دهمین شماره فصلنامه علمی تخصصی حبل‌المتین منتشر شد
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، دهمین شماره فصلنامه علمی تخصصی حبل‌المتین ویژه بهار 1394 به صاحب‌امتیازی دبیرخانه شورای برنامه‌ریزی مدارس علوم دینی اهل سنت چاپ و روانه بازار شد.
در این شماره هشت مقاله مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته که به این شرح است:
گفت‌وگـو، راهبرد رسیدن به آرمان وحدت اسلامی
مناظره و امنیت ملی؛ کارکـردها و چهارچـوب‌ها
ضرورت گفت‌وگو و اعراض از مجادله در جهان اسلام
گفت‌وگوی ادیان در اندیشه سنت‌گرایان
موانع گفت‌وگوی مذهبی در ایران
امام رضا علیه‌السلام در اشعار سیدای نسفی
احیای فرهنگ گفت‌وگو و ضرورت همگرایی جهان اسلام
گفت‌وگـو ابزاری برای وفاق اجتماعی
گفت‌وگـو، راهبرد رسیدن به آرمان وحدت اسلامی
امید حسین‌خانی
محمد رجایی‌نژاد
چکیده: آرمان وحدت اسلامی از دیرباز همواره دغدغه بسیاری از اندیشمندان مسلمان بوده است. راهکار بنیادین این متفکران، برای رسیدن به این مهم، تلاش برای نزدیکی مسلمانان با ایجاد گفت‌وگوهای فراگیر در سطوح مختلف نخبگان دینی و فرهنگی و سران سیاسی بوده است.
گفت‌وگو را می‌توان در سطح علمای مذهبی بر پایه اشتراکات نیرومند دینی و درمیان نخبگان فرهنگی بر پایه عناصر فرهنگی در حوزه تمدن اسلام و در سطح سران سیاسی بر پایه منافع استراتژیک سیاسی و اقتصادی ایجاد و تقویت کرد. این نزدیکی و تعامل همواره در خود نگرانی‌های هویتی را حمل می‌کند. لذا با تعریف دقیقی از گفت‌وگو و وحدت می‌توان، این اطمینان خاطر را در میان علمای مذاهب اسلامی فراهم کرد که وحدت به عنوان ثمره گفت‌وگو نه یکسان‌سازی مذاهب و نه استیلای یک فرهنگ یا یک مذهب بر دیگر مذاهب است. بلکه باید به گفت‌وگوی مذهبی به عنوان یک راهبرد در برجسته ساختن اشتراکات و کم‌رنگ کردن وجوه افتراق میان مسلمانان برخورد کرد تا راه وحدت مسلمانان هموار گردد.
مناظره و امنیت ملی؛ کارکـردها و چهارچـوب‌ها
مرتضی مطهری
سید محمدمهدی میرجلیلی
چکیده: امنیت ملی از مفاهیم رایج در علوم اجتماعی می‌باشد. که تعاریف گوناگونی از آن ارائه شده است. امنیت ملی بر ارکانی استوار است که یکی از این ارکان مشروعیت مردمی حکومت و دولت است. نمود این امر در مشارکت سیاسی و اجتماعی مردم پدیدار می‌گردد. این مهم محقق نمی‌شود مگر با آگاهی افکار عمومی از شرایط جامعه که این آگاهی زمینه‌ای برای احساس مسئولیت و مشارکت فراهم می‌آورد. مناظره و گفت‌وگوی آزاداندیشانه در صورت مقید شدن به اصول و چارچوب‌های علمی می‌تواند منجر به مشارکت مدنی و مردمی در سطح خرد و کلان گردد.
ضرورت گفت‌وگو و اعراض از مجادله در جهان اسلام
راهب عارفی میناآباد
چکیده: در عصر حاضر که می‌توان آن را عصر پرآشوب در جهان اسلام نام‌گذاری کرد، پیش از هرگونه قضاوت عجولانه، ضرورت گفت‌وگو و پرهیز از مجادله در اولویت اصلی مسلمانان است. جنگ و برادرکشی که از شام تا یمن را فراگرفته نتیجه دوری مسلمانان از فرهنگ گفت‌وگو و مراجعه به نصوص قرآن است.
این نوشتار بر آن است تا ضمن واکاوی ضرورت گفت‌وگو بین مذاهب اسلامی و پرهیز از هرگونه مجادله و خشونت، گفت‌وگو را به عنوان تنها راه‌حل معضلات جهان اسلام مورد واکاوی قرار دهد؛ و همه فِرَق اسلامی را به کتاب خدا و سنت رسول‌الله صلی‌الله علیه و آله دعوت نماید. در پایان نتیجه می‌گیرد چنگ زدن به ریسمان الهی تنها راه نجات از آشوب در جهان اسلام است.
گفتگوی ادیان در اندیشه سنت‌گرایان
رضا خزایی
فرید آزادبخت
چکیده: گفت‌وگوی ادیان کوششی است برای یافتن زمینه‌های عقلانی مشترک میان مذاهب. نوشتار حاضر نیز به بررسی وجوه معرفت‌شناختی نظرات سنت‌گرایان، با تأکید بر آراء سید حسین نصر، پیرامون گفت‌وگوی ادیان و مذاهب می‌پردازد و از این رهگذر فهمی را که سنت‌گرایان از نقش دین در گفت‌وگو با پیروان ادیان مختلف دارد مورد بحث قرار می‌دهد.
