نسخه‌هايی نفيس در گنجينه کتاب‌های خطی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود./۹۹۸/د ۱۰۳/ش