توصیه امام جمعه تبریز به مطالعه کتاب فصل های تاریکی

به گزارش سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، از جمله اقدامات ابتکاری آیت الله آل هاشم پس از حضور در کسوت امامت جمعه تبریز، افزودن بخش معرّفی کتاب های جدید در حوزه های متنوع فرهنگی، سیاسی و تحقیقات تاریخی و ادبی، در خطبه های نماز جمعه است.

این اقدام آیت الله آل هاشم، با استقبال جامعه فرهنگی و دانشگاهی به ویژه محافل علمی خطّه آذربایجان مواجه شده و بازتاب گسترده ای در رسانه های داخلی و برون مرزی به ویژه شبکه های اجتماعی و مطبوعات ایران و کشورهای همجوار همچون ترکیه، عراق و مخصوصا جمهوری آذربایجان داشته است.

کتاب فصل های تاریکی با عنوان فرعی جنگ های روس با ایران در شعر فارسی، به بررسی تحلیلی واکنش شاعران دوره قاجار به اشغال شهرهای قفقاز توسط قوای روس پرداخته است.

این پژوهشگرحوزه ادبیات و تاریخ، در سال 1388 و در تداوم فعالیت تحقیقات ادبی خود، با انتخاب موضوع مهم و حساس جنگ های روس با ایران و اشغال قفقاز به عنوان یک کار پژوهشی، ضمن بررسی آثار منظوم و منثور شاعران و نویسندگان دوره قاجار و پس از مطالعه آثار سخنوران آن دوره تاریخی به بررسی تحلیلی شعرها و آثار گویندگان و سخنوران عصر قاجار پرداخته و با ارائه نمونه های شعری و اسناد تاریخی نشان داده كه واكنش شاعران دورة قاجار به جدایی هفده شهر قفقاز، جاني تازه در كالبد شعر فارسي دميده و با انعكاس روح ميهن پرستي این سخنوران، ادبيات پايداري ايران را سالها پیش از مشروطه و انقلاب اسلامی بنياد نهاده است.

مولف در این کتاب با ارائه مستندات ادبی و تاریخی اثبات نموده که شاعران ایران در همان دوره تاریخی قاجار و زمان وقوع جنگها، به اشغال قفقاز واکنش نشان داده اند بنابراین اشعار و آثار مندرج در این کتاب که از زبان گویندگانی چون حکیم هیدجی، قائم مقام فراهانی، خاوری شیرازی، مفتون دنبلی، رضا قلی خان هدایت، نشاط اصفهانی، میرزا صادق وقایع نگار و چند تن دیگر است، از نقطه نظر اعتبار و سندیت تاریخی، از اسناد مهم و قابل توجّه در اثبات حقانیت ایران محسوب می شود.

طاهری خسروشاهی در کتاب فصل های تاریکی ، افزون بر مطالعه آثار شاعران فارسی گوی قاجار، بخش مهمی از این اثر را به بررسی شعرهای ترکی و عربی عصر قاجار اختصاص داده و بر سندیت کتاب و اعتبار علمی آن افزوده است..

به نوشته او، در پیِ جدایی شهرهای قفقاز، شاعران ایران در دوره قاجار، همگام با تحولات اجتماعی ، وارد عرصة آفرینش های هنری و ادبی شدند و «شعر ضد اشغالگری» را برای نخستین بار پی ریزی کردند.. به نظر نویسنده کتاب، ابراز احساسات و واکنش شاعران دوره قاجار، روایتی از نخستین تجربه های شعر فارسی در ورود به حوزة موضوعات اجتماعی و سیاسی در تاریخ ادبیات ایران محسوب می شود.

بر پایه همین گزارش، آیت الله آل هاشم، همچنین در ضمن یک تماس تلفنی با مولف این کتاب که همزمان با هفته پژوهش صورت می گرفت، از اقدام علمی و تحقیقاتی طاهری خسروشاهی در تألیف این اثر و از فعالیت های پژوهشی وی در حوزه تاریخ و ادبیات آذربایجان قدردانی و تفقّد کرد.

شایان ذکر است، کتاب فصل های تاریکی در سال 1388 از سوی انتشارات موسّسه مطالعات ملّی ایران منتشر شد و همان سال جایزه پژوهش برتر سال وزارت فرهنگ در حوزه تحقیقات ادبی و جایزه پایان نامه برتر سال وزارت علوم را از آن خود کرد./826/