سنت‌گرایان، به ویژه نصر، تحت تأثیر برداشت‌های عرفانی از دین به سوی وحدت در شناخت و رسیدن به ریشه‌های حقیقی دین دارند. اما رویارویی با تجدد و مدرنیته به عنوانی مشکله‌ای ناپوشیده سنت‌گرایان در جهان مدرن را با چالش جدی مواجه ساخته است. روش‌های اتخاذ شده در این چهارچوب از سوی سنت‌گرایان پیرامون گفت‌وگوی ادیان می‌تواند به عنوان الگویی کلی برای گفت‌وگوی فرق و مذاهب در جهان اسلام باشد.
موانع گفت‌وگوی مذهبی در ایران
سید جواد میرخلیلی
چکیده: در عصر حاضر و با ظهور گروه‌های تکفیری در جهان اسلام، ضرورت تفاهم و تقریب مذاهب اسلامی، به خصوص شیعه و سنی بیشتر نمایان شده است. علت این مسئله را می‌توان در تفرقه و تشتت‌های به وجود آمده توسط کشورهای استعمارگر دانست؛ که باعث در انزوا قرار گفتن مسلمانان خواهد شد. م
شکلی که نوشتار حاضر در پی پرداختن به آن است، چرایی ضرورت و موانع وحدت و گفتگوی مذاهب است. با پرداختن به آنها، می‌توان راهبردهایی را استخراج کرد که وحدت و گفت‌وگو به صورت عملی و تحلیلی مورد استفاده قرار گیرد.
امام رضا علیه‌السلام در اشعار سیدای نسفی
سید هادی میرآقایی
چکیده: شاعران در صدر سروده‌های خود، علاوه بر حمد وستایش خداوند متعال، به نعت و منقبت ائمۀ اطهار علیهم‌السلام می‌پردازند. هر چه شاعر بیشتر با شخصیت و بینش پیامبر و ائمۀ اطهار علیهم السلام، آشنا و به آن علاقه‌مندتر باشد، کوشش می‌کند تا اندیشه‌های متعالی خود را با احساسات قلبی درآمیزد و علاقه و ارادت خود را هنرمندانه به ثبت برساند. این شیفتگی و ارادت، منحصر به شیعیان نیست، بلکه شاعران اهل سنت نیز مخلصانه به اهل‌بیت علیهم السلام ارادت دارند و اشعار نغز و زیبایی از خود به یادگار گذاشته‌اند. نویسنده مقاله زیر درصدد است تا علاوه بر تبیین شرح حال یکی از شاعران اهل سنت، سروده‌های آیینی وی را پیرامون اهل‌بیت علیهم‌السلام شرح کند.
احیای فرهنگ گفت‌وگو و ضرورت همگرایی جهان اسلام
ثریا رحیمی
نعیم عموری
چکیده: اوضاع پرتنش جهان اسلام، کشورهای اسلامی را در موقعیتی قرار داده که بیش‌ازپیش نیازمند گردهم آمدن و کنار نهادن تفرقه و نزاع، می‌باشند. گفت‌وگو امروزه با توجه به درگیری‌های منطقه‌ای، و ظهور گروه‌های تکفیری ضرورت بیشتری یافته است. با توجه به این تغییرات و نیز اهمیت آینده بشر بر روی زمین نیاز به تجدید مفهوم گفت‌وگو میان همه فرقه‌های امت اسلامی ملموس‌تر شده است. از مهم‌ترین عواملی که تهدیدی بزرگ برای همگرایی جهان اسلام به شمار می‌رود، تفرقه ناشی از انگیزه‌های دینی بوده که برخی از حاملان فکر شرعی در آن سهیم هستند.
این نوشتار بر آن است تا با استناد به دو منبع قرآن وانت نبوی، به بررسی ضرورت تجدید گفت‌وگو میان مذاهب اسلامی، آداب گفت‌وگو، همزیستی مسالمت‌آمیز مسلمانان و راهکارهای پیاده‌سازی برنامه‌های تقریبی بپردازد.
گفت‌وگـو، ابزاری برای وفاق اجتماعی
محمد کمالی‌زاده
چکیده: تأکید هابرماس بر «کنش ارتباطی» و ترجیح آن بر کنش ابزاری و تأکید او بر گفت‌وگو به عنوان مبنایی برای رسیدن به توافق و وفاق در عرصه اجتماعی، مبانی نظری و احتجاجات وثیقی برای توسعه هر نوع رویکرد گفت‌وگویی و تعاملی در عرصه اجتماعی فراهم می‌آورد. این رویکرد گفت‌وگویی، به ویژه در هنگام مواجهه با یک جامعه متکثر فرهنگی و قومی می‌تواند چارچوبی برای نحوه تعاملات و توافقات اجتماعی باشد.
به نظر می‌رسد اتخاذ رویکرد گفت‌وگویی در مواجهه با اقلیت اهل سنت در ایران، عامل مؤثری در جهت مشروعیت بخشی به رویه‌های حاکم بر کشور در نزد این گروه است. مشارکت شهروندان اهل سنت در تدوین و تفسیر قوانینی که به زندگی اجتماعی آنها مربوط است، می‌تواند نقش اقناعی این قوانین را افزایش داده و احساس تعلق اهل سنت به هویت ملی و حاکمیت سیاسی کشور را ارتقاء دهد.
دهمین شماره فصلنامه علمی تخصصی حبل‌المتین ویژه بهار 1394 به صاحب‌امتیازی دبیرخانه شورای برنامه‌ریزی مدارس علوم دینی اهل سنت و مدیرمسؤولی محمدصادق عرب‌نیا در 142 صفحه چاپ و روانه بازار شده است./907/پ202/ق