فعالیت‌های معاونت پژوهشی دانشگاه معارف اسلامی تشریح شد
خبرگزاری رسا ـ معاون پژوهشی دانشگاه معارف اسلامی از تخصصی‌شدن دروس معارف اسلامی مطابق با سطوح گوناگون دانشجویان خبر داد.
غلامحسن گرامی، معاون پژوهشی دانشگاه معارف اسلامی، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا گفت: امیدواریم تا دو سال آینده در برخی رشته‌های خاص متون معارفی ویژه تدوین کنیم.
نوشتار ذیل حاصل این گفت‌وگو است که تقدیم خوانندگان محترم خبرگزاری رسا می‌کنیم.
رسا ـ هدف اصلی از راه‌اندازی دانشگاه معارف اسلامی چه بوده است؟
دانشگاه معاف اسلامی در سال 13 با هدف ارتقای دانش دینی دانشجویان سراسر کشور و زیر نظر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری کار خود را آغاز کرد.
بخشی از دروسی که در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود دروس معارف است که دانشجو 14 واحد از این دروس را می‌گذراند؛ البته درس تاریخ فرهنگ و تمدن تازه اضاف شده است.
رسالت اصلی دانشگاه معارف اسلامی پشتیبانی از دروس معارف اسلامی در دانشگاه‌های سراسر کشور است که وظایف مهم این دانشگاه یک مثلث سه‌ضلعی است که شامل تقویت دانشجو، تقویت استاد و تقویت متن و محتوا است.
در این دانشگاه تنها در رشته‌های مدرسی معارف اسلامی برای دوره کارشناسی ارشد و دکترا، دانشجو جذب می‌کنیم نه رشته‌های دیگر.
رسا ـ عناوین دروسی که ارائه می‌شود، کدام‌اند؟
در این دانشگاه رشته مدرسی معارف اسلامی در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا تدریس می‌شود.
رشته مدرسی معارف اسلامی در پنج گرایش شامل اخلاق اسلامی، مبانی نظری اسلامی، تاریخ اسلام، آشنایی با منابع اسلامی و انقلاب اسلامی است.
بنابر این هدف اصلی و مهم دانشگاه معارف تقویت دروس معارفی در دانشگاه‌های سراسر کشو است که معاونت پژوهشی این دانشگاه نیز در این راستا سیاست‌های خود را تدوین کرده و در رسیدن به این هدف تلاش می‌کند.
رسا ـ چشم‌انداز معاونت پژوهشی دانشگاه چیست؟
این معاونت سه مأموریت را دنبال می‌کند؛ حمایت از پژوهش‌هایی که در عرصه تقویت دروس معارف اسلامی چه در حوزه و چه در دانشگاه تدوین می‌شود، ما اگر احساس کنیم که یک پژوهش معارفی می‌تواند استادان معارف دانشگاه‌ها را در ارائه درس یاری کند؛ آن پژوهش را حمایت می‌کنیم و یا اگر موضوعی را در این باره مناسب دیدیم به استادان و نویسندگان این عرصه سفارش می‌دهیم، برای نمونه در بحث«معنای زندگی» شاید لازم باشد استاد مربوطه اطلاعات بیشتری در این باره داشته باشد که این بخش نیاز استاد را برآورده می‌کند.
اگر پژوهشگری کار آماده‌ای دارد ما از آن استقبال می‌کنیم و از سوی معاونت پژوهشی دانشگاه اثرش را منتشر می‌کنیم در واقع بخش مهم کار این معاونت تولید محصولات کمک درسی است حالا چه در قالب متون و چه در قالب لوح فشرده.
بخش دیگری فعالیت‌ها پژوهش‌هایی است که درباره این دروس صورت می‌گیرد، به این معنا که دروس معارفی در چه وضعیتی قرار دارند، آیا سرفصل‌های دروس همچنان می‌تواند پاسخ‌گوی نیاز عقیدتی دانشجویان باشد یا خیر؟ و یا باید تغییر پیدا کند؛ البته این معاونت تنها پیشنهاد این‌گونه موضوعات را می‌دهد و تصمیم گیرنده نهایی شورای عالی انقلاب فرهنگی است.
در گذشته نیز این معاونت در قالب مرکز برنامه‌ریزی و تدوین متون درسی فعالیت داشت.
