پدیده «بچه زرنگ» و جایگاهش در معادله جنگ نرم دشمنان

به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، تردیدی در این مسئله وجود ندارد که یکی از شناخته‌شده‌ترین، فراگیرترین و البته درآمدزاترین گونه‌های تولید آثار سینمایی درمیان طیف متنوع ژانرهای هنر هفتم به هنر پویانمایی (انیمیشن) بازمی‌گردد.

نکته حائز اهمیت دیگر آن است که با وجود سابقه بیش از نیم قرن تولید آثار انیمیشن در کشورمان، هنرمندان این عرصه، خاصه در تولید آثار بلند سینمایی پویانمایی طی چند سال اخیر توفیقات بسیار بزرگ و عظیمی را در ددو حوزه کیقیت و محتوا تجربه کرده‌اند و علاوه‌بر فتح قله‌های داخلی در چرخه اکران و مقوله گیشه، در تسخیر بازارهای جهانی در حوزه اکران آثار انیمیشن ایرانی با آثاری مانند «پسر دلفینی» و «لوپتو» که پیش‌از این تولید شده‌است قدرت‌نمایی کرده‌اند.

رویاباقی یا ساختن رویا؛ مساله این است

تنها اثر انیمیشن موجود در میان 24 فیلم حاضر در بخش سودای سیمرغ چهل‌ویکمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر به انیمیشن «بچه زرنگ» با کارگردانی مشترک هادی محمدیان، بهنود نکویی و محمدجواد جنتی که ذهن علاقه‌مندان و مخاطبان انیمیشن‌های ایرانی این هنرمندان را پیش‌از این با انیمیشن موفق و شاید بی‌اغراق، آغازگر رشد و توسعه انیمیشن سینمایی در کشورمان یعنی «فیلشاه» بازمی‌گردد.

«بچه زرنگ» بنا به سنت دیگر آثار انیمیشن جهان که رؤیا و تخیل را برای مخاطبان دست‌یافتنی و شدنی می‌کند، به همان میزان نیز در خرق عادت دست بالایی دارد. این‌بار «محسن» -قهرمان ایرانی انیمیشن «بچه زرنگ»- نوجوانی که خود را در ساحت ابرقهرمان‌های بزرگ برای یاری به حیوانات جنگل تصور می‌کند، تلاش می‌کند تا پا را از رویا بافتن به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های زیست انسان‌ها خاصه در دوران نوجوانی و جوانی فراتر بگذارد و برای فتح قلب حقیقت رؤیا وارد کارزار و ماجرای روایت داستان بچه زرنگ شود.

محسن به همان میزان که شیرین، دوست‌داشتنی، خوش‌زبان و جذاب است؛ به همان میزان نیز در حوزه کار اجرایی و برای کمک به حیوانات جنگل زیرک، قدرتمند، توانا و موفق است. حال در انیمیشن «بچه زرنگ» تمامی این عوامل دست‌به‌دست یکدیگر می‌دهند تا درنهایت این انیمیشن به‌عنوان رنگین‌کمانی از جذابیت، موفقیت و لذت با تمام شیطنت‌های یک پسر نوجوان در ذهن مخاطبان نقش خود را برای ماندگاری هرچه بیشتر حکاکی کند. 

«بچه زرنگ» با اینکه تنها انیمیشن چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر است، اما تا اینجای کار که سه روز به پایان جشنواره مانده است به زعم منتقدان یکی از بهترین و جذاب‌ترین آثار حاضر در جشنواره است. اثری خوش ساخت با روایتی ملی که در قلب کوره راه‌های جنگلی نوری از ایمان در قلب مخاطبان می‌نشاند.

