وظیفه اصلی طلبه درس خواندن است

اشاره: خدمات اجتماعی طلاب محدود به دوران بعد از انقلاب نمی‌شود و در گذشته‌های دور نیز علما در خط مقدم خدمت به مردم بودند و برای آن منزلتی بزرگ قائل بودند. روحانیت شیعه همواره جامعه را به عنوان رکن مهم و پررنگ تمدن‌سازی مورد توجه می‌دانسته است و از آن به نیکی یاد می‌کند.

برای بحث پیرامون خدمات اجتماعی طلاب خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، در گفت‌وگو با حجت الاسلام مهدی ابوطالبی استاد حوزه و دانشگاه، نویسنده و قائم مقام مدیر گروه تاریخ موسسه امام خمینی به بحث پیرامون اهمیت این جهاد مقدس بپردازد.

رسا ـ تاثیر خدمات اجتماعی طلاب بر روی جامعه چه اندازه است و از منظر شما مصادیق خدمات اجتماعی چه چیزهایی هستند؟

توجه به مشکلات اجتماعی اعم از رسیدگی به مسائل عمرانی جامعه در سیره اهل بیت و در سیره علما و بزرگان ما در گذشته زیاد بوده است. ساخت بیمارستان، مسکن برای سیل‌زده‌ها و زلزله‌زده‎ها، ساخت حمام و اماکن عمومی جزء کارهای علما و بزرگان ما بوده است.

خود اهل بیت علیهم السلام در رسیدگی به محرومین، فقرا، آباد کردن زمین و حفر چاه اهتمام جدی داشتند و در سیره امیرالمومنین و امام باقر این موضوع را می‌بینیم. به همین خاطر روحانیون هم باید نسبت به مسائل اجتماعی و رفاهی مردم و محرومین دغدغه و توجه داشته باشند.

مراکز درمانی توسط مراجع ساخته می‌شود یا کمک به فقرا و سیل زدگان از همین امور است، مثلا زمانی که روحانی در منطقه یا روستای محرومی برای تبلیغ می‌رود، با کمک مردم در آنجا حمام یا مسجدی می‌سازند و اثر آن هم روشن است. این اقدام باعث جلب محبت و قلوب مردم می‌شود و مردم احساس می‌کنند که یک روحانی بر خلاف تصور یا ظاهر فقط به دنبال بحث معنویت نیست و به مسائل دنیوی هم توجه دارد و این خودش جلوه‌ای از جامعیت اسلام است.

رسا ـ در گذشته نمونه‌های عینی از خدمات اجتماعی در سیره علما وجود دارد یا اینکه اتفاق جدیدی است؟

در گذشته شکل‎های مختلفی از خدمات اجتماعی را داشتیم، در مسائل اقتصادی آیت الله آقانجفی و آقا میرالله اصفهانی در سال 1316 قمری بازاریان و تجار را ترغیب کردند تا شرکت اقتصادی اسلامیه را راه بیاندازند و همین آقانجفی یک بیمارستان یا مریض‌خانه (به تعبیر آن دوران) ساخت.

مردم در نجف آب آشامیدنی مناسب نداشتند و برخی از علما کمک کردند تا چاهی احداث شود و آب‌رسانی به مردم صورت بگیرد. خود شیخ بهایی نهرهای اصفهان را برای آب کشی طراحی کرد تا این نهرها آب را به مناطق مختلف برسانند یا فقیری در مسجد یا مجلسی از شیخ جعفر کاشف الغطا درخواست کمک کرد و ایشان بلند شد و عبایش را مانند کیسه‌ای گرفت و برای فقرا پول جمع کرد.

رسا ـ آیا خدمات اجتماعی به ماموریت اصلی حوزه ضربه نمی‌زند یا اینکه طلبه به یک فعال اجتماعی محدود نمی‌شود؟

خدمات اجتماعی سطوح مختلفی دارد، یک زمان مراجع وجوهات می‌دهند و برنامه‌ریزی می‌کنند تا درمانگاهی ساخته شود یا به سیل‌زدگان کمک کنند یا سطوح پایین تری دارد مثلا فرض کنید که امام جماعت محله، مردم را بسیج کند تا اجناسی تهیه کنند و خودشان این اجناس را بار بزنند تا تحویل زلزله‌زدگان کرمانشاه بدهند.

طلبه‎هایی که در یک روستا کار جهادی می‎‌کنند یا الان فرض کنید که طلبه‌هایی که به بیمارستان می‌رفتند و در کار بسته‌بندی غذا و ضدعفونی کمک می‌کردند، برای شرایط خاص و اضطراری است و طبیعتا نباید طوری شود که طلبه از وظیفه اصلی‌اش بیفتد.

وظیفه اصلی طلبه درس خواندن است

بنابراین کارهایی هست که در کنار کارهای اصلی صورت می‌گیرد، مانند تبلیغ و طلبه باید وقتی را برای کلاس، درس خواندن و درس دادن صرف کند و در کنارش هم ایامی برای تبلیغ، سخنرانی و ... داشته باشد یا در آخر هفته‌ها به کار جهادی برود و وظیفه‌ اصلی‌اش یعنی درس خواندن و کار عملی باید باشد.

در ایام خاص که درس‌ها تعطیل می‌شود، باید برود و این کار را انجام بدهد ولی در طول ایام عادی معنا ندارد که یک طلبه از درس بماند تا به کارهای دیگر برسد. البته طلبه در جایگاه خودش و به اندازه و سهمی که در فضای جامعه دارد، باید کار و وظیفه خود را انجام بدهد.

رسا ـ این کارها سبب نمی‌شود که نگاه مردم نسبت به روحانیت شکل دیگری پیدا کند؟

زمانی که مردم میزان حضور طلبه‌ها را ببینند، متوجه می‌شوند که چقدر باید از آنها توقع داشته باشند و از آن طرف توقع مردم از نهادهای دولتی و بقیه مردم هم چقدر باید باشد و آن وقت سهم هر فرد واقعا روشن می‌شود.

زمانی که یک روحانی به مدت یک ماه به تبلیغ می‌رود و کمک می‌کند تا حمامی بسازند، وقتی روحانی بعدی برود، باز مردم از او توقع دارند تا این کارها را انجام بدهد و این بدین معنا نیست که مردم بگویند این کار روحانیت است و دیگر ربطی به شهرداری یا دولت ندارد اما اینکه فلان مرجع بیمارستان ساخت، مدرسه ساخت، این توقع نسبت به بقیه پیش خواهد آمد.

رسا ـ از اینکه وقتتان را در اختیار رسا قرار دادید، سپاسگذاریم. /882/ 402/

خبرنگار: صدرا محمدی