در شماره جدید فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی می‌خوانیم؛
رسانه و انتخابات
خبرگزاری رسا ـ پنجاه‌‌وهفتمین شماره فصلنامه علمی، پژوهشی پژوهش‌های ارتباطی، ویژه «رسانه و انتخابات» منتشر شد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، شماره پنجاه و هفتم فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی دربردارنده نه مقاله برگزیده است.
در اولین مقاله با عنوان «بنیان‌های نظری رفتار انتخاباتی شهروندان در جمهوری اسلامی ایران»، به قلم دکتر علی دارابی پس از ارزیابی و تحلیل سه رویکرد جامعه‌شناسی سیاسی، اقتصاد سیاسی و روان‌شناسی سیاسی، به بررسی این فرضیه پرداخته شده است که برای تبیین و توصیف چرایی و چگونگی رفتار انتخاباتی و رأی‌دهی شهروندان در تمام کشورهای جهان و یا حتی در همه حوزه‌های انتخابیه در یک واحد جغرافیایی نمی‌توان به فرانظریه‌ای جهان‌شمول دست یافت. به زعم نویسنده مبانی تأثیرگذار بر رفتار شهروندان در جمهوری اسلامی ایران را باید در فرهنگ سیاسی مردم، خلقیات و تجربیات قبلی شهروندان، تعاملات گذشته مردم با نامزدها و گفتمان‌ها و شبکه‌های اجتماعی که رأی‌دهندگان به آن تعلق دارند، جستجو کرد.
در مقاله دوم با عنوان «اقتصاد سیاسی رسانه و انتخابات: تئوریزه کردن نابرابری‌های انتخاباتی»، نوشته دکتر حسین پوراحمدی، به لزوم بی‌طرفی و رعایت عدالت در دسترسی برابر به رسانه ملی در دوران انتخابات و ایجاد شور و نشاط انتخاباتی و مشارکت حداکثری و معنی‌دار حاصل از آن اشاره و این پرسش اساسی مطرح شده است که ساختارهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی چه تأثیری بر نوع دسترسی به رسانه‌های جمعی بویژه در انتخابات گوناگون ملی دارند.
در سومین مقاله با عنوان «تلویزیون و انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران» که توسط دکتر کاووس سیدامامی به رشته تحریر درآمده است، با بهره‌گیری از داده‌های چند پژوهش، ازجمله یافته‌های به دست آمده از مصاحبه‌های کیفی که توسط نویسنده انجام شده است، نقش سیمای جمهوری اسلامی ایران در شکل‌گیری رفتار رأی‌دهی مردم مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفته است. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که تلویزیون، دست‌کم در انتخابات ریاست‌جمهوری نهم، اصلی‌ترین منبع کسب اطلاعات مردم درباره نامزدهای انتخابات بوده است.
مقاله چهارم با عنوان «مطالعه مقایسه‌ای رویکردهای انتخاباتی: تحلیل گفتمان سرمقاله‌های جمهوری اسلامی و کیهان درباره دومین مرحله انتخابات مجلس هشتم (از 25 اسفند 86 تا 6 اردیبهشت 87)»، نوشته دکتر حسن بشیر و حمیدرضا حاتمی، پس از اشاره به اهمیت نقش تحلیل گفتمان و مطالعه تطبیقی نوشته‌های انتخاباتی در تبیین رویکردها و دیدگاه‌های طیف‌های مختلف سیاسی در هر کشور و همچنین حساسیت انتخابات مجلس هشتم جمهوری اسلامی ایران، به دلیل حضور دو جریان سیاسی اصول‌گرا و اصلاح‌طلب، به بررسی یادداشت‌های روز و سرمقاله‌های روزنامه‌های کیهان و جمهوری اسلامی ایران در محدوده زمانی (25 اسفند 1386 تا 6 اردیبهشت 1387 یعنی مرحله دوم انتخابات) با روش تحلیل گفتمان و مطالعه تطبیقی، پرداخته است. نتایج نشان‌دهنده نوعی رویکرد درون‌ساختاری درباره انتخابات مجلس در روزنامه‌های جمهوری اسلامی و دیدگاهی برون‌ساختاری و فراتر از انتخابات مزبور در روزنامه کیهان و نیز نقطه‌نظر مشترک دو روزنامه، در حمایت از جریان اصول‌گرا و استقلال مجلس، است.