بازنمایی مفاهیم ارزشی در «بچه زرنگ»

اگر نگاهی به دنیای جدید عصر حاضر (قرن بیست‌ویکم) با تمام مؤلفه‌های خوب و بدش داشته باشیم؛ یکی از اصلی‌ترین مؤلفه‌هایی که در جهان امروز دست بالایی بر جریان‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی تمامی جوامع دارد به جنگ نرم، نبرد روایت‌ها و مقوله شبیخون فرهنگی یا به تعبیر مقام معظم رهبری ناتوی فرهنگی بازمی‌گردد. در این کارزار پر واضح است که کشورهایی که به شکل مستقیم مورد حمله دشمنان‌شان در حوزه جنگ ترکیبی و نبرد روایت‌ها قرار می‌گیرند باید با همین ابزار در راستای پاسخ‌گویی به دشمنان خود پای در میدان بگذارند و چه ابزاری مهم‌تر، کاراتر و اثرگذارتر از تولیدات هنری که مهم‌ترین سلاح در جنگ روایت‌ها شناخته می‌شوند.

این مساله‌ای بدیهی است که در جبهه مقابل جنگ نرم و نبرد روایت‌های دشمنان، باید از نرمی و لطافت زبان هنر بیشترین بهره را برد. در این میان تولیدکنندگان «بچه زرنگ» با تأکید بر مفاهیم مذهبی و معنوی در این اثر بسیار دقیق و ارزشمند به کار برده‌اند.  

ورود صحیح به این مهم دقیقاً همان نقطه‌ای است که «بچه زرنگ» را به اثری مهم و متفاوت بدل می‌کند. خرده مفاهیم دینی در پیوند با موضوعات محیط زیستی و هم صدا شدن با عناصربومی، ملی و انسانی همه و همه آنچنان در «بچه زرنگ» در هم تنیده شده‌اند که هم اجزا هر کدام تک به تک تداعی‌های خاص خود را ایجاد می‌کنند و هم کلیت پیرنگ اثر تاثیری خاص بر مخاطب می‌گذارد.

پیشتر تولیدکنندگان این اثر تجربه بسیار خوب و موفقی را در تولید انیمیشن «فیلشاه» و دیگر آثار پویانمایی در بازارهای بین‌المللی داشته‌ و مخاطبان فراوانی را نیز برای آثار و نام خود کسب کرده‌اند؛ و «بچه زرنگ» می‌تواند  در این میان نوری تازه به مفاهیم دینی و معنویی بی‌اندازد. ترکیب انتزاع امر دینی با موضوعات عینی زمینی مثل محیط زیست در خدمت تربیت نسل‌های در راه رویکرد اصلی این انیمیشن تاثیرگذار حاضر در جشنواره چهل و یکم فجر است.

در ارتباط میان اسطوره و مفاهیم آیینی و معنوی تردیدی وجود ندارد. چنان‌که در تاریخ اساطیر جهان نیز اگر نگاه کنیم ریشه تک‌تک این اساطیر از مفاهیم آیینی، معنوی و مذهبی سرچشمه گرفته‌اند. رویکردی که اتفاقا در سایه توجه بیشتر و دقیق‌تر به آن می‌تواند به قدرت‌نمایی این اثر در حوزه اکران جهانی کمک شایانی کند.

تاثیر زبان نرم و بیان هنرمندانه در جبهه جنگ نرم و نبرد روایت‌ها

بار دیگر ذکر این نکته حائز اهمیت است که اشاره به شیوه زیست و بهره بردن از سلوک، بصیرت و معنویت جاری در زندگی ائمه اطهار(ع) در حوزه الگوسازی یکی از مهم‌ترین نقاط کلیدی و موفقیت آثاری است که بخش مهمی از پیام خود را در ارتباط با مفاهیم معنوی و مذهبی بر چنین نگرشی استوار کرده‌اند.استفاده از زبان نرم و هنرمندانه در ارائه این دست از مفاهیم می‌تواند در شکل دادن به گفتمان‌های دینی برای نسل‌های آینده تاثیری مستقیم داشته باشد.

در آخر اینکه «بچه زرنگ» مانند انیمیشن‌های بلند سینمایی چند سال اخیر کشورمان نه‌تنها در فتح گیشه‌های داخلی سینما می‌تواند بسیار موفق عمل کند که در حوزه اکران جهانی نیز قطعاً مانند تجربیاتی که پیش‌از این «پسر دلفینی» و «لوپتو» داشته‌اند می‌تواند ادامه دهنده راه آن‌ها و حتی فراتر از آن‌ها باشد.