کارناوال آلمان؛ نمادی غربی یا فرصت ادغام مسلمانان در جامعه؟

به گزارش خبرگزاری رسا، کارناوال یک رژه همگانی شاد در خیابان است که عمدتاً با پوشیدن لباس‌ها و گریم‌های خاص و حرکات موزون خیابانی همراه است. کارناوال بیشتر متعلق به فرهنگ رومی ـ کاتولیک است و کمتر عنصرهای پروتستانی را در خود داشته است، اما امروزه با جهانی شدن فرهنگ‌ها و آشنایی بیشتر مذاهب با هم دستخوش تغییراتی شده است. البته این جشن در بیشتر کشورهای اروپایی برگزار می‌شود.

اجرای مناسک مذهبی

در عموم اوقات گروه‌هایی از ادیان مختلف با موضوعات مذهبی برای اجرای آئین‌ها و مناسک خود در کارناوال شرکت می‌کنند. تأثیر این رویداد در تغییر نگرش جامعه مسلمانان مقیم آلمان که با سرمایه‌گذاری گسترده برپاکنندگان کارناوال‌ها برای پیوستن به این جشن شادمانی عمومی روبرو شده‌اند، بدون شک طی دهه آینده یکی از مباحث چالش‌برانگیز جامعه مسلمانان مقیم اروپا با مرکزیت بزرگ‌ترین بسته جمعیتی در آلمان خواهد شد. امری که اگر راهکاری برای آن تمهید نشود، بی‌شک می‌تواند هم به افول ارزش‌ها و ساده‌سازی مضامین و باورهای دینی بینجامد و هم زمینه تنش‌های و واکنش‌های مسلمانان غیراروپایی را در کاربرد نمادهای مذهبی آنان در مراسمی که به شدت با ارزش‌های غربی و رفتارهای مدرن آمیخته است رقم بزند.

ضرورت مشارکت هوشمندانه مسلمانان

از سوی دیگر، باید توجه کرد که مشارکت هوشمندانه در این رویدادها از سوی جامعه مسلمانان، آن هم با اختصاص یک برنامه خاص مسلمانان به شرطی که درست برنامه‌ریزی شود می‌تواند بخش قابل توجهی از تأثیر سیاست‌ها و تبلیغات اسلام‌ستیزانه را از میان بردارد؛ امری که کمتر مورد عنایت جامعه مسلمانان آلمان است تا با ابتکاری خودجوش مانع آلودگی فضای این برنامه با اقتضائات جامعه غربی شده و در عین حال در همدلی و همنوایی با فضای اجتماعی از ابزارهای رایج برای معرفی وجوه شاد و پرنشاط در قلمرو اندیشه اسلامی سود جویند.

«توبا اسیک» که معلمی مسلمان در آلمان است و به گفته خودش همه ساله در کارناوال شرکت می‌کند درباره موضوعات مذهبی در کارناوال می‌گوید: «من با این موضوع مشکلی ندارم. خداوند در هر مذهبی یک نام مشخصی دارد، اما تمام این نام‌ها یک موجودیت را القا می‌کند. این موضوع برای من جالب است؛ حتی اگر این موضوع در کارناوال به صورت طنز نمایش داده شود، چراکه خداوند بسیار بزرگ تر از سطح ادراک ماست، اما توهین به مقدسات و عقاید دیگران قابل قبول نیست. در سال‌های گذشته در یکی از کارناوال‌ها درباره پیامبر اسلام(ص) شوخی شد که به هیچ وجه کار درستی نبود، زیرا پیامبر اسلام(ص) برای مسلمانان خط قرمزی محسوب می‌شود که عبور از آن موجب خشم و دل‌شکستگی آنان را فراهم م‌ کند.» البته بسیاری از مسلمانان با بخش اول سخنان اسیک نیز مخالف‌اند و نمایش چهره‌ای طنزآمیز از خداوند را کاری غلط می‌دانند.

در شهر دوسلدورف آلمان برای اولین بار ماشینی با نام «Toleranzwagen» با موضوع مذاهب در آلمان در رژه کارناوال شرکت کرد که یک نماینده از مسلمانان، یهودیان، کاتولیک‌ها و پروتستان‌ها در آن حضور داشت که در چهره هرکدام بینی‌شان با رنگ قرمز نقاشی شده بود. دالینیک درکوی، نماینده مسلمانان دوسلدورف، در مورد این ماشین می‌گوید: «دیدن این چهار مذهب با چهره‌هایی شاد و خندان در کنار هم از سوی مردم بسیار خوشایند بود و سیگنال‌های مثبتی دریافت شد. این کاروان به اسلام‌هراسان و یهودستیزان پیام داد که جایی برای ترس و دوری از هم وجود ندارد، چراکه مذاهب در آلمان قابل احترام، دوست و تحت حمایت هستند.»

در سراسر آلمان کاروان‌های مسلمان در کارناوال شرکت می‌کنند که حضور برخی از آنان حاشیه‌هایی را به دنبال دارد. در براون اشوایگ واقع در ایالت نیدرزاکسن آلمان در رژه کارناوال یک کاروان از مسلمانان شرکت داشت که در آن فردی با لباس شیوخ عرب همراه با یک رقصنده حضور داشتند. حضور این رقصنده در کاروان مسلمانان انتقادات فراوانی را از سوی مسلمانان برانگیخت، اما مسئولان این کاروان دلیل خود را برای حضور این زن تعلق نوع رقص و پوشش وی به فرهنگ عرب بیان کردند.

متین اصلان، مسلمان اهل ترکیه، که در کاروان ذکرشده با لباس شیوخ عرب حاضر شده بود، می‌گوید: «مسلمانان مهاجر حتماً باید در جامعه آلمان به صورت پویا حضور داشته باشند. در خانه ماندن و تمام امور را از طریق رسانه دنبال کردن و انتقاد از همه امور کار درستی نیست. مسلمانان باید هرچه سریعتر در جامعه آلمان ادغام شوند». بسیاری از مسلمانان با صحبت‌های اصلان موافق نیستند و حرف‌های او را عقاید شخصی وی قلمداد می‌کنند و انتقاد به مسائلی را که با اعتقادات قلبی آنان در تضاد است وظیفه خود می‌دانند.

پایبندی به اعتقادات در شادی‌ها

به هر حال بسیاری از مسلمانان کارناوال را همراه با مردم آلمان جشن می‌گیرند حتی با وجود محدودیتی که در مصرف الکل دارند. همان طور که مشخص است الکل بخشی جدایی‌ناپذیر از جشن‌ها و مراسم مختلف مردم آلمان است، اما برخی مسلمانان نیز با وجود این در چنین برنامه‌هایی شرکت می‌کنند و با پایبندی به عقاید خود در شادی جامعه حاضر و در آن شریک می‌شوند. البته باز هم هستند مسلمانانی که به طور کلی از حضور در این مراسم، که مخصوصاً مصرف الکل در آن رایج است، اجتناب می‌کنند./847/ب101/ف