دکتر محمدحسن شیخ‌الاسلامی و محسن عسگریان، در مقاله پنجم با عنوان «سازه‌انگاری، رسانه و رفتار انتخاباتی در ایران» در پی جستجوی پاسخ این پرسش هستند که مشارکت مردم در انتخابات، به عنوان یکی از شاخص‌های اصلی توسعه سیاسی، بر اساس چه معیارهایی صورت می‌گیرد و ایفای نقش رسانه‌ها در تعیین و یا جهت‌دهی به این ملاک‌ها چگونه است؟ در این مقاله از میان نظریه‌های اصلی مطرح در این حوزه، با تعدیل‌هایی برگرفته از فرانظریه سازه‌انگاری و مفهوم هویت، نظریه‌ای شایسته برای تحلیل رفتار انتخاباتی در ایران، پیشنهاد شده و رابطه میان اقدامات هویت‌ساز رسانه، مالکیت رسانه و رفتار انتخاباتی، مورد تأکید قرار گرفته است.
ششمین مقاله با عنوان «بررسی نگرش مردم نسبت به احزاب سیاسی در ایران» برگرفته از پژوهشی است که در تابستان 1387 در مرکز تحقیقات صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران و توسط اشرف‌السادات فاضلی، علی عنایتی شبکلایی و دکتر مهدی نجف‌زاده و با هدف بررسی میزان آگاهی و گرایش سیاسی مردم به احزاب و گروه‌های سیاسی در ایران، انجام شده است. برخی از نتایج این پژوهش نشان می‌دهد، بیش از 58درصد مردم از طریق صداوسیما از عملکرد و برنامه‌های احزاب و گروه‌های سیاسی کشور آگاه می‌شوندو همچنین 8/76درصد مردم عملکرد مثبت احزاب را در رشد آنها مؤثر می‌دانند.
در مقاله هفتم با عنوان «تأثیر رسانه بر رفتار انتخاباتی»، نوشته دکتر محمدرحیم عیوضی، تأثیر رسانه بر رفتار انتخاباتی در دو سطح، میزان تأثیر و شیوه‌های تأثیرگذاری، بر اساس روش تحلیل گفتمان و با استفاده از نظریه‌های مختلف مطرح در زمینه تأثیر رسانه‌ها بر رفتار انتخاباتی (ازجمله نظریه تزریقی، انتشار و اطلاعات و ...) بررسی شده است. به‌زعم نویسنده باید با شناخت جایگاه رسانه‌ها در جامعه‌پذیری و ارائه و انتقال محتواهای فرهنگی به جامعه، به تدوین سیاستگذاری مناسب در جهت استفاده مناسب از رسانه‌ها پرداخت و در راه تقویت و پالایش عناصر فرهنگی، ارتقای فرهنگ جامعه و انتقال میراث فرهنگی به نسل آینده کوشش کرد.
در هشتمین مقاله با عنوان «انتخابات در نظام جمهوری اسلامی و بررسی نقش رسانه ملی در آن»، دکتر محمدمهدی اسماعیلی و احسان موحدیان به بررسی جایگاه رسانه ملی در تحقق مشارکت سیاسی شهروندان و ارائه راهکارهایی در این زمینه پرداخته و راهکارهایی برای اثربخشی بیشتر فعالیت‌های انتخاباتی رسانه ملی ارائه کرده‌اند. ازجمله این راهکارها می‌توان به استفاده از منابع خبری معتبر بویژه در برنامه‌های مرتبط با انتخابات و افزایش اعتماد مخاطب، تأکید بیشتر بر حضور گروه‌های مرجع مانند علما و روحانیون، شخصیت‌های دانشگاهی، لشکری و کشوری و ... در انتخابات و پخش دیدگاه‌های آنان در این مورد، اشاره کرد.
در آخرین مقاله با عنوان «تأثیر اینترنت بر درگیرشدگی مدنی شهروندان»، به قلم دکتر خلیل‌اله سردارنیا به گسترش اطلاعات و نگرش‌های دموکراتیک و ایجاد نوعی مشارکت سیاسی جدید (برخط)، توسط اینترنت اشاره شده است. در این مقاله پس از بررسی نتایج برخی از مهم‌ترین مطالعات کمی انجام شده، این نظریه که اینترنت بر درگیرشدگی سیاسی جوانان و بزرگسالان تحصیلکرده‌تر در دو نوع برخط و غیر برخط، در حد به نسبت خوبی، تأثیرگذار بوده است؛ برجسته شده است./ن601
ارسال نظرات