معرفی کوتاه کتاب قرآن حکیم از منظر امام رضا(ع)، نوشته حضرت آیت الله جوادی آملی + دانلود کتاب

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، امروز 23 ذیقعده روز زيارتي امام ‏رضا (عليه‌السلام) است و به همین مناسبت در این نوشته به معرفی کوتاه کتاب قرآن کریم از منظر امام رضا(علیه السلام)، نوشته حضرت آیت الله جوادی آملی پرداخته شده است.
در بخش سخن ناشر این کتاب درباره آن چنین آمده است:
همان طورى كه مؤ لف حكيم آن در مدخل كتاب بيان فرمودند، در سال 1406 ه ق كه حدود 18 سال قبل مى باشد، به پيشگاه سلطان دين و دنيا و آخرت ، يعنى حضرت ابا الحسن على بن موسى الرضا المرتضى عليه آلآف التحية و الثناء تقديم شده و در روضه رضوى عليه السلام ثبت گرديد كه اميد است آن حضرت به بهترين درجه بر مبناى كرامت خاص خود پذيرا باشد و مؤ لف فرزانه و همه كسانى كه در جهت تعريف و تولى آن حضرت در كنگره بين المللى امام رضا عليه السلام گام نهادند، از شفاعت آن حضرت برخوردار شوند.
متن اصلى اين كتاب به صورت عربى تدوين شد كه با عنوان على ابن موسى الرضا عليه السلام و القرآن الحكيم ، هم به صورت مستقل و هم به صورت مجموعه مقالات در كنگره محترم مذكور چاپ شده ، ليكن در مركز نشر اسراء اين كتاب با تحقيقات لازم و شايسته در سال 1374 به صورت مستقل چاپ و نشر يافت .
اين كتاب در يك مقدمه كه درباره موضوع كتاب و سرّ نگارش آن گفت و گو مى كند و در يك روضه كه در آن از قرآن علمى و قرآن عينى و اشتراك آنها و امتناع فرق و افتراق آنها بحث مى كند و در چهار جنت فراهم آمده كه در جنت اولى از راه معرفت ، شرايط معرفت و موانع معرفت قرآن بحث مى كند، و در جنت ثانيه از فرق بين تدبر در قرآن و استنطاق قرآن و مباحث مربوط گفت و گو مى كند و در جنت ثالثه به بحث تشويق و ترغيب قرآن به تحقيق و طرد پندار و آرزو مى پردازد و در جنت رابعه به طرد قرآن در جهت تحصيل معرفت صحيح و نجات از گمراهى توجه مى دهد؛ مثل تشويق به برهان عقلى و همچنين شهود قلبى و اجتناب از قياس وهمى و تمثل شيطانى .
البته بعد ها این کتاب به قلم خانم زينب كربلايى ترجمه و منتشر شد که در ادامه مطالب با توجه به این ترجمه خواهد آمد.
در بخش بوستان(روضه) با عنوان آشنايى با حقيقت قرآن به دو عنوان قرآن علمى و قرآن عينى و به موضوعاتی همچون همراهى حق با قرآن، راز جاودانگى قرآن، دليل مصونيت قرآن از تحريف، شكوفا تر شدن قرآن در هر عصر و زمان، فضيلت زمان ها و مكان هاى تحقق قرآن، ياد سپارى: قرآن مجمع علوم فراوان، انسان كامل، قرآن ناطق تجسم يافته، ديدگاه حكيمان و فيلسوفان درباره ى حقيقت انسان، ميزان حقايق، همراهى قرآن و عترت، هدايت الاهى و شفا بخشى و بيمارى زايى قرآن حكيم پرداخته شده و در زیر عنوان شفا بخشى و بيمارى زايى قرآن حكيم چنین آمده است:
قرآن مايه ى شفا و مرض است ... چنانكه درباره ى قرآن علمى آمده است كه نسبت به برخى نور و هدايت، و براى برخى ديگر كورى و ضلالت است، همچنين نسبت به قومى شفابخش و براى قوم ديگر بيمارى زا و هلاكت آور است؛ «و ننزل من القران ما هو شفاء و رحمة للمؤ منين و لا يزيد الظالمين الا خسارا.» قرآن عينى نيز چنين است؛ يعنى انسان كامل معصوم براى عده اى از مردم، مظهر جمال خداوند و براى عده اى ديگر مظهر جلال اوست. چنانكه حضرت رضا عليه السلام مى فرمايد: «امام، از گناهان، پاك و از عيوب، پيراسته است، داراى علم ويژه و حلم مخصوص است، نظام و قوام دين و عزت مسلمانان و مايه ى خشم منافقان و نابودى كافران است؛ الامام المطهر من الذنوب و المبراء عن العيوب، المخصوص بالعلم، الموسوم بالحلم، نظام الدين و عز المسلمين و غيظ المنافقين و بوار الكافرين.
در بخش آثار مشترك قرآن علمى و عينى نیز موضوعاتی همچون مظهر خداى بى همتا، جهالت و انكار قرآن، عدم انفكاك قرآن عينى از قرآن علمى، مظهريت تامه ى اسم مهيمن، محكم و متشابه در قرآن علمى و عينى و قرآن علمى و عينى نور الاهى برسی شده است.  
همچنین نویسنده در زیر عنوان قرآن علمى و عينى نور الاهی به موضوع تفاوت ائمه در مقام ظهور پرداخته و در این باره این گونه گفته است:
اولياى كامل، بعضى از بعض ‍ ديگرند و در اصل پيدايش با يكديگر تفاوتى ندارند، اما در مقام ظهور و بروز متفاوتند. از بارزترين مصاديقش اين روايت مشهور نبوى است؛ «حسين منى و انا من حسين»؛ حسين از من است و من از اويم. بنابراين، اوليا به سان انبيا عليهم السلام هستند. كسى كه حكم وحدت بر او چيره گردد و آنها را در يك قالب نورى ببيند، وى مى گويد: «لا نفرق بين أحد منهم»  و كسى كه حكم كثرت بر او غلبه كند و ايشان را چون انوار متعدد بنگرد، او مى گويد: «تلك الرسل فضلنا بعضهم على بعض». پس، از جهتى وحدت و از جهت ديگرى كثرت است، بدون آنكه ميان اين وحدت و كثرت منافاتى باشد.