همچنین از وظایف مهم این معاونت این است که شبهاتی که امروزه دینداری دانشجویان را تهدید می‌کند باید از سوی این معاونت و همکاری متتخصان دینی، بررسی و تبیین شود تا با ارائه محصولات فرهنگی دانشجو به سوی روشنگری سوق پیدا کند.
بخش سوم که اصلی‌ترین بخش اهداف معاونت پژوهشی را تشکیل می‌دهد تهیه متون درسی معارف است که این وظیفه نیز جزء اساسنامه دانشگاه و از مصوبات وزارت علوم است.
رسا ـ دانشگاه های آزاد و غیر انتفاعی را هم پوشش می‌دهید؟
بله. فرقی ندارد، دانشگاه‌های سراسر کشور را در زمینه معارفی پوشش می‌دهیم چون همه دانشگاه‌ها دارای دروس معارف و گروه معارف هستند.
رسا ـ استادان معارف هم از سوی دانشگاه معارف تأمین می‌شوند؟
معاونت امور اساتید و دروس معارف اسلامی این کار را بر عهده دارد که امروزه بیش از پنج هزار استاد معارف در سراسر کشور به تدریس مشغول هستند.
رسا ـ آیا انتخاب دانشجو درباره دروس معارفی لحاظ می‌شود؟
بله. در گذشته انتخاب دروس محدود بوده؛ اما مدت چهار سال است که متون درسی از 12 واحد به 32 واحد ارتقا پیدا کرده که دانشجو می‌تواند آزادانه و به دلخواه از میان 16 عنوان، پنج عنوان درس معارفی را انتخاب کند، مثلا عنوان اخلاق که یک عنوان است دارای چهار درس مرتبط با اخلاق شامل فلسفه اخلاق، عرفان عملی در اسلام، آیین زندگی و مبانی و مفاهیم اخلاق است؛ دانشجو نیز از میان این دروس یکی را انتخاب می‌کند.
این طرح از همین معاونت پیشنهاد و معرفی شده که شورای انقلاب فرهنگی آن را مورد تصویب قرار داد. امروزه نیز پس از چهار سال از اجرای این طرح، دوباره نیاز می‌بینیم که یک جمع‌بندی دیگری صورت گیرد و دروس معارفی در شکل تازه‌ای تدریس شود.
این طرح از سال 1383 ابلاغ شده، در سال1384 نیز به مرحله اجرا در آمد.
رسا ـ با توجه به این‌که دانشجویانی با گرایش‌های علمی گوناگون در حال تحصیل هستند، این معاونت در تدوین کتاب‌های در چه مؤلفه‌هایی را منظور می‌کند.
برای تدوین کتاب‌های درسی به سطوح دانشجویان توجه خاصی باید شود و باید با در نظر گرفتن مخاطب دروس معارفی نیز تدوین شود. الان بیش از سی عنوان کتاب درسی موجود است که برخی آنها عمیق‌تر و سنگین‌تر هستند که برخی مواقع استاد به فراخور سطح دانشجویان کتابی را معرفی می‌کند.
تنوع متن‌های درسی از سیاست‌های این مجموعه است که امیدواریم در آینده به آن دست پیدا کنیم؛ البته تنوع، زوایای متفاوتی دارد که توجه به رشته‌های درسی دانشجویان از جمله این ابعاد را تشکیل می‌دهد برای نمونه کتاب اخلاقی که برای دانشجویان دوره پزشکی تدریس می‌شود ضرورتی ندارد همان در دوره فنی و مهندسی گفته شود.
بهتر است دروس معارفی متناسب با فضای علمی و تخصص دانشجو تدوین و تدریس شود، دانشجو باید اطلاعات اسلامی خود را منطبق بر بازار کار آینده خود دریافت کند و مسائل اسلامی را که در آینده شغلی خود با آن روبه‌رو می‌شود، در دانشگاه بیاموزد.
رسا ـ این کار در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
به صورت عملی هنوز تدوین تخصصی متون معارف را شروع نکردیم اما زمینه چنین کاری شروع شده که در جلسات مطرح شده و به تدوین این گونه کتاب‌ها روز به روز نزدیک می‌شویم.
