تبانی سعودی ـ آمریکایی برای غارت میادین نفتی لیبی
به گزارش بین الملل خبرگزاری رسا، قطار دخالتهای ایالت متحده آمریکا در امور کشورهای خاورمیانه اینبار به لیبی رسیده است. کاخ سفید در بیانیهای که در ماه گذشته میلادی منتشر کرد، از تماس دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا با ژنرال حفتر رهبر شورشیان لیبی در مسیر «تلاش دوجانبه برای مبارزه با تروریسم و نیاز به برقراری صلح و ثبات در لیبی» خبر داد. ترامپ با اشاره به نقش کلیدی حفتر در مبارزه با آنچه که وی تروریسم نامیده، ابراز امیدواری کرد که با همکاری مشترک میان دو کشور، لیبی به سوی نظام سیاسی مبتنی بر دموکراسی حرکت کند.
برای تحلیل اهداف آمریکا، ذکر این نکته لازم است که آمریکا، درخواست آتشبس شورای امنیت سازمان ملل در لیبی را نپذیرفت. پس از آنکه نیروهای وابسته به خلیفه حفتر به ترابلس وارد شده و با نیروهای حکومتی «الوفاق» مقابله کرد، ژنرال حفتر که به پیروزی خود بسیار امیدوار بود، دستور بازداشت فائز السراج و سایر اعضای حکومت را صادر کرد تا آتش اختلافات و نزاع گروههای مسلّح همچنان پابرجا بماند.
آنچه که امروز در لیبی شاهدش هستیم، چیزی بیش از نتیجه دخالتهای آمریکایی ـ اروپایی در امور داخلی لیبی نیست. از سال 2011م نیروهای ناتو با حمایت کشورهای منطقهای مانند عربستان سعودی، قطر و ترکیه به لیبی حمله کرد و حکومت معمّر قذافی دیکتاتور و حاکم لیبی را ساقط کرد. ترکیه وظیفه آموزش نیروها و عربستان وظیفه تامین منابع مالی را برعهده گرفت. شاید بتوان گفت که کشورهای اروپایی ـ امریکایی درصدد اجرای طرح سوریه در خاک لیبی هستند.
با آنکه برخی تحلیلگران احتمال کشیده شدن دامنه اختلافات لیبی به سرزمین مصر را میدهند اما پذیرش این تحلیلها آسان نیست. هرچند لیبی با مصر همسایه است اما مرز صحرایی لیبی ـ مصر به بیش از هزار کیلومتر میرسد. این فاصله همچنان که یک فرصت برای ثبات و امنیت مصر است، خود به تهدیدی نیز مبدّل شده است. با سقوط حکومت قذافی، جولاندهی تروریستها در نوار مرزی لیبی ـ مصر افزایش یافته است خصوصا آنکه داعشیها از این فضا بیشترین بهره را برای ضربه زدن به امنیت مصر بردهاند که نمونه آن کشتار 21 مسیحی مصری در حمله تروریستهای داعشی در سال 2015م بود.
با توجه به نکات بیان شده، عبدالفتاح السیسی رییس جمهور مصر حمایت از خلیفه حفتر را به مصلحت خود میداند اما دلیل حمایت عربستان سعودی یا امارات از ژنرال حفتر چیست؟ شاید بتوان گفت که حمایت عربستان از خلیفه حفتر، پیشی گرفتن از سایر رقیبان مانند ترکیه و یا قطر است. در مسأله قتل خاشقچی، ترکیه انتقادات شدیدی را متوجه خاندان سعودی کرد. از سویی اختلاف و محاصره قطر سبب شده تا عربستان اجازه ندهد این کشور کوچک، به حوزه تعیین معادلات منطقهای ورود پیدا کند حال میتوان فهمید که چرا خلیفه حفتر برای سفر به عربستان و امارات لحظه شماری میکند.
سفر حفتر به عربستان و امارات برای تایید و موافقت کشورهای عربی با ورود نظامیان وابسته به وی به ترابلس است. از سویی آلسعود نیز خواستار دخالت آمریکا در پرونده لیبی است. هرچند که ترامپ پیشتر مدعی شده بود که «آمریکا به اندازه کافی مشغول نقش آفرینی در نقاط مختلف جهان است.» اما کاخ سفید به نام حمایت از آزادی، دموکراسی، مبارزه با تروریسم و با قدرت تمام به عرصه سیاسی لیبی وارد خواهد شد.
دلایل حمایت آمریکا از شورشیان ژنرال حفتر
دلایل بازگشت آمریکا به پرونده لیبی بسیار است لکن مبارزه با تروریسم بهانه مناسبی است. لیبی از کشورهایی است که ظرفیت بالایی برای حضور تروریستهای تکفیری دارد. سهولت در انتقال تروریستها از سوریه و عراق به لیبی و دسترسی آسان برای ورود به خاک اروپا، امکان سیطره بر منابع نفتی و تامین هزینههای مادی از نکات حائز اهمیت است.
تحریم نفتی ایران نیز از دلایل مهم دیگر برای ورود آمریکا به موضوع لیبی است. آمریکا با تلاش برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران، درصدد جایگزین ساختن سوخت مورد نیاز خود است و طبیعتا هر کشوری که توانایی صادرات نفت را داشته باشد در اولویت توجه آمریکا قرار خواهد گرفت. آمریکا در ازای حمایت از ژنرال حفتر برای دستیابی به قدرت، شرکتهای نفتی همسو با خود را بر چاههای نفت مسلّط خواهد ساخت تا بتواند قیمت نفت در بازار جهانی را همچنان پایین نگه دارد.
از نقش شکست آمریکا در پرونده عراق ـ سوریه و جلوگیری از نیز نباید غافل ماند. آمریکا که در مسأله عراق و سوریه نتوانست به نتیجه دلخواه خود دست یابد اکنون بر روی لیبی سرمایه گذاری کرده است تا بتواند دایره نفوذ خود در منطقه را گسترش دهد. تلاش برای جلوگیری از نفوذ روسیه در کشورهای عربی و آفریقایی را نیز در زمره دلایل باید شمرد. ترامپ میداند که سیطره بر لیبی در کاهش نفوذ روسیه در قاره سیاه تاثیر مثبتی خواهد داشت.
اینها برخی از دلایلی است که ترامپ و سردمداران آمریکایی را وادار ساخته تا از تصمیم سابق خود انصراف داده و حمایت از شورشیان را در دستور کار خود قرار دهد. دخالت آمریکا در هر کشوری تنها با هدف تامین منافع خود است و تجربه نشان داده که آمریکا در امور داخلی هیچ کشوری دخالت نکرده مگر آنکه بحرانها را تشدید کرده است. ملت لیبی اگر خواستار آزادی، استقلال، هویت، امنیت و دموکراسی به معنای حقیقی کلمه است باید امید خود را نه به خارج از مرزهای سرزمینی خود بلکه به درون کشور معطوف سازد./981/