مقدمه علم حقوق با رویکردی به حقوق ایران و اسلام

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، نویسنده کتاب « مقدمه علم حقوق با رویکردی به حقوق ایران و اسلام» تلاش کرده تا با استفاده از تجارب گذشته، اثری فراهم آورد که از امتیازهای آثار پیشین برخوردار و از کاستی های آنها پیراسته باشد. بدین منظور نخست، پژوهشی پردامنه و گسترده در دو جلد با عنوان «حقوق‌شناسی عمومی» فراهم گشت، سپس با تلخیص آن، کتاب حاضر تهیه شد.

از مهم ترین ویژگی های این اثر، یکی پیراستگی آن از مطالبی است که کمتر به «مقدمه علم حقوق» مربوط می شود و بیشتر به یکی از شاخه های علم حقوق اختصاص دارد. ویژگی دیگر، رعایت نظم منطقی بحث ها و سر فصل ها و سیر مطالب از ساده و آسان به پیچیده و دشوار است. ویژگی سوم، توجه لازم به «حقوق اسلام» به عنوان سنگ بنای حقوق، در جمهوری اسلامی ایران است.

فصل‌های هفتگانه این کتاب به عناوینی چون دانش و حقوق، قاعده حقوقی، مبانی و اهداف حقوق، نظام‌های مهم حقوقی، منابع حقوق، قلمرو اجرای قواعد حقوقی و تفسیر قواعد حقوقی و فنون استنباط پرداخته است.

در فصل اول به کلیات، رابطه علم حقوق با دیگر علوم نزدیک و مرتبط و تقسیم ها و شاخه‌های علم حقوق پرداخته شده و در فصل‌های دوم و سوم تعریف و ضرورت حقوق، اوصاف و ویژگی های قاعده حقوقی، انواع قواعد حقوقی، موضوع قواعد حقوقی؛ حق، رابطه قواعد حقوقی با دیگر قواعد اجتماعی ـ رفتاری ، مبانی حقوق و‌ اهداف حقوق مورد بررسی قرار گرفته است.
 
نظام های حقوق «سکولار ـ بشری»، نظام های حقوق «دینی ـ الهی» و نظام حقوق ایران و تحولات تاریخی آن موضوعاتی است که در فصل چهارم مورد پژوهش قرار گرفته است. در گزیده ای از مطلب «اهمیت، جایگاه و نقش رویه قضایی» می خوانیم: «در نظام حقوقی ایران نیز که از نظر شکلی به حقوق رومی ـ ژرمنی بیشتر شباهت دارد، رویه قضایی مصادیق گوناگونی دارد که بسته به مورد، گاه به عنوان منبع تفسیری و زمانی به عنوان منبع رسمی نقش ایفا می‌کند. اما در حقوق اسلام رویه قضایی منبع فقه و حقوق به شمار نمی‌آید، مگر آنکه به گونه ای به سیره یا اجماع بازگردد.»

منابع حقوق اسلام، منابع حقوق ایران‌، قلمرو اجرای قاعده حقوقی در مکان، قلمرو اجرای قاعده حقوقی در زمان عناوین مورد بحث در فصل های پنجم و ششم است. مفهوم تفسیر و موضوع آن، ضرورت تفسیر، انواع تفسیر، مکاتب تفسیری، موارد تفسیر، اصول حاکم بر تفسیر در حقوق ایران و شیوه های تفسیر و جایگاه استفاده از آنها سر فصلهای فصل پایانی این کتاب است.
 
کتاب مقدمه علم حقوق با رویکردی به حقوق ایران و اسلام، نوشته مصطفی دانش پژوه در 276 صفحه و با شمارگان 2000 نسخه برای نخستین بار در سال جاری از سوی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه منتشر شده است./916/ن601/ع