بخش دوم کتاب در چهار بهشت(جنت) سامان یافته است که از نظر آیت الله جوادی آملی، بهشت هاى كتاب شرايط شناخت قرآن و موانع آن را دربردارد و معارفى برگرفته از قرآن را در پرتو نور سخنان حضرت رضا عليه السلام بيان مى كند.
عنوان های بهشت های چهارگانه راه شناخت قرآن، تفاوت تدبر در قرآن و به سخن در آوردن آن، تشويق قرآن به تحقيق و دور انداختن آرزو و تشويق قرآن به تحصيل برهان عقلى و دريافت شهود قلبى است که در زیر هر عنوان نیز حضرت علامه جوادی آملی به مباحث دقیقی پرداخته اند.
برای مثال، در بهشت اول در دو بخش شرايط شناخت قرآن و موانع شناخت قرآن به موضوعاتی همچون هم سنخ بودن معرفت و معروف، آگاهى كامل بر قواعد عربى،  شرايط شناخت قرآن، راه هاى تحصيل طهارت، طهارت بنيادين، مراتب شناخت غيب و ايمان به آن، اعتراف به وجود غيب، مادى گرايى، مهم ترين مانع شناخت قرآن، تقوا شرط گشوده شدن درهاى روزى عينى و علمى و چگونگى استناد مهر خوردن قلب ها به خداوند پرداخته شده و در زیر عنوان گناه ، مانع شناخت قرآن چنین آمده است:
يكى از موانع آن، گناه است كه با پيروى هواى نفس و آرزوهاى بلند همراه است كه گاهى از آن به رجس و گاهى به رجز ياد مى شود. گناه سبب تنگى قلب و مهر خوردن آن و چركى سينه و طبيعت آن و انحراف روح و بسته شدن آن مى گردد؛ زيرا گناه حجابى است ميان انسان گناهكار و حق كه بارزترين مصداق آن، قرآنى است كه خداوند آن را به حق فرو فرستاد و به حق فرود آمد و نيز گناه، ضد پاكى است و با كرامت و بزرگوارى منافات دارد و با تقوا تباين و جدايى داشته، خلاف رفعت و هر صفت كمال است.
در بهشت دوم نیز موضوعات توانمندى معصوم بر استنطاق قرآن مانع استنطاق، انسان كامل، مترجم قرآن، ضرورت رجوع مردم به امام، جايگاه معصومان همراه با نيكوترين جايگاه قرآن، عترت؛ وارثان قرآن، در امان بودن قرآن از راهيابى باطل به آن، همانندى سنت با قرآن در داشتن متشابهات و همراهى هميشگى انسان كامل با قرآن آمده است.
 دشمنى پيشوا و پيرو در روز قيامت، محور تفكر و تصديق و تكذيب، بنيان فكرى يهود و نصارى، نبود پيوند خويشاوندى ميان خداوند و بندگانش و عبادت بودن نگاه به فرزندان پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم برخی از موضوعاتی است که در بهشت سوم توضیح داده شده اند.
همچنین حضرت آیت الله جوادی آملی در  بهشت چهارم  در دو بخش جايگاه تفكر عقلى در برابر قرآن حكيم و جايگاه شهود قلبى در قرآن به شرح مباحث مهمی همچون  دستيابى به دين از طريق عقل و وحى، اختيار حد فاصل و ميان جبر و تفويض، حقيقت مرگ، تفاوت تقليد كوركورانه و ميراث ارزشمند، توجه وافر قرآن به علم حضورى،  مهم ترين ثمره ى شناخت نفس،  استوارى شناخت غيب و شهادت بر محور شناخت خداوند، عرضه ى اعمال به پيشگاه رسول خدا و امامان عليهم السلام، شرح صدر؛ وسيله ى تحقق هدايت، قرار گرفتن انسان در ولايت شيطان، شناخت نفس  نزديك ترين راه ها به سوى خدا، يقين و تقوا؛ توشه معاد و  معناى ديدن خداوند از ديدگان روايات پرداخته و در زیر عنوان  طلاق دنيا مهريه ى بهشت چنین فرموده اند:
طلاق دنيا - دنيايى كه نفس را از ديدار خداوند باز مى دارد - مهريه ى بهشت و بهاى ديدار خداى متعالى است، و سكوت و گرسنگى و شب زنده دارى و ذكر و خلوت كردن كه در شرع از امور مستحبى خوانده شده، براى نفس زمينه سازى مى كنند تا بدين وسيله آلودگى ها دفع يا رفع شود و نفس ‍ چون آينه ى شفافى شود كه غيب در آن تجلى كند.
همچنين مبارزه با نفس و چيره شدن بر آن و اختياردار آن شدن و بر آن سرورى كردن و آن را در سلطه ى عقل - عقلى كه با آن خداوند رحمان عبادت مى شود و بهشت كسب مى شود - در آوردن ، رستگارى بزرگ است، چنانكه غفلت از خداوند و روى گرداندن از ذكر خداوند سبحان حجابى است از مشاهده ى حق و اسماى حسناى او.
 علاقه مندان معارف قرآنی و رضوی می توانند متن این کتاب گران سنگ را نیز از فایل ضمیمه دریافت کنند./ 925/ پ۲۰۲/ش