خوب یک بخش مفاهیم کلی اخلاق است که هم متون آن اسان‌تر تهیه می‌شود اما برای یک کار تخصصی آن هم در زمینه معارف اسلامی باید با دقت بیشتری این کار را به انجام رساند که دو چیز در این زمینه بسیار باید دقت شود یکی استاد متخصص و کارآمد و دیگری انتخاب سرفصل‌ها. مثلا اخلاق مهندسی خودش می‌تواند به رشته‌های گوناگونی تقسیم شود یعنی برخی مطالب اخلاق مهندسی مربوط به مهندسی کامپیوتر است و برخی دیگر نیز مربوط به مهندسی کشاورزی!
رسا ـ یعنی این کار اقدامی در جهت اسلامی کردن علوم است؟
کار دروس معارف اسلامی نزدیک کردن و پیوند دادن مقوله دین به دیگر علوم دانشگاهی است؛ البته برای اسلامی‌کردن علوم باید فعالیت‌ها و کار‌های گسترده‌ای صورت گیرد که تخصصی شدن دروس معارف یکی از ان کارها است.
امیدواریم تا دو سال آینده در برخی رشته‌های خاص متون معارفی ویژه تدوین کنیم.
رسا ـ پژوهشگران تدوین دروس معارف در همین مکان به پژوهش می‌پردازند؟
در این مکان کار ستادی صورت می‌گیرد، پژوهشگران ما نیروهای بیرون از این مجموعه هستند چه استادان حوزه و چه دانشگاه که تدوین و تألیف را به آنها سفارش می‌دهیم.
رسا ـ پژوهش‌های سفارش شده چگونه ارزیابی می‌شوند؟
پس از این که طرح از سوی استادان و پژوهشگران به این معاونت ارائه شد این طرح در یکی از کمیته‌های پنجگانه علمی مورد بررسی قرار می‌گیرد و سه ارزیاب و متخصص مرتبط با آن اثر نظر خود را می‌دهند که به صورت معمول ارزیاب اصلاحاتی را درخواست می‌کند و ما نیز آن را به مؤلف انتقال می‌دهیم.
در پایان نیز پس از تأیید شورای پژوهشی دانشگاه معارف، آن اثر منتشر می‌شود.
رسا ـ تدریس متون معارفی در دانشگاه‌ها چه اندازه مؤثر بوده است؟
یکی از سؤلات جدی که ماهم برای ما هم مهم شمرده می‌شود این پرسش اساسی است، به صورت مداوم در هر سال دربره دروس معارفی نظر سنجی می‌شود و این نظر سنجی یا از سوی معاونت پژوهشی و یا از سوی معاونت های دیگر نهاد نمایندگی صورت می‌گیرد.
در نظرسنجی‌هایی که تا کنون داشتیم بیش از شصت درصد از دانشجویان با اصل برگزاری دروس موافق بودند؛ اما همیشه برای ارتقای و کیفیت بخشی این دروس پیشنهاد‌هایی داریم که امیدواریم روز به روز به اهداف نزدیک‌تر شویم.
البته باید به موانع موفقیت این دروس نیز توجه کرد، فضای جامعه، بحث‌های سیاسی و حتی اقتصادی جامعه در تأثیرگذاری این دروس اثر می‌گذارند؛ بنابر‌این ذهن برخی دانشجو درگیر شبهاتی است که باید آن شبهات را پاسخ داد تا دانشجو برای یک درس معارفی آماده شود.
نکته دیگر این است که چه بسا مطالبی که دانشجو در دروس معارف به خاطر می‌سپارد در آینده با به وجود آمدن فضای مناسبی بر روح آن دانشجو تأثیر می‌گذارد؛ بنابر این در این فضا این دروس توانسته موفق عمل کند.
رسا ـ آیا می‌شود برای اثرگذاری دروس معارفی بر دانشجویان، با اجرای برنامه‌های جنبی اثرگذارتر بود؟
بله. برنامه‌هایی که از سوی نهاد نمایندگی تا کنون اجرا شده است توانسته دانشجو را به معارف اسلام نزدیک‌تر کند همچون برگزاری عمره دانشجویی، برگزاری ازدواج دانشجویی.
رسا ـ سخن پایانی شما؟
مهم‌ترین رسالت برگزاری دروس معارفی دانشگاه‌ها، تربیت متخصصی است که متعهد باشد، با این حال می‌توانیم به آن جامعه اسلامی و کامل دینی نزدیک شویم.
رسا ـ با تشکر از جناب‌عالی که وقت گرانقدر خود را در اختیار خبرگزاری رسا گذاشتید.
ارسال نظرات